ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ - ΕΔΡΑΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ - ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Του Δημήτρη Γ. Μπράνη

Σχολικού Συμβούλου

Νομικού - Δημοσιογράφου

Ι. ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ !!!

Είναι Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Θεολόγος ή Γρηγόριος ο Ναζιανζινός και Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Είναι «οι Τρεις Ιεράρχες Φωστήρες της Τρισηλίου Θεότητος». Είναι οι: «Μελίρρυτοι ποταμοί της Σοφίας».

Έγραψαν ιστορία σε όλα τα πεδία. Το Εκκλησιαστικό. Το Θεολογικό. Το ποιμαντορικό. Το πνευματικό. Το συγγραφικό. Το φιλανθρωπικό. Το κοινωνικό…

Εδραίωσαν το Χριστιανισμό. Προστάτεψαν τα Ελληνικά Γράμματα.

Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στην Καισαρεία της Καππαδοκίας το 329 μ.Χ. Ήταν πολυσπούδαστος. Σπούδασε: Φιλοσοφία. Ιατρική. Αστρονομία. Γεωμετρία. Ρητορική. Γραμματική.

 Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε στην Ναζιανζό της Καππαδοκίας το 329 μ.Χ. Φοίτησε στις διασημότερες Σχολές της εποχής του.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας το 347 μ.Χ. Σπούδασε Ρητορική και Φιλοσοφία.

ΙΙ. ΑΓΑΠΗΣΑΝ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΚΑΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Οι Τρεις Ιεράρχες αγάπησαν το Χριστό και τα Ελληνικά Γράμματα.

Αφιέρωσαν όλο το βίο τους στο χριστιανισμό και την κοινωνία. Στη λατρεία του Θεού, στον άνθρωπο, την αχειροποίητη εικόνα Του, στα Ελληνικά Γράμματα.

Εδραίωσαν και κραταίωσαν το χριστιανισμό, τη νέα θρησκεία. Υποστήριξαν τους αδυνάτους. Προστάτεψαν τα Ελληνικά Γράμματα

Άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους σ’ όλους τους τομείς. Ήταν άνθρωποι πολυγνώστες και πολυδραστήριοι. Ήταν υπερδυνατοί στη ψυχή, υπεργενναίοι στο πνεύμα και υπερισχυροί στην πράξη.

Ανέπτυξαν κοινωνική πολιτική πρωτότυπη, μοναδική κι’ ανυπέρβλητη. Η φιλανθρωπική τους δράση έγινε αντικείμενο παγκόσμιου θαυμασμού !!! Τόνιζαν επανειλημμένα και με έμφαση την ανάγκη της μόρφωσης των νέων, των αυριανών πολιτών.

Έγιναν διαπρύσιοι κήρυκες του Θείου Λόγου και ευεργέτες της Κοινωνίας. Συνδύασαν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με το χριστιανικό πνεύμα, με την χριστιανική διδασκαλία, τη διδασκαλία του Θεανθρώπου. 

ΙΙΙ. Η: «ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ» - ΚΑΙΣΑΡΕΙΑ

Είναι αιώνιο σύμβολο φιλανθρωπίας. Αιώνιο σύμβολο υπεράσπισης των αδύναμων τάξεων της Κοινωνίας.

Η: «ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΑ» ήταν ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα. Πρωτότυπο ίδρυμα. Πρωτότυπο, μοναδικό κι’ ανυπέρβλητο. Ήταν πολυσυγκρότημα. Περιελάμβανε: Νοσοκομεία. Μαιευτήρια. Ορφανοτροφεία. Γηροκομεία. Σχολεία. Ξενώνες.

Ήταν: «Πόλις εν πόλει». Όλα γίνονταν και προσφέρονταν δωρεάν. Προσφέρονταν κοινωνικές υπηρεσίες χωρίς αμοιβή. Γίνονταν χάριν των πτωχών και των αδύναμων λαϊκών τάξεων. Ήταν η χαρά και η ανακούφιση των απόρων.

Σχόλιο. Όμοια ή παρόμοια κοινωνική πολιτική δεν ξαναείδε έκτοτε ο Πλανήτης. Παραμένει πρωτότυπη, μοναδική κι’ ανυπέρβλητη.

Εάν υπήρχε τότε: «Βιβλίον Guinness», θα καταγραφόταν ως το υπέρ ρεκόρ φιλανθρωπίας και κοινωνισμού.

IV.  ΕΓΙΝΑΝ ΣΦΟΔΡΟΙ ΠΟΛΕΜΙΟΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΙΩΝ

Ορισμός της αίρεσης. Αίρεση είναι διδασκαλία αντίθετη με τη διδασκαλία της Ορθοδοξίας. Αντίθετη με ό,τι φρονεί και διδάσκει η Ορθόδοξη Εκκλησία. Με ό,τι διακηρύσσει, διδάσκει και διαλαλεί.

