Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

• Παρουσίαση Πανεπιστημίων – Σχολών

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών εγκαινιάστηκε στις 3 Μαΐου του 1837 και καθώς αποτελούσε το πρώτο Πανεπιστήμιο του νεοσύστατου νεοελληνικού κράτους, απέκτησε σημαντικό κοινωνικο-ιστορικό ρόλο, ο οποίος υπήρξε καθοριστικός για την παραγωγή συγκεκριμένης γνώσης και πολιτισμού μέσα στη χώρα.

Το 1841 οι διοικητικές υπηρεσίες και τα εκπαιδευτικά Τμήματα μεταφέρθηκαν στο σημερινό ευρέως γνωστό ως «κεντρικό κτήριο» του Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο το 1932 ονομάστηκε επίσημα Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Το προαύλιό του (τα προπύλαια) έχει κοινωνικο-ιστορική αξία, καθώς έχει γίνει τόπος πολιτικών συγκεντρώσεων, κοινωνικής διαμαρτυρίας και διαδηλώσεων φοιτητών/τριών και άλλων κοινωνικών ομάδων που συμμετέχουν σε κινήματα υπεράσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Ως τις αρχές του 20ού αιώνα το Πανεπιστήμιο Αθηνών ήταν το μοναδικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, το οποίο παρείχε στην ελληνική κοινωνία διπλωματούχους επιστήμονες στην ιατρική, στις φυσικές και κοινωνικές επιστήμες, στη νομική και τα οικονομικά, στην αρχαιολογία και την εκπαίδευση καθώς και στον κλήρο. Στα πολλά χρόνια λειτουργίας του έχει προσφέρει στη χώρα ένα κέντρο πνευματικής παραγωγής, παρακινώντας τη λειτουργία κύκλων διανοουμένων μέσα και έξω από τους χώρους του. Στις μέρες μας εξακολουθεί να προσφέρει σημαντικές κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς το επιστημονικό και διδακτικό προσωπικό του συχνά συμμετέχει σε εθνικές και διεθνείς επιτροπές, διεκπεραιώνει εκπαιδευτικά και άλλα ερευνητικά έργα, οργανώνει και συμμετέχει σε σεμινάρια για ποικίλες κοινωνικές ομάδες, πολλές φορές παράλληλα με την πλήρη απασχόλησή του στο Πανεπιστήμιο.

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών έρχεται σήμερα αντιμέτωπο με πολλές προκλήσεις βάσει των οποίων θέτει σταδιακά νέους στόχους για παροχή ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση του μεγάλου αριθμού των φοιτητών/τριών του, ώστε να αποκτήσουν τις απαιτούμενες γνώσεις και να αναπτύξουν τις ικανότητες που θα τους καταστήσουν δημιουργικούς επιστήμονες και ικανούς επαγγελματίες στη σημερινή ραγδαία εξελισσόμενη κοινωνία, η οποία αποτελεί μέρος της ευρύτερης Ευρωπαϊκής κοινότητας. Αντιδρώντας στην εμπορευματοποίηση των πανεπιστημιακών σπουδών και στην ανάπτυξη ενός άκρως ανταγωνιστικού συστήματος που απαντάται στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πολλών δυτικών χωρών στις μέρες μας, αποποιείται τον παραδοσιακό του ρόλο στην παραγωγή μιας ελίτ διανοούμενων. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, αποσκοπεί στην δημιουργία ισχυρότερων δεσμών ανάμεσα στον κόσμο της παραγωγής και της κατανάλωσης της γνώσης, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην κοινωνική, πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Ανταποκρινόμενο στις καινούργιες προκλήσεις, κάποια από τα σημαντικά βήματα που έχει κάνει το Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι:

•    Νέα Τμήματα και Τομείς που προσφέρουν προπτυχιακά προγράμματα σε καινούργια γνωστικά πεδία.
•    Διατμηματικά και διεπιστημονικά μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών για την κάλυψη νέων κοινωνικο-οικονομικών αναγκών
•    Δημιουργία νέων εργαστηρίων, ερευνητικών κέντρων και βιβλιοθηκών που παρέχουν σε επιστημονικό προσωπικό και σε φοιτητές/τριες τη δυνατότητα χρήσης των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ)
•    Υποδομή για χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία και πλατφόρμα για την λειτουργία ηλεκτρονικών τάξεων (η-τάξεις).
•    Συμβουλευτικές υπηρεσίες ακαδημαϊκών σπουδών και επαγγελματικής αποκατάστασης
•    Οργανωμένα προγράμματα και διμερείς συμφωνίες με ευρωπαϊκά και άλλα ξένα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα για ανταλλαγή φοιτητών/τριών, διδακτικού προσωπικού και νέων ερευνητών.
•    Καλύτερες συνθήκες για τη διδασκαλία και εκμάθηση διαφόρων ξένων γλωσσών από Έλληνες/ίδες φοιτητές/τριες καθώς και για τη διδασκαλία και εκμάθηση της ελληνικής ως ξένης ή δεύτερης γλώσσας από ξένους/ες φοιτητές/τριες.

