Η σημασία της σύνδεσης της έρευνας και της αγοράς για τον αγροτικό τομέα στη νέα ΚΑΠ 2021-2027
Γράφει ο Δρ. Κων/νος Μπαγινέτας, Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, ΥπΑΑΤ, Γεωπόνος - Ειδικευμένος σε θέματα Αειφορικής Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης Πτυχιούχος Α.Π.Θ., D.I.C. (Imperial, UK), M.Sc. (Imperial, UK), Ph.D. (Nottingham, UK)
Η διασύνδεση έρευνας και αγοράς ως διαδικασία και λογική προώθησης νέας γνώσης και νέων τεχνολογιών στον αγροδιατροφικό τομέα, δημιουργούν νέα δεδομένα στην οικονομική και όχι μόνο ανάπτυξη, συνιστώντας βασικές παραμέτρους του στρατηγικού αναπτυξιακού σχεδιασμού για τα επόμενα χρόνια, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε, ως μέρος των βασικότερων προτεραιοτήτων της για την επόμενη προγραμματική περίοδο την αύξηση του επιπέδου φιλοδοξίας της δράσης για το περιβάλλον και το κλίμα (“Green Deal”), την καλύτερη αξιοποίηση της θετικής σύνδεσης Έρευνας-Καινοτομίας-Παροχής Συμβουλών καθώς και την εισαγωγή και χρήση της καινοτομίας, κυρίως μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού στον αγροτικό τομέα.
Η προώθηση της γνώσης, της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης στον τομέα της γεωργίας και στις αγροτικές περιοχές είναι ένας οριζόντιος στόχος πολιτικής, που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά το σχεδιασμό του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2021-2027 και ο οποίος απαντά στην ανάγκη για μια εξυπνότερη, πιο σύγχρονη και βιώσιμη ΚΑΠ.
Ο ρυθμός της τεχνολογικής καινοτομίας προχωρεί πιο γρήγορα από ποτέ και υπάρχει ανάγκη να διασφαλιστεί ότι ο γεωργικός τομέας δεν θα μείνει πίσω, αλλά μπορεί να εκμεταλλευτεί πλήρως αυτή την “ψηφιακή επανάσταση” και τις τεράστιες δυνατότητες που του δίνονται για να αντιμετωπίσει τις πολλαπλές προκλήσεις και να προσαρμοστεί έγκαιρα στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται.
Και στη νέα προγραμματική περίοδο είναι απαραίτητες οι επενδύσεις για την καινοτομία που θα συνεισφέρουν τόσο στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα, όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος και στην προσαρμογή και άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η νέα ΚΑΠ θα συνεχίσει να υποστηρίζει το μοντέλο της διαδραστικής καινοτομίας, το οποίο ενισχύει διασύνδεση έρευνας, αγοράς και επιχειρήσεων προκειμένου να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο τα συμπληρωματικά είδη γνώσεων με σκοπό τη διάδοση πρακτικών λύσεων. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες που παρέχονται από κοινοτικές πρωτοβουλίες, όπως της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης για την Καινοτομία (European Innovation Partnership-EIP).
Ο ρόλος των νέων τεχνολογιών στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών μπορεί να θεωρηθεί διττός. Αφενός βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα εργασίας στους οικονομικούς κλάδους (γεωργία, κτηνοτροφία, δασοκομία, μεταποίηση τροφίμων, τουρισμό, κ.λπ.) προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους, αφετέρου συμβάλλουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων των αγροτικών περιοχών και την παροχή υπηρεσιών που καταργούν το μειονέκτημα της απόστασης.
Η χρήση των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας και της οικονομικής προόδου στις αγροτικές περιοχές και συνεπώς να συμβάλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, της ποιότητας της ζωής και της ποικιλομορφίας της αγροτικής οικονομίας. Η παροχή πρόσβασης υψηλής ποιότητας στο διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει στην αξιοποίηση του δυναμικού των αγροτικών περιοχών και να τις καταστήσει ελκυστικότερες για διαβίωση.
Η διασύνδεση έρευνας και αγοράς είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών στον πρωτογενή τομέα και στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων ώστε να εξασφαλιστεί η κατάλληλη ανταπόκριση στις νέες προκλήσεις, όπως η αύξηση των ακραίων κλιματολογικών συνθηκών, η τροφοδότηση του αυξανόμενου πληθυσμού και η γήρανση των απασχολούμενων στον αγροτικό τομέα, ενώ μπορεί να προσφέρει δυνατότητες ασφαλέστερων, οικονομικότερων και κυρίως αειφόρων παραγωγικών διαδικασιών, συμβάλλοντας στην αύξηση του εισοδήματος των αγροτών και διευκολύνοντας τις συνεργασίες ακόμα και αυτές που λόγω αποστάσεως είναι αδύνατες.
Η διασύνδεση έρευνας και αγοράς είναι ακόμη πιο σημαντική στις περιπτώσεις πολύ μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων, όπου η έλλειψη εξειδικευμένης εκπαίδευσης των απασχολούμενων στον πρωτογενή τομέα, η έλλειψη ισχυρής διασύνδεσης καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, καθώς και η έλλειψη δεσμών μεταξύ της έρευνας, των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και των ΜΜΕ στις αγροτικές περιοχές, εμποδίζουν την ενσωμάτωση των καινοτόμων δράσεων στην παραγωγική διαδικασία.
Η στασιμότητα που παρουσιάζει η χώρα μας στη εφαρμογή νέων καινοτόμων τεχνολογιών, μόνο σαν ευκαιρία μπορεί να εκληφθεί. Οι ευκαιρίες συνεπώς, οι προοπτικές και οι προκλήσεις, που δημιουργεί η μετάβαση στην νέα ψηφιακή εποχή είναι μεγάλες και ο πρωτογενής μας τομέας δεν πρέπει να μείνει απλός θεατής των αλλαγών που συντελούνται, αλλά να μετεξελιχθεί σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων, ανακαλύπτοντας και αξιοποιώντας τις δυνατότητες και τις καινοτόμες λύσεις που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών του προβλημάτων.
