Οι βάρβαροι μέσα στις πόλεις

Γιατί έπεσε η αρχαία Ρώμη; Ένα ερώτημα που απασχόλησε ιστορικούς, κοινωνιολόγους και άλλους. Γιατί η κοσμοκράτειρα Ρώμη, η θαυμαστή στους φίλους της και τρομερή στους εχθρούς της, παραδόθηκε ανυπεράσπιστη στη φωτιά και στο ξίφος των Βαρβάρων; Πως μπόρεσε ο βαρβαρισμός να υποτάξει τον πολιτισμό; Πως το περήφανο λάβαρο, που κυμάτιζε σ’  όλόκληρη σχεδόν την οικουμένη, αναγκάσθηκε να γείρει ταπεινωμένο στον άξεστο κατακτητή;
Για εκείνους που δεν μένουν στην επιφάνεια, αλλά διερευνούν τα γεγονότα σε βάθος το πράγμα είναι φανερό. Αποτελεί αδιαμφισβήτη ιστορική πραγματικότητα με διαρκή επικαιρότητα. Ο βαθύτερος λόγος της κατάστασης δεν ήταν η στρατιωτική υπεροχή. Ήταν η εσωτερική, η ηθική παρακμή. Προτού σωριασθεί η αυτοκρατορία είχαν γκρεμισθεί τα πνευματικά της βάθρα. Είχαν υπονομευθεί τα ηθικά της θεμέλια και κατέρρευσε κατά φυσική συνέπεια.

Αποτελεί απαράβατη αρχή, πως: «Ένας μεγάλος πολιτισμός δεν νικιέται εξωτερικά παρά όταν καταστρέψει τον εαυτό του εσωτερικά». Κάτι που δεν σκέπτονται, όσοι ανέχονται τους ύπουλους ανατροπείς, που σαν άλλα επικίνδυνα τρωκτικά, ροκανίζουν τα ηθικά βάθρα της κοινωνίας. Κάτι που δεν υπολογίζουν και σήμερα μερικοί, όταν όχι μόνο αδιαφορούν για τις ηθικές αρχές, αλλά και τις πολεμούν εν ονόματι ενός ψευτοπροοδευτισμού.

Η υπονόμευση του Ιερού Θεσμού του γάμου, η νομιμοποίηση των εκτρώσεων, η ευκολία στα διαζύγια, τα «πάθη της ατιμίας» που προβάλλονται αδιάντροπα και δεν στιγματίζονται, όπως η ομοφυλοφιλία και άλλα, όλα αυτά αποτελούν προδρομικα σημεία πνευματικής και ηθικής παρακμής. Από τη στιγμή δηλαδή που εκθηλύνονται τα άτομα και υπονομεύεται η οικογένεια αποσυντίθενται οι λαοί. Καταρρέουν τα Έθνη.

***
Άξια πολλής προσοχής με μεγάλη επικαιρότητα, είναι και τα όσα εύστοχα παρατηρεί ο Ντυράν στο πολύτομο έργο του «Παγκόσμια Ιστορία του Πολιτισμού». Νομίζει κανείς πως δεν είναι γραμμένα για εκείνη την εποχή, αλλά για τη σημερινή. Σαν να μην πρόκειται για παλιά ιστορία, που χάνεται στα βάθη των αιώνων, αλλά για τη σύγχρονη πραγματικότητα. Γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Μετά τον Αδριανό εμφανίζεται σοβαρή μείωση του πληθυσμού στη Δύση... Ένας νόμος του Σεπτιμίου Σεβήρου κάνει λόγο για μια Penuria hominum λειψανδρία. Στην Ελλάδα η μείωση του πληθυσμού εξακολουθούσε επί αιώνες. Στην Αλεξάνδρεια, που άλλοτε καυχόταν για τον αριθμό των κατοίκων της, ο Επίσκοπος Διονύσιος υπολόγιζε ότι ο πληθυσμός είχε στην εποχή του μειωθεί στο ήμισυ. Θλιβόταν «βλέπων το ανθρώπινο γένος να ελαττούται και συνεχώς να φθείρεται».  Μόνο οι βάρβαροι και οι Ανατολίτες αυξάνονταν και μέσα και έξω στην Αυτοκρατορία.

» Τι είχε προκαλέσει την ελάττωση αυτή του πληθυσμού; Προ παντός ο περιορισμός των γεννήσεων. Εφαρμοζόμενος στην αρχή από τις μορφωμένες τάξεις, είχε φθάσει τώρα μέχρι του προλεταριάτου, που είχε ονομασθεί έτσι ακριβώς για τη γονιμότητά του... “υπογεννητικότητα”. Οι σεξουαλικές υπερβολές μπορούσαν επίσης να είχαν περιορίσει την ανθρώπινη γονιμότητα. Τα ολοκαυτώματα των πολέμων και επαναστάσεων και ίσως η λήψη μέτρων εναντίον της συλλήψεως, η έκτρωση και η παιδοκτονία. Είχαν εκτός από τη μείωση του πληθυσμού και ένα δυσγονικό αποτέλεσμα.
» Οι ταχέως αναπαραγόμενοι Γερμανοί (που κατοικούσαν στη Βόρειο Ιταλία) δεν μπορούσαν να εννοήσουν τον κλασσικό πολιτισμό, δεν τον δέχονταν και δεν τον μετέδιδαν. Οι ταχέως αναπαραγόμενοι Ανατολίτες ήταν κατά το πλείστον διατεθειμένοι εναντίον του πολιτισμού αυτού, τείνοντες να τον καταστρέψουν. Και οι Ρωμαίοι που ο πολιτισμός αυτός αποτελούσε κτήμα τους, τον θυσίαζαν στις ανέσεις της στειρότητος. Η Ρώμη δεν κατακτήθηκε από τις έξωθεν βαρβαρικές εισβολές, αλλά από τον εντός αυτής πολλαπλασιασμό των βαρβάρων».

Και συνεχίζει ο Ντυράν την απαρίθμηση των διαλυτικών στοιχείων, που έφεραν την κατάρρευση της ένδοξης αυτοκρατορίας. Το σκουλίκι δούλευε από μέσα και μια μέρα το πασίχαρο δέντρο κιτρίνισε και ξεράθηκε. Μας το λέει καθαρά:

«Η ηθική αποσύνθεση συνετέλεσε πάρα πολύ στη διάλυση. Ο ανδροπρεπής χαρακτήρας, που διαμορφωνόταν με την τραχειά απλότητα και με την ενισχυτική πίστη, χαλαρώθηκε κάτω από τον Ήλιο του πλούτου και την ελευθερία της απιστίας. Στις μεσαίες και ανώτερες τάξεις οι άνθρωποι είχαν ήδη τα μέσα, για να ενδίδουν στους πειρασμούς και μόνον ο κόρος τους εμπόδιζε. Η συσσώρευση στις πόλεις διευκόλυνε τις επαφές και παρεμπόδιζε την επίβλεψη. Ο εποικισμός έφερνε μαζί του πλήθος δοξασίες, που με τη συχνή μεταξύ τους προστριβή, κατέληγαν στην αδιαφορία, Τα ηθικά και αισθητικά κριτήρια κατέπεσαν πολύ από το μαγνητισμό της μάζας, ο ηδονισμός οργίαζε ελεύθερα, ενώ η πολιτική ελευθερία παρήκμαζεν».
Διαφέρει, λοιπόν, πολύ η εποχή εκείνη της παρακμής από τη σημερινή; Αυτό τι μας λέει;

Γράφει ο: Κων/νος Νικ. Αρβανίτης
π. Δ/ντής του Δήμου Λαμιέων