Περπατώντας Μεγάλη Εβδομάδα στο κέντρο της Λαμίας
Γράφει ο Τριαντάφυλλος Κ. Μπολτέτσος
Δρ. Θεολογίας – Γραμμ. Ἱ. Μ. Φθιώτιδος
Δεν μπορεί κανείς να μην επαινέσει κάποιες εμφανέστατες εναλλαγές, που λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρη την Ελλάδα, κατά τις δύο μεγάλες περιόδους των νηστειών της Εκκλησίας μας. Και κυρίως του Πάσχα. Μεγάλες αλυσίδες τροφίμων εισάγουν πιάτα με νηστίσιμα φαγητά, «σούπερ μάρκετ» προμηθεύονται προϊόντα νηστίσιμα και τα τοποθετούν μάλιστα σε περίοπτη θέση, φούρνοι και ζαχαροπλαστεία επιδίδονται σε δημιουργίες επιτρεπτές για κάποιον, που θέλει να αποφύγει κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα. Υπάρχει μάλιστα μεγάλο όνομα στο χώρο τού φούρνου, με παρουσία σε κάθε πόλη και χωριό της χώρας, που διαθέτει δύο διαφορετικές συνταγές για την μηλόπιτα και την λεμονόπιτά του, μία κανονική και μία χωρίς αυγά και γάλα, που κυκλοφορεί στις νηστείες.
Μπορεί, βέβαια, να πει κάποιος, ότι όλα αυτά δεν γίνονται από ευσέβεια αλλά υλοποιούνται από εμπορικά μυαλά, με σκοπό το οικονομικό όφελος. Μα, από την άλλη πλευρά, τόσοι πολλοί άνθρωποι νηστεύουν τελικά; Και αν είναι έτσι, μπράβο μας. Είμαστε λαός, που μπορούμε όχι μόνο να τηρήσουμε κάποιες παραδόσεις ή να ακολουθήσουμε τα της πίστης μας, αλλά συμμετέχουμε στο θείο δράμα και επιπλέον μπορούμε να επιβληθούμε και σε κάποια πάθη μας. Και έτσι επιβάλλουμε, ως καταναλωτές, την διατροφική μας επιλογή. Δηλαδή, δρώντας ομαδικά, επιτυγχάνουμε κάτι που χρόνια τώρα οι ενώσεις καταναλωτών μάς συμβουλεύουν, προκειμένου να αξιοποιήσουμε τη φωνή των πολλών ως μέσο πίεσης.
Τα «μπράβο» όμως αξίζουν και για έναν ακόμη λόγο, στον χριστιανό «καταναλωτή». Το να αρνείσαι την πίτα γύρο (που μπορεί να είναι και φθηνότερη σε κάποιες περιπτώσεις) και να καταλήγεις στην νηστίσιμη πίτα ή και την νηστίσιμη πίτσα, τότε αυτό δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο. Και θα πουν οι γνωστές φωνές, που συνήθως δεν πολυ...νηστεύουν. Μα, είναι νηστεία να τρως καλαμαράκια και γαρίδες; Με την καθαρή θεολογική ματιά, ίσως και να μην είναι. Γιατί η αρχαία μας Εκκλησία συμβούλευε το κέρδος από την οικονομία τής νηστείας να πηγαίνει στους φτωχούς. Ίσως όμως και να είναι. Ζούμε σε έντονους ρυθμούς, εντός μιας κοινωνίας απαιτητικής, δύσκολης, σε πολλαπλή κρίση. Ζούμε ανάμεσα σε τόσους πειρασμούς και, όμως, ασπαζόμαστε αυτό που λέει η Εκκλησία και σε πρώτο επίπεδο δεν «αρταινόμαστε», τουλάχιστον διατροφικά.
