ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΑΜΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ ΤΟ 1839

Γράφει ο Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος

Σε μία των πολλών επιστολών που η Βασίλισσα Αμαλία έστειλε στον πατέρα της διαβάζουμε τα όσα έγραψε για την περιοχή μας.

« Πατρατσίκι ή Υπάτη την 3η/15η Μαΐου 1839.

« … Πέταξα στον έβδομο ουρανό όταν μπήκα και κάθισα στην άμαξα…  περάσαμε το πεδίο της μάχης της Χαιρώνειας, όπου είδαμε τον κολοσσιαίο λέοντα στους πρόποδες του Παρνασσού και προχωρήσαμε προς το μέρος όπου θα διανυκτερεύαμε, μέσα από μια περιοχή πλούσια σε χωριά. Λέγεται Τουρκοχώρι και οι κάτοικοί του είχαν κάνει πολύ δρόμο για να μας προϋπαντήσουν.

Η ομορφιά της περιοχής, από εκεί μέχρι εδώ που είμαστε τώρα, δεν περιγράφεται, τα ψηλά βουνά σκεπασμένα με χιόνι, τα χαμηλά στο πάνω μέρος τους κατάφυτα με έλατα, στις κοιλάδες, δάση από οξιές, βελανιδιές, πλατάνια και άλλα δένδρα του νότου, παντού άνθη, από την κοινή αναρριχώμενη τριανταφυλλιά μέχρι λουλούδια  που σε μας υπάρχουν μόνο καλλιεργημένα στους κήπους, κάθε πέντε βήματα ένα ρυάκι, κάτω από κάθε πέτρα αναβλύζει  μια πηγή, καταρράκτες. Είναι κάτι το υπέροχο. Και όλα αυτά μέσα σε ένα φως!! Αχ, η Ελβετία δεν έχει ούτε τη μισή τους ομορφιά. Και αυτό το αφάνταστο πλήθος από αηδόνια!

Από το Τουρκοχώρι πήγαμε στο Μόλο. Από ψηλά, από ένα βουνό, είδα τη θάλασσα ,στο βάθος τα βουνά των συνόρων και κάτω από εμάς λόφους κατάφυτους με λιβάδια, πλατάνια και πεύκα και στα δεξιά ένα μεγαλόπρεπο  βουνό. Όταν αντίκρισα  ένα τούρκικο βουνό η καρδιά μου χτύπησε δυνατά.

Πριν πάμε στο Μόλο, επισκεφθήκαμε τις σκηνές νομάδων που ονομάζονται Βλάχοι και ολόκληρο το χρόνο δεν κατοικούν σε σπίτια.

Από το Μόλο φύγαμε στις πέντε το πρωί και περάσαμε ασφαλείς τις Θερμοπύλες, ένα μέρος που σε φοβίζει, όπου τρέχουν οι θερμές πηγές σαν ρυάκι και πέφτουν στο έδαφος και απολιθώνεται.

Πριν φτάσουμε εδώ, περάσαμε από ένα χωριό.  Μας οδήγησαν σε ένα σπίτι όπου στη στέγη του ήταν καρφωμένη μια σημαία, πράγμα που σημαίνει ότι εκεί γινόταν γάμος. Ο γαμπρός μας έφερε τη νύφη, που ήταν στολισμένη με τα καλύτερα της  ρούχα και είχε καλυμμένο το πρόσωπο. Εκείνη υποκλίθηκε κάπου δέκα φορές ακουμπώντας με το μέτωπο στο πάτωμα, μετά μας φίλησε το χέρι και αποσύρθηκε. Κατόπιν η νύφη έφερε τη μητέρα και επαναλήφθηκε η ίδια φιλοφρόνηση.

Της δώσαμε από ένα χρυσό νόμισμα ο καθένας για να στολίσει το κάλυμμα της κεφαλής της, και τότε δέχθηκε και το άλογό μου φιλιά γεμάτα σεβασμό.

Το Πατρατσίκι-το βυζαντινό όνομα της Υπάτης ήταν Νέαι Πάτραι-βρίσκεται σε πολύ ωραία τοποθεσία, στην πλαγιά ενός βουνού. Από εδώ μπορεί να δει κανείς τους συνοριακούς στρατώνες, ελληνικούς και τουρκικούς, πάνω στα βουνά. Στο βάθος είναι το Βελούχι, το πιο ψηλό βουνό της Ελλάδας.

Εδώ που βρισκόμαστε, στο βουνό, κάτω από έναν καταρράκτη, είναι ένας μύλος που μοιάζει πολύ με τα ελβετικά σπίτια. Χτες επισκέφθηκα το παλιό κάστρο και δύο ωραίους καταρράκτες, σήμερα τις θερμές πηγές. Αύριο φεύγουμε.

Η Υπάτη τη δεκαετία του 1950