Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

«Η μάχη των Βασιλικών (B’)» (26 Αυγούστου 1821)


Γράφει η Ευαγγελία Δημοπούλου
Ιστορικός - Αρχαιολόγος



Τα χαράματα της 26ης Αυγούστου 1821 οι Τούρκοι ξεκίνησαν από το στρατόπεδο του Πλατανιά, όπου άφησαν άμαξες και εφόδια και κατευθύνθηκαν προς τα Βασιλικά. Ο Γιάννης Ρούκης- πρωτοπαλίκαρο του Οδυσσέα Ανδρούτσου- κατέλαβε τη θέση Ανίβιτσα πάνω από τα Βασιλικά, για να αποκλείσει μια δευτερευούσης σημασίας οδό που οδηγούσε στην Ελάτεια. 

Έπειτα από πορεία μιας ώρας ο τουρκικός στρατός σταμάτησε μπροστά στην είσοδο των στενών και οι Οθωμανοί άνοιξαν πυρ προς τους Έλληνες, ενώ το Οθωμανικό πυροβολικό και ιππικό άρχισε να κινείται προς τα στενά. Την επίθεση απέκρουσαν οι άντρες του Κοντοσόπουλου και του Καλύβα, με αποτέλεσμα ο Μπεϊράν να στείλει ενισχύσεις, 4.000 άνδρες εναντίον των 400 Ελλήνων που αμύνονταν, οι οποίοι ενισχύθηκαν από τον Γκούρα.

Οι Έλληνες υποχώρησαν προς το διάσελο των Βασιλικών, με τους Οθωμανούς να θεωρούν ότι οι ελληνικές δυνάμεις διασκορπίστηκαν, ενώ επρόκειτο απλά για έναν ελληνικό ελιγμό-μια τακτική υποχώρηση, αφού οι άντρες του Δυοβουνιώτη δεν είχαν γίνει αντιληπτοί. Ο Κοντοσόπουλος που τραυματίστηκε στον γοφό, παρέμεινε όμως στη θέση του, για να καλύψει την υποχώρηση.

Έτσι, ο Ιωάννης Γκούρας έγινε ο αρχηγός των ελληνικών δυνάμεων, αφού συγκέντρωσε γύρω του πολλούς πολεμιστές, οχυρώθηκε σ’ ένα παλιό ερημοκλήσι, αντιτάσσοντας σθεναρή άμυνα στις επιδρομές των Τούρκων. Ο Μπεϊράν τότε, διέταξε γενική επίθεση εναντίον των θέσεων του Γκούρα και μάλιστα τέθηκε ο ίδιος επικεφαλής του στρατού του.

Σε μία πολύ κρίσιμη στιγμή για την έκβαση της μάχης ακούστηκαν πυροβολισμοί πίσω από τις ελληνικές θέσεις. Επρόκειτο για ενισχύσεις από τους Λιβαδιώτες, με επικεφαλής τους Μπούσγο, Λάππα και Μήτρο Τριανταφύλλου. Οι δύο τελευταίοι ενώθηκαν με τους Κοντοσόπουλο και Ρούκη. Ο Μπούσγος συντάχθηκε με τον Γκούρα, που μόλις τον είδε αναφώνησε: «Μωρέ παιδιά, ο καπετάνιος έρχεται, απάνω τους».

Προσποιούμενος ότι ήρθε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Γκούρας πέτυχε να προκαλέσει ενθουσιασμό στους Έλληνες, που φώναζαν «έρχεται ο Δυσσέας» και πανικό στους αντιπάλους, για τους οποίους ο Ανδρούτσος ήταν πραγματικό φόβητρο. Η μάχη συνεχίστηκε και ενώ οι οθωμανικές δυνάμεις ήταν σχεδόν δεκαπλάσιες, έχασαν τη συνοχή τους και κλονίστηκαν από την ορμή των επαναστατών.

