50. ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: ΤΟ ΑΙΣΧΟΣ ΕΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΤΟ ΕΤΟΣ 1948.

Γράφει ο Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος.

«… Ταυτίσατε, Φαρισαίοι. Τον Μάϊο του 1948, μαθητής της Τετάρτης Δημοτικού, ξεκίνησα στις 6 το πρωϊ μαζί με άλλους εκατό συμμαθητές για έναν ημερήσιο περίπατο στα χωράφια και στις ελιές της Λαμίας.Πεζή, εννοείται. Οι μανούλες μας, μας  είχαν φτιάξει το καλαθάκι με τις ντοματούλες, τα κεφτεδάκια και τα σφιχτά αυγά.

Ο δρόμος που ακολουθήσαμε, περνούσε από το νεκροταφείο της πόλης. ‘Όταν φτάσαμε στο ύψος του, ο «δάσκαλος» που μας συνόδευε (από τότε χωρίς τύψεις τον καταριέμαι με τη φράση της γιαγιάς, «σκατά στο λάκκο του»), μας σταμάτησε, μας διέταξε να απόθέσουμε τα καλαθάκια μας, κάναμε στροφή προς το νεκροταφείο και μας υποχρέωσε να παρακολουθήσουμε εκτέλεση κομμουνιστών.

Δεκαπέντε άνθρωποι, γύρω στις τέσσερις γυναίκες κι ένας παπάς στημένοι στον τοίχο, απέναντι από το μυδράλιο, χόρευαν! Χόρευαν το «Στη στεριά δεν ζει το ψάρι» και στη συνέχεια όλοι μας ανεξαιρέτως με επικεφαλής τον παπά,(ήταν μια εβδομάδα μετά το Πάσχα) Έψαλλαν το «Χριστός Ανέστη». Ύστερα το μυδράλιο κροτάλισε και τους σώριασε κάτω.

Ο κτηνώδης δάσκαλος μας υποχρέωσε να δούμε τη χαριστική βολή. Ύστερα συνεχίσαμε την  «εκδρομή» μας. Άγιοι πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας σκεφτείτε για λίγο- ο φρικτός δάσκαλος είχε ταυτότητα που διατυμπάνιζε το θρήσκευαμά του, «Χριστιανός Ορθόδοξος». Οι μάρτυρες που εκτελέστηκαν δεν είχαν ταυτότητα. Πίστευαν όμως στην πατρίδα και στην ανάσταση νεκρών. Τους είχαν στερήσει την ικανότητα να το δηλώσουν».

Κώστας  Γεωργουσόπουλος, Κριτικός Θεάτρου- Συγγραφέας.
«ΤΑ ΝΕΑ» 19/05/2000.

Σημ. Συνεχίζοντας τη νομοθετική παράδοση του Μεσοπολέμου,(«Ιδιώνυμο» Βενιζέλου,νομοθεσία Μεταξά) το Γ΄Ψήφισμα έθετε σημαντικούς περιορισμούς σε βασικές ελευθερίες των πολιτών.

Το 1947 με την εφαρμογή του Γ΄Ψηφίσματος ιδρήθηκαν τα έκτακτα στρατοδικεία, και άρχισαν να δικάζουν και να καταδικάζουν με συνοπτικές διαδικασίες, ακόμη και με την ποινή θανάτου, όποιον θεωρούταν ότι ήταν ύποπτος  για να «αποσπάση εν μέρος εκ του όλου της Επικρατείας, ή να ευκολύνη τα προς τούτο το τέλος τείνοντα σχέδια» και όποιον «συνομώτησεν ή διήγειρε εις στάσιν  ή συννενοήθη  με ξένους, ή κατήρτισεν ενόπλους ομάδας , ή έλαβεν μετοχήν εις τοιαύτας προδοτικάς ενώσεις».

Σημ. Το Έκτακτο Στρατοδικείο Λαμίας.

Η Λαμία, πρωτεύουσα του Νομού Φθιώτιδας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης αποτελούσε την έδρα για την διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων ενάντια στους αντάρτες της Ρούμελης, την έδρα του Έκτακτου Στρατοδικείου  και του  «Στρατοπέδου  κομμουνιστοσυμμοριτών» του ΓΕΣ. Γι’ αυτό, εκτός από τις Κεντρικές Φυλακές ,

Είχαν επιτάξει και ένα σχολείο για να στεγάσουν τους 700 περίπου κρατουμένους. Το Δεκέμβριο του 1948 στις Κεντρικές Φυλακές κρατούνταν όσοι ήταν καταδικασμένοι με βαριές ποινές- 230 άνδρες και 110 γυναίκες με έντεκα μωρά. Επίσης 23 ενήλικοι.

Στο «Σχολείο» κρατούνταν υπόδικοι και καταδικασμένοι με ελαφρές ποινές- 235άνδρες  και110 γυναίκες με 2 μωρά, 2 παιδιά τεσσάρων ετών και δέκα ανήλικα αγόρια από 14 έως 18 ετών. Οι καταδικασμένοι σε θάνατο εκτελούνταν στο νταμάρι κοντά στην Ξηριώτισσα.

H ΕΠΙΒΟΛΗ  ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ - 0 ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ 1945-1949. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΑΖΟΥ, Ταξιδευτής 2016.

Καταυλισμός  στο χώρο της Έκθεσης, στην εκβολή του «εσχατορρέματος» κοινώς σκατορρέματος στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949.