Γερμανία: Η ποίηση δεν ταιριάζει στην οικονομία - Η φθορά του «πράσινου αστεριού», Ρόμπερτ Χάμπεκ
Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ είναι ποιητής - κυριολεκτικώς και μεταφορικώς. Γράφει παιδικά βιβλία, μυθιστορήματα, μεταφράζει ποίηση και όταν μιλάει νοιώθεις ότι σου απευθύνεται προσωπικά, με πάθος, λυρισμό και τρυφερότητα. Κάπως έτσι, έμπυρος από τη φλόγα για το κλίμα, έφθασε στην ηγεσία των Πρασίνων και από εκεί στην αντικαγκελαρία και στο πανίσχυρο υπουργείο Οικονομίας και Προστασίας του Κλίματος. Αγαπημένος των ΜΜΕ, η δημοτικότητά του ανέβαινε διαρκώς - ήταν «ο καγκελάριος της καρδιάς» των Γερμανών. Και ξαφνικά (;), τι συνέβη και είναι όλοι απέναντί του; Στα βράχια της πραγματικότητας φαίνεται τώρα ότι τσακίστηκαν και το ρητορικό χάρισμα και τα πράσινα οράματα...
«Δεν ήθελα τίποτα τόσο πολύ, όσο να υπηρετήσω αυτή τη χώρα ως καγκελάριος», έλεγε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ τον Απρίλιο του 2021, όταν η συμπρόεδρός του στο κόμμα, Αναλένα Μπέρμποκ έπαιρνε το χρίσμα της υποψήφιας καγκελαρίου για τους Πράσινους. Ο κ. Χάμπεκ περιέγραφε μάλιστα την απόφαση ως «προσωπική ήττα» και εκείνη τη μέρα ως «την οδυνηρότερη της πολιτικής του διαδρομής» - προφανώς μόνο μέχρι τότε. Στην κρίση θεωρήθηκε ο καλύτερος σε ό,τι αφορά την περιγραφή της κατάστασης και την εξήγηση των μέτρων που λαμβάνονται. «Αυτός που λέει την αλήθεια», ήταν ο τίτλος της Zeit. Ο Όλαφ Σολτς σιωπούσε, ο Κρίστιαν Λίντνερ παντρευόταν, αλλά ο Ρόμπερτ Χάμπεκ ήταν o αξιόπιστος. Εν ανάγκη θα έκανε ντους μέσα σε 5', θα έτρωγε μόνο δημητριακά και θα κοιμόταν στο γραφείο του, αν ήταν να σώσει τους Γερμανούς. Αυτή ήταν η εικόνα, η οποία συνοδευόταν συχνά από εγκωμιαστικές αναφορές στα ΜΜΕ. Ο ίδιος άνθρωπος, ο οποίος ήθελε να γίνει καγκελάριος και μπήκε στην κυβέρνηση με τη φόρα της δύναμης του μέλλοντος, σήμερα διαβάζει στον γερμανικό Τύπο σχόλια όπως, «Ο χειρότερος υπουργός Οικονομίας» (BILD), «Οικονομία χωρίς υπουργό» (Handelsblatt), «Ο ουρανός πλακώνει το γοητευτικό πράσινο αστέρι της κυβέρνησης» (Muenchner Merkur), «Η πτώση ενός πράσινου ειδώλου» (Telepolis) και «Ο απομυθοποιημένος» (Der Spiegel).
Σύμφωνα με τον καυστικό σχολιαστή του Βερολίνου Γκαμπόρ Στάινγκαρτ, ο Ρόμπερτ Χάμπεκ έκανε με την επιλογή του υπουργείου Οικονομίας το σοβαρότερο στρατηγικό σφάλμα της καριέρας του: Τι δουλειά είχε ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομίας μιας από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές δυνάμεις του κόσμου; Πράγματι, δέκα μήνες μετά τον σχηματισμό του κυβερνητικού συνασπισμού, ο τίτλος του γνωστότερου βιβλίου του κ. Χάμπεκ, «Μικροί ήρωες σε μεγάλες περιπέτειες», μοιάζει βασανιστικά προφητικός.
