Καθημερινή Αδέσμευτη Εφημερίδα

«Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου» (ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ)

Ευαγγελία Δημοπούλου
Ιστορικός - Αρχαιολόγος




Η αυγή του 20ου αιώνα είχε βρει τον ελληνισμό του Πόντου σε τεράστια οικονομική, πληθυσμιακή και πολιτιστική ακμή. Σε μία απογραφή που έγινε κατά τη δεύτερη δεκαετία του εικοστού αιώνα -λίγο πριν την έναρξη του Α’ παγκοσμίου πολέμου – οι Έλληνες του Πόντου υπολογίζονταν γύρω στις 700.000 . Όλα τα παραπάνω έμελλε να αλλάξουν δραματικά τα επόμενα χρόνια με ένα καλά σχεδιασμένο και εκτελεσμένο σχέδιο.

Το έναυσμα έγινε το 1908 με την επικράτηση του κινήματος των Νεότουρκων, που αρχικά ευαγγελίζονταν την ισόνομη και δίκαια μεταχείριση των μειονοτήτων που διαβιούσαν στους κόλπους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επί του πρακτέου βέβαια, το κίνημα των Νεότουρκων, υπό το πρίσμα του άκρατου τουρκικού εθνικισμού, οδήγησε στη φυσική εξόντωση τόσο των Ελλήνων όσο και των Αρμενίων αλλά και των Ασσυρίων της ευρύτερης περιοχής.

Η διαδικασία εκκαθάρισης της περιοχής από το ελληνικό στοιχείο διακρίθηκε σε τρείς φάσεις με την απαρχή να γίνεται τις παραμονές του Α΄ παγκοσμίου πολέμου (1914) και ολοκληρώνεται περίπου μια δεκαετία μετά με τη συνθήκη της Λοζάνης και την ανταλλαγή πληθυσμών παράλληλα με τις εκκαθαρίσεις και των άλλων χριστιανικών λαών.

Ήδη από τα τέλη του 1914, άρχισαν σταδιακά οι πιέσεις του ελληνικού στοιχείου. Ενορχηστρωτές και εκτελεστές του σχεδίου ήταν οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Οθωμανικού κράτους Ισμαήλ Ενβέρ και Μεχμέτ Ταλαάτ με την αρωγή Γερμανών αξιωματικών, αφού η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν σύμμαχος χώρα με τη Γερμανία.

Το σχέδιο εξόντωσης του ελληνικού πληθυσμού του Πόντου προέβλεπε πολλαπλές μεθόδους. Η εξόντωση των ανδρών έως 45 ετών θα γίνονταν με τη στράτευσή τους, ενώ οι μεγαλύτεροι θα επάνδρωναν τα τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού) . Κατ’ ουσίαν τα τάγματα εργασίας ήταν βαριά καταναγκαστικά έργα κυρίως στην οδοποιία και στα ορυχεία με απώτερο στόχο την εξόντωση των ατόμων που τα απάρτιζαν.

Ακόμα, για τον υπόλοιπο πληθυσμό γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους προβλέπονταν γενική εξορία στο εσωτερικό της Ανατολής με τον εκτοπισμό να είχε διττό στόχο. Αφενός αποσκοπούσε στη μετεγκατάσταση του πληθυσμού σε μέρη χωρίς ελληνικά σχολεία και εκκλησίες, αφετέρου στο θάνατο μιας μερίδας από αυτούς, από τις κακουχίες, την έλλειψη τροφίμων και τις κακές καιρικές συνθήκες.

Με την έλευση του Κεμάλ στην περιοχή του Πόντου τον Μάιο του 1919, εγκαινιάστηκε η τελική και πιο σκληρή φάση του διωγμού των Ελλήνων. Οργανώθηκαν άτακτα τμήματα ανταρτών (τσέτες) που με την ανοχή της οθωμανικής διοίκησης διέπρατταν φρικαλεότητες κατά των Ελλήνων.

Αυτά τα σώματα επανδρώθηκαν με περιθωριοποιημένα κοινωνικώς άτομα όπως εγκληματίες και αποφυλακισμένους από τα σωφρονιστικά οθωμανικά ιδρύματα με αποτέλεσμα να δείχνουν απίστευτη αγριότητα. Οι τσέτες είχαν πολύ καλό εξοπλισμό και με την υποβοήθεια των Τούρκων χωρικών άρχισαν να εφαρμόζουν το συστηματικό σχέδιο εξόντωσης.
Ένας από τους επικεφαλής των παρακρατικών ήταν ο Τοπάλ Οσμάν, ο οποίος συγκρότησε ένα μεγάλο δίκτυο τέτοιων τμημάτων. Η «πλούσια» δράση του, αναφέρεται σε πολλά διπλωματικά έγγραφα της εποχής κερδίζοντας το προσωνύμιο η « ύαινα του Πόντο», ένας πραγματικός δήμιος για τον ελληνισμό του Πόντου.

Η δράση τους άρχισε εξαπολύοντας τρομοκρατία στον τοπικό πληθυσμό απειλώντας τους ανοιχτά πως αν δεν εγκαταλείψουν οικειοθελώς τις εστίες τους και τις περιουσίες τους, θα δολοφονηθούν.
Οι μέθοδοι των τσετών ήταν ιδιαίτερα ειδεχθείς. Σε αυτές περιλαμβάνονταν οι ομαδικές σφαγές ολόκληρων οικισμών, οι βιασμοί γυναικών και νεαρών αγοριών, ο μαρτυρικός θάνατος βρεφών τα οποία πετούσαν στα βράχια.

Ακόμα, ξεκοίλιαζαν έγκυες γυναίκες, έκλειναν γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους μέσα σε εκκλησίες και έπειτα τις πυρπολούσαν, ενώ τοποθετούσαν γάτες μέσα στα ρούχα των γυναικών, ώστε να ομολογήσουν που κρύβονταν τα αντάρτικα σώματα τις περιοχής.

Πολλά νεαρά κορίτσια και αγόρια που αιχμαλωτίζονταν ή αρπάζονταν βιαίως από τις οικογένειές τους, πωλούνταν σε χαρέμια, εύπορων Τούρκων. Οι προύχοντες και οι επικεφαλής της ελληνικής κοινότητας -ιερωμένοι και άνθρωποι του πνεύματος και της διανόησης- καταδικάζονταν σε θάνατο και συνήθως εκτελούνταν δια απαγχονισμού σε δημόσια θέα, για παραδειγματισμό.

Τέλος, για να είναι σίγουροι πως οι Έλληνες δεν θα επιστρέψουν καίγαν ολόκληρα χωριά και κάθε σύμβολο ελληνικής παρουσίας, όπως σχολεία και εκκλησίες.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ο ελληνισμός του Πόντου μετά από παρουσία χιλιάδων χρόνων στην περιοχή να εκριζωθεί με εξαιρετική βιαιότητα και με αμφιλεγόμενες μεθόδους που στρέφονταν αδιακρίτως σε όλον τον πληθυσμό με μόνο σκοπό την εξάλειψη του ελληνικού στοιχείου, το οποίο εν τέλει έπαψε να υφίσταται στην περιοχή.

 

 

    

 

Απόψεις

# Μπροστάρης σε όλους τους αγώνες των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ το στέλεχος του ΚΚΕ και Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς ο Κώστας Μπασδέκης, έχει αναδείξει το πρόβλημα σε όλα...