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Το Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών άρχισε τη λειτουργία του από το ακαδημαϊκό έτος 1984-1985. "Τα Παιδαγωγικά Τμήματα έχουν, στα πλαίσια του άρθρου 1 παρ. 2 του Ν. 1268/82 ειδικότερα, ως αποστολή: Να καλλιεργούν και να προάγουν τις Παιδαγωγικές Επιστήμες με την ακαδημαϊκή και την εφαρμοσμένη διδασκαλία και έρευνα. Να παρέχουν στους πτυχιούχους τους τα απαραίτητα εφόδια που θα εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για την επιστημονική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Να συμβάλλουν στην εξύψωση του επιπέδου και στην κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών της Εκπαίδευσης, σε ό,τι αφορά ζητήματα Παιδαγωγικής. Να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση και επίλυση παιδαγωγικών προβλημάτων εν γένει".

Τα μαθήματα του τμήματος κατανέμονται σε Tομείς, οι οποίοι είναι: Τομέας Επιστημών Αγωγής, Τομέας Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών, Τομέας Μαθηματικών και Πληροφορικής, Τομέας Φυσικών Επιστημών Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος. Οι φοιτητές στο τέλος του Η εξαμήνου υποχρεούνται να κάνουν διδασκαλίες για μία εβδομάδα σε σχολεία.

Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία

Το ΤΕΑΠΗ είναι ένα από τα πανεπιστημιακά τμήματα με προνόμιο να προσφέρει πτυχίο με συγκεκριμένη επαγγελματική προοπτική που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανάγκες. Δεν πρόκειται ωστόσο για “επαγγελματική” σχολή, αλλά για πανεπιστημιακό ίδρυμα που καλλιεργεί την επιστημονική παιδεία και διασφαλίζει τη σχετική με το επάγγελμα του/της νηπιαγωγού κατάρτιση. Η σύνθεση επιστημονικής γνώσης και επαγγελματικής κατάρτισης ή, με άλλους όρους, η σύνθεση θεωρίας και πράξης, είναι βασική αρχή του Τμήματος.

Στόχος του ΤΕΑΠΗ είναι να δώσει τα κατάλληλα εργαλεία που θα επιτρέψουν την κατανόηση της πολυπλοκότητας των εκπαιδευτικών φαινομένων, την ανάλυση των πολλαπλών παραγόντων (ψυχολογικών, κοινωνικών, παιδαγωγικών) που διαμορφώνουν τη σχολική πραγματικότητα και τέλος την οργάνωση της παιδαγωγικής πρακτικής. Τόσο τα λεγόμενα “πρακτικά μαθήματα” όσο και τα μαθήματα τα σχετικά με τις τέχνες (μουσική, ζωγραφική, θέατρο) όχι μόνο έχουν επιστημονικό και θεωρητικό υπόβαθρο, αλλά απαιτούν τη γνώση άλλων επιστημών για να εφαρμοστούν στην πράξη με θετικά αποτελέσματα.

Το ΤΕΑΠΗ παρέχει στους/στις αποφοίτους του βασική πανεπιστημιακή εκπαίδευση στον χώρο των Επιστημών της Αγωγής, επιδιώκει την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, εξοικειώνει τους/τις φοιτητές/τριες με τις μεθόδους και τα εργαλεία της επιστημονικής έρευνας, δίνοντάς τους έτσι τα ουσιαστικά εφόδια ώστε να μπορούν, αν το θελήσουν, να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο σε συναφή γνωστικά αντικείμενα.

Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

Το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού έχει ως Αποστολή: Να καλλιεργεί και να προάγει την Επιστήμη της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού με βασική και εφαρμοσμένη έρευνα. Να παρέχει στους πτυχιούχους του τα απαραίτητα εφόδια, που θα εξασφαλίσουν την άρτια κατάρτισή τους για την επιστημονική και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Να συμβάλλει στην πρόοδο του Ελληνικού Αθλητισμού και ταυτόχρονα να καλλιεργεί και να διαδίδει στο λαό την Αθλητική Ιδέα. Να συμβάλλει στη συνειδητοποίηση από το λαό της σημασίας της Φυσικής Αγωγής ως βασικού παράγοντα για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής.

Το Τμήμα χορηγεί ενιαίο πτυχίο στην «Επιστήμη της Φυσικής Αγωγής και  του Αθλητισμού». όλοι οι φοιτητές εκπαιδεύονται σε ενιαία βάση καθ’ όλη  τη διάρκεια των σπουδών τους, προκειμένου να ανταποκριθούν : α) στη  διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού σε όλες τις βαθμίδες  της εκπαίδευσης, στα αθλητικά σωματεία, στα πολιτιστικά σωματεία και  στους χώρους δουλειάς (γυμναστήρια, χώροι αναψυχής, κ.ά.), β) στη  διεύθυνση και εποπτεία γυμναστηρίων και αθλητικών εγκαταστάσεων και ως  σύμβουλοι ή συνεργάτες σε αθλητικούς οργανισμούς ή άλλους φορείς.

Τμήμα Χημείας

Κατά τη διάρκεια των σπουδών στο Τμήμα, ο φοιτητής της Χηµείας αποκτά ένα σηµαντικό υπόβαθρο γνώσεων, που αποτελεί συγκερασµό των απαραίτητων θεωρητικών δεδοµένων της επιστήµης της Χηµείας µε εργαστηριακές τεχνικές, γενικές και εξειδικευµένες, καθώς και µε πολλά στοιχεία τεχνολογικών γνώσεων. Με βάση αυτές τις γνώσεις, ο χηµικός θα µπορέσει, να εξειδικευθεί στον τοµέα που θα συνδέεται άµεσα µε τη µελλοντική επαγγελµατική του ενασχόληση.

Το Τµήµα διαιρέθηκε στους εξής τρεις τοµείς:  Τοµέας Ι: Θεωρητική Χηµεία - Φυσικοχηµεία - Ανόργανη Ανάλυση - Ενόργανη Ανάλυση - Οργανολογία - Χηµική Μηχανική (Εφαρµοσµένη Φυσικοχηµεία).  Τοµέας ΙΙ: Οργανική Χηµεία - Οργανική Χηµική Τεχνολογία - Χηµεία Τροφίµων - Βιοχηµεία - Κλινική Χηµεία. Τοµέας ΙΙΙ: Ανόργανη Χηµεία - Ανόργανη Χηµική Τεχνολογία - Περιβαλλοντική Χηµεία.

Τέλος, o πτυχιούχος χηµικός µπορεί να απασχοληθεί επαγγελµατικά τόσο στο δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τοµέα. Οι κυριότεροι επιµέρους τοµείς επαγγελµατικής απασχόλησης των χηµικών είναι οι παρακάτω:  α) ∆ηµόσιος τοµέας. Ο χηµικός ασχολείται κυρίως µε τον ποιοτικό έλεγχο των διαφόρων εισαγόµενων και εξαγόµενων προϊόντων και τον περιβαλλοντικό έλεγχο. Επιπλέον, ο χηµικός µπορεί να εργαστεί ως ερευνητής στα διάφορα δηµόσια ερευνητικά ιδρύµατα και ινστιτούτα. β) Βιοµηχανικός τοµέας. Ο χηµικός αναλαµβάνει ευθύνες στην παραγωγή, τον ποιοτικό έλεγχο των πρώτων υλών και των τελικών προϊόντων, καθώς και στην έρευνα για την παραγωγή και διάθεση νέων προϊόντων.  γ) Τοµέας Υγείας. Ο χηµικός ασχολείται µε βιοχηµικούς προσδιορισµούς σε νοσηλευτικά ιδρύµατα και οργανισµούς.  δ) Εκπαιδευτικός τοµέας. Ο χηµικός µπορεί να εργασθεί ως καθηγητής στη δευτεροβάθµια και τριτοβάθµια εκπαίδευση.  ε) Ιδιωτικός εµπορικός τοµέας. Σηµαντικός αριθµός ασχολείται µε τις εισαγωγές και εξαγωγές χηµικών προϊόντων, πρώτων υλών, ειδών χηµικής βιοµηχανίας και οργάνων χηµικών αναλύσεων και ελέγχου.  στ) Ο χηµικός µπορεί να ιδρύσει ιδιωτικά εργαστήρια για αναλύσεις κάθε τύπου, όπως π.χ. εργαστήρια ελέγχου οίνων και τροφίµων.