Οι Τρεις Ιεράρχες πολέμησαν κάθε θρησκευτική αίρεση και με θεολογικά επιχειρήματα. Ιδιαιτέρως δε πολέμησαν τον Αρειανισμό.

Αρχηγός του Αρειανισμού ήταν ο Άρειος. Ήταν Αλεξανδρινός λόγιος και κληρικός. Ο Άρειος δεν δεχόταν το: «ομοούσιον», το δόγμα της Ορθοδοξίας. Δηλ. τη θεϊκή φύση του Χριστού.

Πολλοί οπαδοί του Αρειανισμού ασπάστηκαν το: «ομοούσιον», το δόγμα της Οθροδοξίας. Ο Άρειος το: «ομοούσιον» το έκανε: «ομοιούσιον».

Ο Αρειανισμός καταδικάστηκε από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, που συνήλθε στη Νίκαια της Μ. Ασίας το 325 μ.Χ. και με τη συμμετοχή 318 Θεοφόρων πατέρων. Συνέταξε τα 7 άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.

V. ΤΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

Α΄. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν η προσωποποίηση του Κοινωνισμού. Η ενσάρκωση της φιλανθρωπίας. Ο Πρωτοπόρος όλων των εποχών στην Κοινωνική Πολιτική. Η Εκκλησία του προσέδωσε τον τίτλο: «Μέγας». Είναι δε και ο δημοφιλέστερος Άγιος.

Β΄. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος είχε το χάρισμα της Πειθούς. Το χάρισμα να πείθει τους ανθρώπους, ότι ο Χριστός είναι Θεός. Γι’ αυτό και επονομάστηκε: «Θεολόγος».

Γ΄. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος είχε το χάρισμα της ευγλωττίας. Τα χάρισμα να ομιλεί εύγλωττα. Να ομιλεί με ακρίβεια, με σαφήνεια, με πειστικότητα. Ήταν ο «Δημοσθένης» της Εκκλησίας. Ο Ρήτορας της Χριστιανικής Εκκλησίας. Προσέλαβε την προσωνυμία: «Χρυσόστομος».

VΙ. «ΟΥΔΕΝ ΓΛΥΚΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». ΟΜΗΡΟΣ

Έλεγαν: Οι Τρεις Ιεράρχες. «Ουδέν γλύκιον της Πατρίδος». «Η Πατρίδα», έλεγαν, «είναι το γλυκύτερον πράγμα». Χρησιμοποιούσαν τη φράση του Ομήρου.

Η Πατρίδα, έλεγαν, πρέπει να άρχεται και να ηγεμονεύεται από άτομα σώφρονα, ικανά και άξια. Από άτομα ηθικά, ενάρετα και τίμια. Από άτομα με υψηλά φρονήματα και οράματα. Από άτομα με ηγετικά, πνευματικά και ψυχικά χαρίσματα. Να τα διακρίνει το ήθος.

Από άτομα, που να αγαπούν την Πατρίδα και να προσφέρουν καθημερινά τον εαυτό τους θυσία στο βωμό της. Θυσία για τη δόξα της και το μεγαλείο της. Την πρόοδό της και την ευημερία της.

Ιδού ρητά. «Τί πιο αγαπητότερο πράγμα υπάρχει απ’ την Πατρίδα;». ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

«Είναι γλυκύ και έντιμον το υπέρ Πατρίδος θνήσκειν». ΟΡΑΤΙΟΣ

«Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων, απάντων, η Πατρίς εστί το τιμιότερον και το σεμνότερον και το αγιότερον πράγμα». ΠΛΑΤΩΝ

«Η αγάπη προς την Πατρίδα είναι ισχυρότερη απ’ τη λογική». ΟΒΙΔΙΟΣ

«Δεν ζει, χωρίς Πατρίδα, η ανθρώπινη ψυχή». Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ

«Όποιος δεν αγαπάει την Πατρίδα, δεν μπορεί ν’ αγαπάει τίποτα». ΤΖΟΝΣΟΝ

VΙΙ. ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Κατά τους Τρεις Ιεράρχες το σχολείο είναι ο φάρος ο φωτεινός, που φωτίζει το άτομο.

Μορφώνει το άτομο. Καλλιεργεί την ψυχή του και αναπτύσσει το πνεύμα του. Οξύνει το νου του. Διδάσκει τη γνώση και το ήθος: λόγω και έργω.

Γνώση, χωρίς ήθος, δεν νοείται. Γνώση χωρίς ανθρωπισμό, δεν νοείται.

