Τρικούπης και Καποδίστριας: Δυο εκσυγχρονιστές μπροστά από την εποχή τους
Η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας την άνοιξη του 1827 εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια κυβερνήτη της Ελλάδος και στις αρχές του 1828 κατέφθασε στο Ναύπλιο. Η κατάσταση που αντίκρισε ήταν τραγική. Πειρατές και ληστές έλεγχαν πολλές περιοχές, ενώ ο αιγυπτιακός στρατός βρισκόταν στη ΝΔ Πελοπόννησο και ο τουρκικός στη Στερεά Ελλάδα.
Τότε ο κυβερνήτης με μια καινοφανή πράξη, ανέστειλε την ισχύ του συντάγματος της Τροιζήνας και συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του, κρίνοντάς το αναγκαίο για την αντιμετώπιση των κρίσιμων προβλημάτων της χώρας.
Οι αποφάσεις αυτές επικυρώθηκαν στο Άργος το καλοκαίρι του 1829 με την Δ’ Εθνοσυνέλευση και έτσι τέθηκαν οι βασικές αρχές μιας μελλοντικής συνταγματικής αναθεώρησης.’Εχοντας ως προτεραιότητα την εκκαθάριση της Στερεάς Ελλάδας από τον τουρκικό στρατό αλλά και την αντιμετώπιση της ληστείας και της πειρατείας, ο κυβερνήτης ασχολήθηκε εξονυχιστικά με την συγκρότηση τακτικών ενόπλων δυνάμεων.
Όσον αφορά την οικονομική ζωή, ο Καποδίστριας σχημάτισε ένα πρώτο κρατικό ταμείο με εισφορές των Ελλήνων εξωτερικού καθώς και φιλελλήνων. Επίσης με την βοήθεια του Γαλλοελβετού φίλου του Ευνάρδου προχώρησε στην ίδρυση τράπεζας και στην κοπή νομίσματος, του φοίνικα. Συγχρόνως, εφήρμοσε αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες και προσπάθησε να εκσυγχρονίσει την γεωργία με την εισαγωγή νέων καλλιεργειών και νέων καλλιεργητικών μεθόδων. Κύρια προτεραιότητα του Κυβερνήτη υπήρξε η οργάνωση της εκπαίδευσης.’
Ετσι ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, μέσα στο οποίο λειτούργησαν τρία αλληλοδιδακτικά σχολεία, τρία ελληνικά και πολλά χειροτεχνεία. Καθώς και το Πρότυπον Σχολείον, στο οποίο φοιτούσαν όσοι προορίζονταν για δάσκαλοι στα αλληλοδιδακτικά.
Επιπροσθέτως, ιδρύθηκε το Κεντρικόν Σχολείο στο οποίο σπούδαζαν όσοι επιθυμούσαν να φοιτήσουν μελλοντικά σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τέλος ιδρύθηκε στην Τίρυνθα το Πρότυπον Αγροκήπιον.
Ο κυβερνήτης προκαλεί δυσαρέσκεια
Όταν έφτασε ο Ι.Καποδίστριας στο Ναύπλιο, η επανάσταση βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη. Δεν είχε αποφασιστεί ο βαθμός ανεξαρτησίας του κράτους, που θα βρίσκονταν τα σύνορα και οι πολεμικές διαμάχες ήταν ακόμα ενεργές. Η τελευταία μάχη με αρχηγό τον Υψηλάντη δόθηκε στην Πέτρα της Βοιωτίας όπου ο ελληνικός στρατός επικράτησε των τουρκικών δυνάμεων. Μετέπειτα, χάρη στους επιδέξιους χειρισμούς του Κυβερνήτη, το κράτος αναγνωρίστηκε πλέον ως ανεξάρτητο και τα σύνορα διευρύνθηκαν ενσωματώνοντας όλα τα εδάφη νοτίως της γραμμής Αμβρακικού-Παγασητικού κόλπου. Μολαταύτα πολλοί πρόκριτοι, πλοιοκτήτες και φαναριώτες αντιμετώπισαν την πολιτική του Καποδίστρια με μεγάλη δυσπιστία. Επίσης η Αγγλία και η Γαλλία υποστήριζαν τις αντικαποδιστριακές κινήσεις θεωρώντας τον Κυβερνήτη όργανο της Ρωσίας.