Τι βλέπει, λοιπόν, κανείς στο κέντρο της πόλης; Τουλάχιστον δέκα διαφορετικούς φούρνους και μαγαζιά με γρήγορη τροφή, που διαθέτουν αντίστοιχα δέκα διαφορετικές συνταγές για νηστίσιμη πίτσα, για νηστίσιμη τυρόπιτα, για πατατόπιτα και μανιταρόπιτα. Μοναδικές είναι και οι δημιουργίες με μπιφτέκια σόγιας ή με μπιφτέκια λαχανικών. Μπορεί να μπει στα ζαχαροπλαστεία και, εκτός από τα κλασικά νηστίσιμα «σιροπιαστά», επιπλέον να βρει πάστες, τυλιχτά γλυκά, καρυδόπιτες, κορνέ και άλλα πολλά, πού θα του επιτρέψουν να αντισταθεί στα ... αρτύσιμα.
Και φυσικά δεν αποτελούν όλες αυτές οι επιχειρήσεις ... συντεχνιακές εξαιρέσεις. Στη Λαμία της Μεγάλης Εβδομάδας είδαμε σε κουρείο, κάπου εκεί κοντά στο βιβλιοπωλείο της Μητροπόλεως, στην περιοχή της πλατείας Πάρκου, να υπάρχει η ανακοίνωση: «Μένουμε ανοιχτά μέχρι τις 7:30 μμ λόγω της θείας ακολουθίας». Τέτοια σημεία έχουμε, όταν υπάρχουν βιοπαλαιστές και αξιόλογοι επαγγελματίες, που βάζουν την πνευματική ευφορία πάνω από την χρηματική εσοδεία.
Και κάτι ακόμα. Σε ελληνικό κατάστημα «σούπερ μάρκετ» μάς ξένισε ο ήχος από τα μεγάφωνα του καταστήματος. Δώσαμε προσοχή και ακούσαμε ύμνους τής Μεγάλης Εβδομάδας βγαλμένους μέσα από την ακολουθία του Νυμφίου. Ρωτήσαμε την ταμία. Πώς και έτσι; Και η απάντηση απλή, αφοπλιστική. «Μα ... λόγω των ημερών!» Δεν μπορεί να κατηγορήσει κανείς ούτε τον κουρέα, ούτε τον πωλητή για ευφυή στρατηγική πωλήσεων. Γιατί η πίστη τους ή ακόμα και η ... ομολογία τους δεν γίνεται για να τους εξασφαλίσει πελατεία.
Στη συνέχεια του μικρού οδοιπορικού, είδαμε παιδιά και νέους να κάνουν το σταυρό τους έξω από τις εκκλησίες. Και αυτό δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο της Μεγάλης Εβδομάδας. Είναι, όμως, τα ίδια παιδιά, που θα κατακλύσουν ασφυκτικά τον Μητροπολιτικό ναό αλλά και τους υπόλοιπους ενοριακούς ναούς, την Μεγάλη Τετάρτη, προκειμένου να συμμετάσχουν στο μυστήριο του Ευχελαίου. Είναι οι ίδιοι νέοι αλλά και μεγαλύτεροι άνθρωποι, που δακρύζουν κατά την σταύρωση του Θεανθρώπου την Μεγάλη Πέμπτη, που αποτίουν φόρο τιμής στόν Εσταυρωμένο κατά την τελετή τής Αποκαθήλωσης το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ή που συνοδεύουν τον επιτάφιο το βράδυ της ίδιας Μεγάλης ημέρας.
Και θα συνεχίσουν όλοι αυτοί να τηρούν τα χριστιανικά ήθη και έθιμά τους, εάν δεν κατορθώσουν κάποιοι, μέσα και έξω από το χώρο της «θρησκείας», να δηλητηριάσουν ψυχές, να τσαλακώσουν προσωπικότητες.
Στην θετική περίπτωση, που όλα πάνε «κατ΄ευχήν», ουσιαστικό στόχο αποτελεί το πέρασμά μας από την συνήθεια ή την γενική αντίληψη, στο προσωπικό μας ανώτερο επίπεδο, στην δική μας συνάντηση με τον πάσχοντα αλλά και θριαμβευτή Ιησού Χριστό.