Τα προβλήματα ξεκίνησαν τον Αύγουστο, όταν ο υπουργός ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά το ειδικό «τέλος φυσικού αερίου», ύψους 2,4 λεπτών/kWh, αναγκαίο, όπως είπε, προκειμένου να μην καταρρεύσει η αγορά ενέργειας της Γερμανίας, μαζί με τους πελάτες της. Λίγες ημέρες αργότερα διαπιστώθηκε ότι από το οριζόντιο μέτρο θα επωφελούνταν και εταιρίες οι οποίες είχαν καταγράψει κέρδη δισεκατομμυρίων, ενώ η επιβάρυνση των καταναλωτών θα ελάμβανε δραματικές διαστάσεις. Αποτέλεσμα; Ο καγκελάριος ζήτησε δημοσίως διόρθωση του μέτρου και το υπουργείο Οικονομίας ακόμη το αναθεωρεί. «Δεν περιμένω κύμα χρεοκοπιών τον χειμώνα. Απλώς σε κάποιους κλάδους οι επιχειρήσεις θα σταματήσουν να λειτουργούν. Καταστήματα που εξαρτώνται από τα χρήματα των πελατών, όπως ανθοπωλεία και φούρνοι, λόγω της μείωσης της αγοραστικής δύναμης, θα σταματήσουν να λειτουργούν. Αλλά αυτό δε σημαίνει και ότι θα χρεοκοπήσουν», δήλωσε ο υπουργός πριν από δέκα μέρες σε τηλεοπτική συνέντευξη, αφήνοντας άναυδο το κοινό. «Το υπουργείο Οικονομίας δεν είναι θέση για μαθητευόμενο», σχολίαζε την επόμενη μέρα η BILD. Μετά ήρθε το θέμα των πυρηνικών σταθμών της Γερμανίας, αγαπημένου σκοπού των Πρασίνων εδώ και δεκαετίες. Τα τρία εναπομείναντα εργοστάσια είχε προγραμματιστεί (από τις προηγούμενες κυβερνήσεις) να κλείσουν οριστικά στο τέλος του έτους. Αυτά όμως ίσχυαν πριν από την κρίση και πριν διαπιστωθεί ότι οι Γερμανοί μπορεί τον χειμώνα να μην έχουν θέρμανση και ζεστό νερό στα σπίτια τους. Φιλελεύθεροι (FDP) και αντιπολίτευση (CDU) ζητούν επίμονα την παράταση της λειτουργίας τους και το επιχείρημα μοιάζει λογικό και στην κοινή γνώμη. Κατόπιν διαρκών αναβολών, ο Ρόμπερτ Χάμπεκ βρήκε την περασμένη εβδομάδα τη λύση «win-win»: Δύο από τους τρεις σταθμούς θα παρέμεναν για λίγους μήνες σε εφεδρεία, για την περίπτωση ανάγκης. Και τους κλείνουμε και μένουν ανοιχτοί, δηλαδή. Οι αρμόδιοι των εργοστασίων, οι οποίοι προφανώς δεν είχαν ερωτηθεί, ήρθαν να εξηγήσουν στον αρμόδιο υπουργό ότι αυτό που λέει τεχνικά είναι ανέφικτο.
