Οι σταθμοί της ζωής του σπουδαίου ιατρού
Γράφει η Ηλιάνα Ζιώγα
Μουσειολόγος - Επιμελήτρια Εκθέσεων Διδακτορική Ερευνήτρια Μουσειολογίας & Επικοινωνίας της Επιστήμης
Ο Γεώργιος Παπανικολάου, ο σπουδαίος ιατρός για την ανακάλυψη του Pap Test, γεννήθηκε σε μια μικρή κωμόπολη, στην Κύμη Ευβοίας το 1883, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια ως την ηλικία των 11 χρόνων. Συνεχίζει τις γυμνασιακές του σπουδές στην Αθήνα, εισάγεται στην Ιατρική σχολή σε ηλικία 15 ετών και αποφοιτά από αυτήν με άριστα. Έπειτα, επιστρέφει στην Κύμη για να αποσπάσει τη συγκατάθεση του πατέρα του για να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό. Παρά τις αντιδράσεις του πατέρα του μεταναστεύει για πρώτη φορά στο εξωτερικό, στο Μόναχο για να παρακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του φίλου του Δρ Κάμερον, ο Γεώργιος απολάμβανε από παιδί να παίζει βιολί. Ωστόσο, όταν βρέθηκε στο Μόναχο αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα με τη γλώσσα, έτσι αποφάσισε να αντιμετωπίσει την κατάσταση με αποφασιστικότητα. Τοποθέτησε το αγαπημένο του βιολί στη θήκη του με την απόφαση να μην το ξαναπιάσει μέχρι να μάθει άριστα τα γερμανικά. Μετά από έξι μήνες, τα κατάφερε, αποδεικνύοντας την αποφασιστικότητα και την αυτοπειθαρχία του.
Ακολουθούν η επιστροφή του στην Ελλάδα το 1910 μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών του στο Μόναχο, η γνωριμία του με την Ανδρομάχη Μαυρογένους, ο γάμο τους. Στη συνέχεια ο Παπανικολαόυ αναγκάζεται να αναζητήσει νέες ευκαιρίες στη Γαλλία, στο Μονακό. Κάποιος φίλος του ανακοινώνει πως υπάρχει διαθέσιμη θέση ερευνητή στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Μουσείου του Μονακό. Αν και η έρευνα της ενάλιας ζωής δεν αποτελούσε το κύριο του ενδιαφέρον, προσέφερε έναν αξιοπρεπή μισθό και ένα είδος σταθερότητας, επιτρέποντάς του να σκεφτεί πιο αισιόδοξα το μέλλον του. Τον Ιούλιο του 1911, συμμετέχει σε μια ερευνητική κρουαζιέρα με το σκάφος "Hirondelle", με τον πρίγκιπα Αλβέρτο, ένα γεγονός που θα σηματοδοτήσει μια νέα φάση στη ζωή του. Στη συνέχεια επιστρέφει στην Ελλάδα και ο μεγάλος ερευνητής συμμετέχει στα δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα, στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 και τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Στη συνέχεια, μετά τη λήξη του πολέμου μεταναστεύει μαζί με τη γυναίκα του στις ΗΠΑ. Η άφιξη του ζεύγους στη Νέα Υόρκη το 1913, δημιουργεί βασικά προβλήματα διαβίωσης αλλά και μεγάλες επιτυχίες για τον Μεγάλο Έλληνα γιατρό, όπως η εργασία στο νοσοκομείο της Νέας Υόρκης και οι έρευνες για την ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις οποίες συμμετέχει και η γυναίκα του. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στη βιογραφία του ότι ο Γεώργιος Παπανικολάου και η σύζυγός του Ανδρομάχη (Μάχη) Μαυρογένη αντιμετωπίζουν τόσο προβλήματα με τη ξένη γλώσσα, όσο και οικονομικές δυσκολίες κατά την παραμονή τους στην Αμερική, με αποτέλεσμα να εργαστούν και οι δυο σε ένα εμπορικό κατάστημα. Ο ένας πουλώντας χαλιά και η άλλη ράβοντας κουμπιά με αμοιβή 5 δολάρια την εβδομάδα. Τα προβλήματα τελειώνουν όταν ο Παπανικολάου διορίστηκε βοηθός του παθολογοανατομικού τμήματος του Νοσοκομείου της Νέας Υόρκης, ύστερα από μεσολάβηση του διάσημου γενετιστή του Πανεπιστημίου Κολούμπια Τ.Χ. Μόργκαν. Σε όλη την πορεία της ζωής του διαφαίνεται η επιμονή και η υπομονή του για την εκπληρώσει των στόχων και των ονείρων του. Τα θέματα στα οποία επικεντρώθηκε πειραματικά ήταν: η ενδοκρινολογία της αναπαραγωγής, η εφηβική και γυναικολογική ενδοκρινολογία, τομείς στους οποίους αργότερα επικεντρώθηκε η πρόληψη του καρκίνου. Αποκορύφωμα της συγγραφικής του πορείας ήταν η έκδοση του «Άτλαντα της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας».
Όταν ο Γεώργιος Παπανικολάου βρέθηκε σε οικονομική ευημερία με την πάροδο των χρόνων, προσφέρει βοήθεια σε συγγενείς του που ζούσαν στην Ελλάδα και υποστηρίξει με κάθε τρόπο συμπατριώτες που επιθυμούσαν να μεταναστεύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από την πρώτη στιγμή, διακαής πόθος του ήταν η επιστροφή του στην πατρίδα. Δυστυχώς, δεν κατάφερε να το πραγματοποιήσει, διότι δεν βρήκε τις κατάλληλες συνθήκες. Ωστόσο, στην επίσκεψη του στην Ελλάδα μετά από 44 χρόνια απουσίας ήλθε σε επαφή με ιατρούς και συνεργάστηκε μαζί τους για τη δημιουργία κυτταρολογικών εργαστηρίων στα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Αθήνας.
O Γεώργιος Παπανικολάου έμεινε στην ιστορία για την επιστημονική του προσφορά, για την αφοσίωση του να βοηθά τον άνθρωπο μέχρι τη τελευταία στιγμή της ζωής του. Με την ανακάλυψη της μεθόδου PapTest. μία μέθοδο που δεν πούλησε ποτέ αλλά την προσέφερε στην ανθρωπότητα αφιλοκερδώς.
