ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ

Πρωτομαγιά είναι η πρώτη ημέρα του Μάη και είναι λαϊκή γιορτή χωρίς θρησκευτικό χαρακτήρα, αλλά με παγκόσμιο χαρακτήρα των ανθρώπων της μισθωτής εργασίας.

Είναι ημέρα απεργίας και όχι αργίας για τις περισσότερες χώρες του κόσμου και θεωρείται μια από τις προσφιλέστερες γιορτές του λαού μας.

Έχει όμως τις ρίζες της στις παγανιστικές γιορτές του παρελθόντος. Οι γιορτές του Μαΐου έχουν πανάρχαια καταγωγή και σχετίζονται με τον κύκλο και την αναγέννηση της φύσης. Από πολλούς ιστορικούς και εθνολόγους θεωρούνται επιβιώσεις αγροτικών λατρευτικών εκδηλώσεων και μυστηριακών ιεροτελεστιών σχετικών με τη γονιμότητα των φυτών και των ζώων. Ο Μάιος είναι ο πέμπτος μήνας του έτους και έχει 31 ημέρες. Ονομάστηκε έτσι από τη ρωμαϊκή θεότητα Maja (Μάγια) της οποίας το όνομα προήλθε από την ελληνική λέξη Μαία, δηλαδή τροφός και μητέρα. Η Μάγια ταυτίστηκε και με τη νύμφη Μαία, μητέρα του Ερμή, στον οποίο και αφιερώθηκε ο μήνας.

Στη λαϊκή αντίληψη ο Μάιος είναι δίσημος. Συνυπάρχει σ’ αυτόν το καλό και το κακό, η αναγέννηση και ο θάνατος.

Παλιά το στεφάνι του Μάη έπρεπε να έχει ορισμένα λουλούδια, για να πιάσουν οι ευχές που έκαναν οι νοικοκυρές. Για να είναι ανθισμένο το σπίτι, έπρεπε το στεφάνι να έχει: Τριαντάφυλλα, γαρίφαλα, βιόλες, γεράνια. Για την ευτυχία του σπιτιού: Στάχια και λουλούδια του κάμπου, μαργαρίτες, παπαρούνες. Για το μάτι: Ένα κεφάλι σκόρδο, κρεμασμένο στη μέση του στεφανιού για να φαίνεται.

Ακόμη και σήμερα πολλοί πιστεύουν ότι ο Μάιος είναι ο μήνας που πιάνουν τα μάγια και οι μάγισσες.

Ο Μάιος θεωρείται από το λαό μας ακατάλληλος μήνας για την τέλεση των γάμων. Έθιμο που ξεκινάει από τους ρωμαϊκούς χρόνους που αυτόν το μήνα γιόρταζαν τα «Λεμούρια» μια γιορτή προς τιμή των νεκρών.

Στη σημερινή εποχή μας η Πρωτομαγιά γιορτάζεται σαν ημέρα των λουλουδιών και της άνοιξης (Ανοιξιάτικη Πρωτομαγιά) και σαν ημέρα των εργατών (Εργατική Πρωτομαγιά).

Ανοιξιάτικη Πρωτομαγιά

Οι αρχαίοι Έλληνες, ως φλογεροί φυσιολάτρες, γιόρταζαν το άνοιγμα των λουλουδιών και τον ερχομό της άνοιξης. Από τις παλιότερες γιορτές ήταν τα Ανθεστήρια. Έγιναν πρώτα στην Αθήνα και στη συνέχεια σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και πήραν πανελλήνια μορφή. Αργότερα με το πέρασμα των αιώνων τα έθιμα επιβίωσαν απλώς ως λαϊκές γιορτές.

Κεντρικός πυρήνας της Πρωτομαγιάς σε όλους τους πολιτισμούς ήταν η ανθρώπινη χαρά για την άνοιξη και η αυθόρμητη λατρεία της βλάστησης.

Ας πάμε κι εμείς στη φύση να γιορτάσουμε με τραγούδια και παιχνίδια τον ερχομό του Μάη και να χαρούμε το μεγαλείο της άνοιξης. Η φύση στολίζεται γιορτινή και χαρούμενη, για να υποδεχτεί το λαμπρό ερχομό του.