Το σχολείο μορφώνει το άτομο. Όχι μόνο του παρέχει τη γνώση, αλλά καλλιεργεί και το ήθος. Την ανθρωπιά. Τη φιλανθρωπία. Την αγάπη. Την ειρήνη. Την αλληλεγγύη. Την κατανόηση. Τη δικαιοσύνη. Το σεβασμό.

Σφυρηλατεί το χαρακτήρα. Τον δυναμώνει και τον κραταιώνει. Τον κάνει ισχυρό και δυνατό. Άκαμπτο και αλύγιστο.

Το άτομο, του οποίου ο χαρακτήρας έχει σφυρηλατηθεί, γίνεται λάτρης της αλήθειας, υποστηρικτής του δικαίου, θαυμαστής του καλού και του ωραίου. Γίνεται Θεοφιλής και φιλάνθρωπος.

Κατά το Γρηγόριο το Θεολόγο, τη διδαχή της γνώσης και η παιδαγωγία είναι «Η τέχνη των τεχνών και η επιστήμη των επιστημών».

VΙΙΙ. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Οι Τρεις Ιεράρχες θέλουν την Οικογένεια: «Οίκον Θεού». Την θέλουν να θρησκεύει. Να εκκλησιάζεται. Να προσεύχεται. Να νηστεύει. Την θέλουν «εν ομονοία και ειρήνη». «Εν ενότητι, εν αγάπη και εν δικαιοσύνη».

Παράδειγμα. Το δίνει η θυμοσοφία του λαού. Ιδού. Πατέρας 10 παιδιών κάνει μια δέσμη με 10 κλαδιά και λέει στα παιδιά του. «Θα την πάρετε όλα με τη σειρά, για να δούμε ποιο θα είναι το τυχερό. Ποιο θα την λυγίσει και θα την σπάσει». Κανένα δεν μπόρεσε ούτε να την λυγίσει ούτε να την σπάσει. Την διέλυσε. Και έδωσε στο κάθε παιδί του από ένα κλαδί. Όλα τα λύγισαν και το ‘σπασαν.  Κι’ από το πείραμα αυτό διεξήχθη το δίδαγμα !!! Δίδαγμα πολυτιμότατον !!! «Ενωμένα τα κλαδιά ούτε τα λυγίσατε. Χωρισμένα τα κλαδιά κάθε χέρι τα ’σπασε».

«Εν τη ενώσει η ισχύς». Η δύναμη. Η Οικογένεια και κατ’ επέκταση η Κοινωνία, το Κράτος, το Έθνος, η Ανθρωπότητα προοδεύει κι’ ευημερεί «Εν τη Ενώσει». Είναι νόμος υπέρτατος. Είναι ο νόμος των νόμων.

Στην Οικογένεια θεμελιώνονται όλα τα είδη της αγωγής. Η Οικογένεια είναι η πρώτη και βασική έπαλξη αγωγής. Μέσα στον Οίκο – Οικογένεια – θεμελιώνεται κάθε είδους αγωγή.

Θεμελιώνεται η θρησκευτική αγωγή. Ηθική αγωγή. Η πνευματική αγωγή. Η ανθρωπιστική αγωγή. Η κοινωνική αγωγή. Η αγωγή του πολίτη. Η εθνική αγωγή. Η φυσική – σωματική – αγωγή. Η κυκλοφοριακή αγωγή …

Σχόλιο 1^ο. Η συγκροτημένη Οικογένεια δίνει στην κοινωνία μέλη χρηστά και ποτέ μέλη εξτρεμιστές. Ποτέ μέλη αντικοινωνικά, που γίνονται πρόξενοι του χάους. Πρόξενοι ταραχών και αναστατώσεων. Πρόξενοι αναταράξεων, δεινών, προβλημάτων.

Σχόλιο 2^ο. Η οικογένεια αποτελεί το κύτταρο της Κοινωνίας και τον πυρήνα του Έθνους.

ΙΧ. ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Οι Τρεις Ιεράρχες ως προορατικοί και διορατικοί, που ήταν, διείδαν, το μέγεθος της αξίας των ελληνικών γραμμάτων, το μέγεθος της αξίας της ελληνικής κλασσικής φιλοσοφίας και προέβησαν στη θεμελίωση ενός νέου πολιτισμού, που έλαβε το όνομα: «ΕΛΛΗΝΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». Είναι κράμα Ελληνισμού και Χριστιανισμού.