Την εντύπωση ότι αυτή η περίοδος δεν είναι καλή για τον Ρόμπερτ Χάμπεκ ήρθαν να επιβεβαιώσουν οι δημοσκοπήσεις. Στην τελευταία μέτρηση του Ινστιτούτου Forsa για λογαριασμό των RTL/n-tv, οι αρνητικές γνώμες ξεπερνούν για πρώτη φορά τις θετικές, με 55% - 40%, όταν τον περασμένο Μάρτιο η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική, με 34% αρνητικές και 53% θετικές γνώμες. Ο κατήφορος όμως φαίνεται ότι αφορά συνολικά τους Πράσινους, οι οποίοι στην ίδια δημοσκόπηση καταγράφουν απώλειες τεσσάρων μονάδων μόνο την τελευταία εβδομάδα. Η ενεργειακή κρίση είναι προφανώς αμείλικτη για όλους σε μια χώρα που εξαρτάται ακόμη κατά 35% από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ούτε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ αλλά ούτε και η Αναλένα Μπέρμποκ φρόντισαν να πουν στους ψηφοφόρους τους ότι τα πράσινα ιδεώδη πρέπει να στριμωχτούν στα όρια μιας τρικομματικής κυβέρνησης μιας τραυματισμένης από την πανδημία βιομηχανικής χώρας - και μάλιστα σε συγκυβέρνηση με τους Φιλελεύθερους. Τα αναπόφευκτα πισωγυρίσματα σε κομβικές πολιτικές, όπως για τους εξοπλισμούς, τα πυρηνικά ή τον λιγνίτη, δηλώσεις όπως αυτή της υπουργού Εξωτερικών που ορκίστηκε συνέχεια της στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας «ό,τι και να λένε οι ψηφοφόροι μου», κοστίζουν ακριβά και απομακρύνουν πρώτα την πιο ακτιβιστική αριστερή πτέρυγα των Πρασίνων. Σε αυτό δεν βοηθά ασφαλώς και το γεγονός ότι τα ηγετικά στελέχη φαίνεται να προσγειώνονται μόλις τώρα στην πολιτική πραγματικότητα, η οποία απαιτεί και άλλες δεξιότητες εκτός από τα οραματικά λόγια.
Πολλοί συγκρίνουν - μάλλον άδικα - τον Ρόμπερτ Χάμπεκ με τον πρώην καγκελάριο και ιδιαίτερα επιτυχημένο υπουργό Οικονομίας - την κρίσιμη περίοδο 1949-1963 - Λούντβιχ Έρχαρτ, ο οποίος ήταν οικονομολόγος και είχε προηγουμένως εργαστεί για χρόνια στη μικρή οικογενειακή επιχείρηση. «Ένας υπουργός από την οικονομία για την οικονομία», σχολιάζει ο Γκαμπόρ Στάινγκαρτ. Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, αντιθέτως, έγραφε παιδικά βιβλία και περίμενε μάλλον να μάθει τη δουλειά στην πράξη - ,κάτι που θα ήταν ίσως εφικτό, αν μετά την πανδημία η γερμανική οικονομία εκτοξευόταν, όπως αναμενόταν, και δεν σκόνταφτε στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Στη δυσκολία του υπουργού Οικονομίας να μπει στο πετσί του ρόλου του αναφέρεται και ο καθηγητής δημόσιας ομιλίας Στέφαν Βάχτελ, ο οποίος, μιλώντας στην ιστοσελίδα The Pioneer, επισημαίνει ότι, όταν μιλούσε η 'Αγγελα Μέρκελ, δεν έβλεπε κανείς τη γυναίκα, την ανατολικογερμανίδα ή την κόρη του πάστορα. Έβλεπε μόνο την καγκελάριο. Στην περίπτωση του Ρόμπερτ Χάμπεκ, εκτιμά, δεν υπάρχει η οικονομία, υπάρχει μόνο ο κ. Χάμπεκ. Αυτό μπορεί να ταιριάζει στον ίδιο, αλλά σίγουρα δεν αρκεί στην τρέχουσα συγκυρία. Το ρητορικό ταλέντο του υπουργού Οικονομίας δεν περιορίζει το αίσθημα ανασφάλειας των Γερμανών μπροστά στο άγνωστο και μπροστά στους υπερφουσκωμένους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου. Είναι λοιπόν ξεγραμμένος πολιτικά ο Ρόμπερτ Χάμπεκ; Κοστίζει η συγκυβέρνηση ήδη στους Πράσινους; Είναι πολύ νωρίς για να απαντήσει κανείς στα ερωτήματα, τα οποία ούτως ή άλλως έχουν σήμερα ελάχιστη σημασία έξω από τα κομματικά γραφεία. Το βέβαιο είναι ότι ο υπουργός Οικονομίας, ακόμη και αν δεν αντιλαμβάνεται τους κανόνες της αγοράς, γνωρίζει σίγουρα πολύ καλά πότε χρεοκοπούν οι πολιτικοί και τα κόμματα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