Τμήμα Φυσικής

Το πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών του Τμήματος Φυσικής έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά στη δομή του:

• Στηρίζεται σε ένα βασικό κορμό είκοσι επτά υποχρεωτικών μαθημάτων για όλους τους φοιτητές ανεξαρτήτως επιστημονικής κατεύθυνσης και τα οποία παρέχονται στα έξη πρώτα εξάμηνα των σπουδών. Από τα είκοσι επτά μαθήματα κορμού, τα επτά μαθήματα αφορούν μαθηματική παιδεία και μπορούν να χαρακτηρισθούν σαν μαθήματα υποστήριξης για τη σωστή και απρόσκοπτη διδασκαλία της Φυσικής Επιστήμης. Επίσης παρέχει υποχρεωτική “πειραματική” παιδεία σε όλους τους φοιτητές με έντεκα εργαστήρια που αφορούν μαθήματα κορμού.

•Εισάγει το θεσμό των κατευθύνσεων που καλύπτουν τα ακόλουθα επιστημονικά πεδία βασικής και εφαρμοσμένης φυσικής. Οι κατευθύνσεις του είναι οι: • Αστροφυσική, Αστρονομία, Μηχανική • Ηλεκτρονική / Υπολογιστές – Τηλεπικοινωνίες/ Αυτοματισμός • Φυσική Περιβάλλοντος – Μετεωρολογία • Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων • Φυσική Στερεάς Κατάστασης και Επιστήμη Υλικών • Εκπαίδευση • Γενικός Κύκλος
Κάθε κατεύθυνση υποστηρίζεται από αριθμό μαθημάτων επιλογής που επιτρέπει μια κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη και σφαιρική αντιμετώπιση των πολλών και διαφορετικών επί μέρους επιστημονικών περιοχών που θεραπεύουν. • Παρέχει υποχρεωτικά ερευνητική εμπειρία στους φοιτητές με εκπόνηση διπλωματικής εργασίας με την καθοδήγηση ενός καθηγητή και η οποία διαρκεί δύο εξάμηνα. Το θέμα της διπλωματικής εργασίας προσδιορίζεται από την κατεύθυνση που έχει επιλέξει ο φοιτητής. • Σημαντικό είναι το γεγονός των διαφορετικών επιλογών, που μπορεί να κάνει ο φοιτητής προκειμένου να διαμορφώσει ευέλικτα το πεδίο εκπαίδευσης και εξειδίκευσής του. Κάθε φοιτητής πρέπει να επιλέξει οκτώ μαθήματα επιλογής: τρία μαθήματα επιλογής υποχρεωτικά από την κατεύθυνση που έχει επιλέξει και πέντε μαθήματα επιλογής από οποιαδήποτε κατεύθυνση.

Πρόγραμμα Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Το εκπαιδευτικό έργο κάθε ακαδημαϊκού έτους διαρθρώνεται σε δύο εξάμηνα σπουδών, στο χειμερινό και στο εαρινό, καθένα των οποίων περιλαμβάνει 13 εβδομάδες διδασκαλίας και δύο ή τρεις εβδομάδες εξετάσεων.
Το χειμερινό εξάμηνο αρχίζει την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου και λήγει στις αρχές του τελευταίου δεκαημέρου του Ιανουαρίου. Ακολουθεί η πρώτη εξεταστική περίοδος του χειμερινού εξαμήνου και το εαρινό εξάμηνο αρχίζει στα μέσα Φεβρουαρίου και λήγει στα τέλη Μαΐου. Ακολουθεί η πρώτη εξεταστική περίοδος του εαρινού εξαμήνου. Οι ακριβείς ημερομηνίες καθορίζονται από τη σύγκλητο του πανεπιστημίου.
Οι εξεταστικές περίοδοι του Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου και Σεπτεμβρίου διαρκούν τρεις εβδομάδες, ενώ αυτή του Ιουνίου διαρκεί σύμφωνα με το νόμο δύο εβδομάδες, όλες όμως συνήθως επεκτείνονται σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.