Ο Μπεϊράν βλέποντας την τροπή της μάχης και την αποδιοργάνωση του στρατεύματος του διέταξε γενική υποχώρηση. Ήταν όμως πολύ αργά. Οι άνδρες του πανικόβλητοι είχαν τραπεί σε άτακτη φυγή. Οι σημαιοφόροι πετούσαν τις σημαίες και οι ιππείς εγκατέλειπαν τα άλογά τους για να μην γίνονται εύκολος στόχος. Οι Έλληνες εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και επιδόθηκαν σε μια ανελέητη σφαγή των αντιπάλων ως τη δύση του ηλίου, ο Γκούρας δε έσφαξε δεκάδες Τούρκους, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρά οιδήματα (πρηξίματα) στα χέρια.

Οι απώλειες των Οθωμανών στα Βασιλικά ήταν συντριπτικές. Εκτός των άλλων, σκοτώθηκαν ο γιος του Μπεϊράν πασά, πολλοί μπέηδες και μεγάλος αριθμός ανώτερων και κατώτερων αξιωματικών. Επίσης, σκοτώθηκαν περίπου 700 άνδρες (άλλες πηγές κάνουν λόγο για 1.200), 1.500 τραυματίστηκαν και 220 πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Στον αντίποδα, οι Έλληνες είχαν 17 νεκρούς (άλλες πηγές κάνουν λόγο για 42) και 35 τραυματίες.

Κατά την υποχώρηση των Οθωμανών ο Μπεϊράν, έδωσε διαταγή να πυρποληθούν οι άμαξες με τα πολεμοφόδια, να εγκαταλειφθεί το στρατόπεδο στον Πλατανιά και να οπισθοχωρήσουν οι άνδρες του στο Ζητούνι (Λαμία), ενώ κατέστρεψε και τη γέφυρα του Σπερχειού για να εμποδίσει μια ενδεχόμενη ελληνική επίθεση.

Τα λάφυρα που έπεσαν στα χέρια των Ελλήνων ήταν πολύτιμα για τη διεξαγωγή του αγώνα. Αυτά ανέρχονταν περίπου στα 400 πολεμικά άλογα, 8 πυροβόλα, ενώ από τις 1.000 τουρκικές άμαξες, οι 600 κάηκαν και οι υπόλοιπες, με πλήθος τροφών και πολεμοφοδίων, αποτέλεσαν πολύτιμα λάφυρα για τους επαναστάτες.

Στην έκθεση που έστειλε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στον Υψηλάντη ως γενικός αρχηγός των όπλων της Ανατολικής Στερεάς, αφού επαινούσε τον Γκούρα και τον παρομοίαζε με γίγαντα, έγραφε μεταξύ άλλων: «Κι αν οι Έλληνες δεν έπεφταν εις τα λάφυρα και δεν ενύκτωνε, δεν ήθελε μείνει βέβαια ούτε ουδείς από αυτούς και ήθελε πιάσομεν και τον ίδιον τον Μπεϊράν πασά ζωντανόν».

Η μεγάλη νίκη των Ελλήνων στα Βασιλικά πέρα από την τόνωση του ηθικού των αγωνιστών και τα πλούσια και πολύτιμα λάφυρα, είχε και τεράστια στρατηγική σημασία.

Οι Στερεοελλαδίτες οπλαρχηγοί ματαίωσαν την ένωση των δυνάμεων του Μπεϊράν με τον Κιοσέ Μεχμέτ με αποτέλεσμα οι Έλληνες πολιόρκησαν ανενόχλητοι την Τρίπολη ως τον Σεπτέμβριο του 1821 οπότε και την κατέλαβαν.

Τέλος, η επιμονή και το στρατηγικό σχέδιο του Δυοβουνιώτη δικαιώθηκαν πανηγυρικά.

Εικόνα: Η μάχη στα Βασιλικά (Πίνακας του Πέτερ φον Ες).

    

 

Απόψεις

Το ταξίδι στον  Νομό Έβρου είχε και δυσάρεστα απρόοπτα. Συνάντησα στην Ορεστιάδα τον ιντερνετικό μου φίλο Χρήστο. Η χαρά μεγάλη και από τις δύο πλευρές, μέχρι την...

Ενημερωτικά δελτία

Ενημερωθείτε άμεσα από την εφημερίδα μας για τις τελευταίες ειδήσεις μέσα από την ηλεκτρονική σας διεύθυνση.