Το τέλος του Καποδίστρια
Απο τις αρχές του 1830 οι εξεγέρσεις ήταν πολλές και ο "εχθρός" του Κυβερνήτη, Ανδρέας Μιαούλης ανατίναξε στον Πόρο τα δυο μεγαλύτερα ελληνικά πολεμικά πλοία. Παράλληλα στην Ύδρα η εφημερίδα "Απόλλων" προπαγάνδιζε την δολοφονία του Καποδίστρια. Ο κυβερνήτης θεωρώντας τον Π.Μαυρομιχάλη υπεύθυνο για τις αντικυβερνητικές κινήσεις, τον φυλάκισε. Τα αντίποινα ήρθαν στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 όπου ο Κων/νος και Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν στο Ναύπλιο τον Καποδίστρια.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας έδρασε καθ’ όλη την διάρκεια της θητείας του ως Κυβερνήτης με αυταπάρνηση και ανιδιοτέλεια και η συμβολή του στο δύσκολο ξεκίνημα του σύγχρονου ελληνικού κράτους, παρά τον πρόωρο θάνατό του, είναι αδιαμφισβήτητη
Ο μεταρρυθμιστής Χαρίλαος Τρικούπης
Το 1874, ο βασιλιάς Γεώργιος είχε τη δυνατότητα όταν δεν συμφωνούσε πολιτικά με την εκάστοτε κυβέρνηση να την ανατρέπει. Σε αντιπαράθεση με τον βασιλιά Γεώργιο ήρθε ένας νέος πολιτικός, ο Χαρίλαος Τρικούπης με το πασίγνωστο άρθρο του «Τις Πταίει».
Ο Τρικούπης υποστήριζε ότι ο πρωθυπουργός θα πρέπει να έχει τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της Βουλής, δηλαδή την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Ο Γεώργιος αντιμέτωπος με την κριτική αυτή, αποφάσισε το 1875 να διορίσει τον Τρικούπη προσωρινό πρωθυπουργό έτσι ώστε να πραγματοποιηθούν εκλογές. Ο βασιλιάς μάλιστα εκφώνησε λόγο γραμμένο από τον Τρικούπη, στον οποίο αναγνώριζε πλέον την Αρχή της Δεδηλωμένης. Το όραμα του νέου πολιτικού είχε ως απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός αναπτυγμένου και σύγχρονου κράτους τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά.
Κύριες πλευρές του πολιτικού του προγράμματος ήταν η δημιουργία μεγάλων έργων υποδομής, η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων, η εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης μέσω της θέσπισης αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης και η επιδίωξη ειρηνικής συμβίωσης με την Οθωμανική αυτοκρατορία. Για την επίτευξη των παραπάνω ο Τρικούπης επέβαλε βαρύτατη φορολογία και πήρε δάνεια από τις τράπεζες του εξωτερικού.
Δυστυχώς όμως η χώρα δεν ήταν σε θέση να στηρίξει οικονομικά τις αποφάσεις του Τρικούπη και αυτό οδήγησε τον πολιτικό να κηρύξει το1893 το κράτος υπό πτώχευση. Παρόλα αυτά όμως ο Χαρίλαος Τρικούπης άφησε μια ανεξίτηλη σφραγίδα στην πολιτική πραγματικότητα της Ελλάδος του 19ου αιώνα, καθώς αποτέλεσε έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες εκσυγχρονιστές.
Αναμφισβήτητα και ο Καποδίστριας και ο Τρικούπης αποτέλεσαν σημαντικό κομμάτι της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Παρόλα αυτά όντας και οι δυο άνθρωποι, έκαναν λάθη. Ο Ιωάννης Καποδίστριας κατάφερε να ξεπεράσει έως τότε ανυπέρβλητα προβλήματα και με ενδελεχής προσπάθειες να προχωρήσει στην ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Ωστόσο ο εγωκεντρισμός του, προκάλεσε πολλές αντιπαλότητες με αποτέλεσμα τον πρόωρο θάνατο του.
Από την άλλη πλευρά ο Χαρίλαος Τρικούπης βρισκόταν πολύ μπροστά από την εποχή του και η ακόρεστη πείνα του για εκσυγχρονισμό του κράτους τον οδήγησαν στην πτώχευση. Παρόλα αυτά οφείλουμε να σημειώσουμε ότι υπήρξε από τους μεγαλύτερους εκσυγχρονιστές.
Εν κατακλείδι και οι δυο ηγέτες αυτοί αποτελούν αναπαλλοτρίωτο κομμάτι της Ελληνικής ιστορίας και συνέβαλαν στην προσπάθεια δημιουργίας ενός κράτους που θα λειτουργεί δημοκρατικά, με σεβασμό στα δικαιώματα όλων των πολιτών του.
ΠΗΓΗ NEWS247.GR