Συνέζευξαν, λοιπόν, συνένωσαν και συνεδύασαν τα ύψιστα διδάγματα της ελληνικής κλασσικής φιλοσοφίας με τη θεϊκή χριστιανική διδασκαλία και θεμελίωσαν ένα νέο πολιτισμό, που έκτοτε φέρει το εύηχο όνομα: «Ελληνοχριστιανικός Πολιτισμός», που έχει ως κεντρικό πυρήνα και ως κεντρική ιδέα τον ανθρωπισμό. Ο ανθρωπισμός είναι το ύψιστο ιδεώδες. Ήταν και το μορφωτικό ιδεώδες της Αναγέννησης.

Χ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο Ελληνοχριστιανικός Πολιτισμός είναι επίτευγμα, κατόρθωμα και δημιούργημα των Τριών Ιεραρχών. Είναι ιστορικό δημιούργημα. Είναι πολιτισμός πλήρης αρχών και αξιών. Είναι πολιτισμός καθολικός. Παγκόσμιος. Πολιτισμός με τις Ελληνικές Κλασσικές αξίες και το Χριστιανικό πνεύμα, τη Χριστιανική Διδασκαλία.

Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν οι: «μελίρρυτοι ποταμοί της σοφίας». Υπήρξαν ζηλωτές και θιασώτες της νέας Θρησκείας και Κοινωνικοί ευεργέτες. Επέδειξαν: «μέγα» ενδιαφέρον για τη μόρφωση της νεότητας. Συνέγραψαν παιδαγωγικά βιβλία και συγγράμματα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας ο παπάς ήταν και παπάς και δάσκαλος, συνεχιστής του έργου των Τριών Ιεραρχών. Το υπόδουλο Γένος, τους έβλεπε διπλά και ως Ιεράρχες και ως Αγίους, αλλά και ως σοφούς Διδασκάλους και ως παιδαγωγούς. Είναι οι αιώνιοι διδάσκαλοι και παιδαγωγοί της Ανθρωπότητας.

Η Εορτή των Τριών Ιεραρχών – η εορτή της 30^ης Ιανουαρίου – είναι εορτή διπλή. Εορτή θρησκευτική, αλλά και εορτή των Ελληνικών Γραμμάτων και της Ελληνικής Παιδείας. Υποστήριξαν με όλη τη θέρμη της ψυχής τους τα Ελληνικά Γράμματα. Τιμώνται και: «γεραίρονται» ως οι Προστάτες της Ελληνικής Παιδείας. Ως οι Προστάτες των Ελληνικών, των Κλασσικών Γραμμάτων.

Θα ήταν δε «μέγα» το όφελος και το κέρδος για την ελληνική νεότητα, αν η Πολιτεία καθιέρωνε σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης μία ωριαία διδασκαλία εβδομαδιαίως με γνωστικό αντικείμενο: Τον Ελληνοχριστιανικό Πολιτισμό. Θα ήταν: «μέγα» το κέρδος και το όφελος.

ΣΗΜ. Τη στιγμή, που ο Γράφων συνέτασσε το άρθρο του αυτό [13-01-2021] τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μετέδιδαν την είδηση του άγριου ξυλοδαρμού ενός υπαλλήλου των Μ.Μ.Μ. από δυο αδέρφια ηλικίας 15 και 17 ετών – παιδιά ανήλικα – επειδή τα παρατήρησε, γιατί δεν φορούσαν μάσκα και επειδή κάθονταν απρεπώς. Συμβάν αχώρητο στον ανθρώπινο νου. Έκανε το γύρο του Κόσμου. Εικόνα δυσφήμησης της Ελλάδος. Εικόνα «μαρτυρούσα» την έλλειψη αγωγής και της παιδείας.

Ο άνθρωπος πράττει καλώς και δικαίως όταν φέρει αγωγή και παιδεία. Όταν διακρίνεται για τις γνώσεις του και το ήθος του. Όταν είναι γνώστης πραγμάτων και όταν φέρεται κοσμίως και ανθρωπίνως. Ο λαός και η κοινωνία τιμά και επαινεί τον άνθρωπο, που συνδυάζει την επιστήμη, τη γνώση με την αρετή, με το ήθος. Τον παν δε δεν είναι η γνώση, αλλά το ήθος.

Ο λαός και η κοινωνία τον άνθρωπο, που ξέρει μεν γράμματα, αλλά δεν είναι άνθρωπος, δεν έχει ανθρωπιά, τον απορρίπτει. Τον στέλνει: «εις το πυρ το εξώτερον».

Η κοινωνία θέλει μέλη χρηστά. Μέλη που να τηρούν ευλαβικά το γραπτό και το άγραφο Δίκαιο. Τον γραπτό και τον άγραφο Νόμο. Τον ηθικό και δικαιϊκό Κώδικα της Ανθρωπότητας.