Ο Μάης, σύμβολο χαράς και ομορφιάς, ντύνει με τα ολοφώτεινα χρώματά του την πλάση και δίνει καινούριο νόημα στη ζωή μας. Θα είναι τόσο υπέροχα όλα γύρω μας. Οι αγροί κατάσπαρτοι από αγριολούλουδα, που χαρίζουν πλούσιο το άρωμά τους και δίνουν ένα χαρούμενο τόνο στην καταπράσινη απεραντοσύνη. Τα δέντρα γεμάτα άνθη, χυμούς και άγουρους καρπούς χαίρονται και κουνούν απαλά τις φυλλωσιές τους στο φύσημα του αγέρα. Πολύβουα μελίσσια και ζωηρόχρωμες πεταλούδες πετούν ανάμεσα στα φύλλα τους και γεμίζουν με ήχους και χρώματα την ατμόσφαιρα. Πουλάκια κελαηδούν και ερωτεύονται στα κλαδιά. Με τα αγριολούλουδα ας πλέξουμε ένα ωραίο στεφάνι, για να στολίσουμε το σπίτι μας. Η ευτυχία δεν κατοικεί μόνο στα αστραφτερά παλάτια, αλλά και στα σπιτοκάλυβα των φτωχών, αρκεί να το νιώσουν και να το ζήσουν οι ίδιοι.

Εργατική Πρωτομαγιά

Στις 20 Ιουλίου 1889 το Διεθνές Συνέδριο του Παρισιού της Δεύτερης Διεθνούς Σοσιαλιστικής καθιέρωσε την 1η Μαΐου ως διεθνή εργατική γιορτή σε ανάμνηση της απεργίας των εργατών των ΗΠΑ, η οποία πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 1886 στο Σικάγο, με κεντρικό σύνθημα: «οκτώ ώρες εργασία, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνος» και είχε αιματηρή κατάληξη, καθώς εκατοντάδες απεργοί σκοτώθηκαν στις συμπλοκές με την αστυνομία που ακολούθησαν. Εκείνη τη μέρα του 1886, πήραν μέρος στην απεργία 400.000 άνθρωποι σε 1200 εργοστάσια των ΗΠΑ. Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγου, έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών του Καναδά το 1872.

Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

Στη χώρα μας ο πρώτος εορτασμός έγινε το 1893 στην Αθήνα, ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894 γίνεται μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα στους «Στύλους του Ολυμπίου Διός» και καταλήγει σε συλλήψεις ακόμη και του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη. Το 1936 στη Θεσσαλονίκη, στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου σε συγκέντρωση καπνεργατών, χωροφύλακες πυροβολούν και σκοτώνουν 7-8 εργάτες. Σ’ αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη.

Οι δολοφονίες αυτές και κάποιες άλλες ήταν η έμπνευση του Γιάννη Ρίτσου για τον «Επιτάφιο». Το 1944, την 1η του Μάη, οι Γερμανοί κατακτητές εκτέλεσαν 200 Έλληνες αγωνιστές στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Ο Νίκος Μαριακάκης, ένας από τους 200 έγραψε στο σημείωμα που άφησε: «Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος». Το 1963, στις 22 Μαΐου δολοφονήθηκε ο βουλευτής της Ε.Δ.Α. Γρηγόρης Λαμπράκης. Τέλος, την 1η Μαΐου 1976 είχαμε το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο, που τον Αύγουστο του 1968 είχε συλληφθεί για απόπειρα δολοφονίας ενάντια στο δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο. Η Πρωτομαγιά ως Διεθνής Εργατική Εορτή καθιερώθηκε το 1947 επίσημα και στην Ελλάδα έγινε με το άρθρο 2 του Ν.Δ. 3755/1957. Γιορτάζεται επίσημα στο «Πεδίο του Άρεως».

Στην πόλη μας γιορτάζεται συνήθως με δυο ξεχωριστές συγκεντρώσεις στην Πλατεία Διάκου και στην Πλατεία Πάρκου.

Η εφετινή επέτειος της Εργατικής Πρωτομαγιάς βρίσκει όλους τους Έλληνες σε βαθιά ανησυχία, αβεβαιότητα και ανασφάλεια. Με καταβαραθρωμένο το βιοτικό επίπεδο των περισσότερων Ελλήνων με πρωτόγνωρες μελλοντικές περικοπές συντάξεων και μισθών, με αλλεπάλληλες αυξήσεις άμεσων και έμμεσων φόρων, καθώς και μείωση του αφορολόγητου… Με χιλιάδες λουκέτα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και εκτίναξη της ανεργίας σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Με το ξεπούλημα της ΔΕΗ. Με πλειστηριασμούς ακόμη και της πρώτης κατοικίας και τόσα άλλα αντιεργατικά και αντιοικονομικά μέτρα.

Τέλος, να ευχηθούμε στη σημερινή αριστερό – δεξιά συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ που, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, καθημερινά κατήγγειλε και υποσχόταν να σχίσει τα μνημόνια και να απαλλάξει τους Έλληνες από τα επαχθή φορολογικά βάρη, να κλείσει την τέταρτη αξιολόγηση και να φέρει ωφέλιμη συμφωνία για το χρέος.

«ΠΟΤΕ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΙΣΩ!»

«ΠΑΝΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ!»

«ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ!»

Χρήστος Δελημπούρας
τ. Σχολικός Σύμβουλος – Προϊστάμενος Π.Ε.