«Επέλαση» της COVID-19 με γοργούς ρυθμούς
Μαζί με τη γρίπη και τον RSV αύξησε την πίεση στα νοσοκομεία – Η πιo σημαντική έξαρση από το καλοκαίρι του 2022
Στο σπίτι, με «παρέα» τα αντιπυρετικά, τα ρινικά σπρέι, τα self tests και τα ζεστά ροφήματα περνούν τις πρώτες ημέρες του 2024 εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, που έπεσαν «θύματα» της επέλασης των αναπνευστικών λοιμώξεων που ξεκίνησε στη χώρα μας από τα μέσα Νοεμβρίου και έχει ανεβάσει ταχύτητα το τελευταίο δεκαπενθήμερο. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο και την Πρωτοχρονιά, τα πλάνα πολλών για εορταστικές συναθροίσεις ακυρώθηκαν λόγω της COVID-19, της γρίπης, του RSV και άλλων ιών που είναι σε έξαρση αυτή την περίοδο, ενώ δύσκολες ήταν και οι εφημερίες των νοσοκομείων, ειδικά των παιδιατρικών, από μεγάλες αναμονές ασθενών που αναζήτησαν ιατρική φροντίδα. Κατακόρυφη αύξηση παρατηρείται και στις αιτήσεις για αντιιική αγωγή: κατά μέσον όρο 1.700 αιτήσεις ημερησίως, όταν στα μέσα Νοεμβρίου ήταν περίπου 650-700. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι έως τα μέσα Ιανουαρίου θα έχει κορυφωθεί αυτό το επιδημικό κύμα ιώσεων, το οποίο «οδηγεί» η COVID-19.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης, σ’ αυτή τη χειμερινή έξαρση των αναπνευστικών λοιμώξεων η οποία έχει ξεκινήσει από τα μέσα Νοεμβρίου, το πιo σημαντικό μέρος αφορά την COVID-19 και ακολουθούν η γρίπη και ο RSV, καθώς και ρινοϊοί και αδενοϊοί. «Αυτή τη στιγμή η COVID-19 είναι πέντε φορές πιο υψηλά σε επίπεδο κρουσμάτων σε σχέση με τις άλλες ιώσεις», σημειώνει ο κ. Μαγιορκίνης, τονίζοντας ότι η αύξηση συνέπεσε με την έλευση στη χώρα μας και της νέας υποπαραλλαγής JN.1, η οποία παρουσιάζει αυξημένη μεταδοτικότητα –έναντι άλλων υποπαραλλαγών που κυκλοφορούν– και διαφυγή από το ανοσιακό σύστημα, που σημαίνει ότι προηγούμενη νόσηση ή εμβολιασμός είναι λιγότερο αποτελεσματικά στο να αποτρέψουν μια μόλυνση από τον ιό. Σύμφωνα με τον ίδιο, πρόκειται για την πιο σημαντική έξαρση που έχει παρατηρηθεί από το καλοκαίρι του 2022 στην Ελλάδα και με όρους ταχύτητας, καθώς οι επιδημικοί δείκτες (θετικότητα και εισαγωγές σε νοσοκομεία) αυξήθηκαν σε μικρό χρονικό διάστημα.
«Η τόσο μεγάλη έξαρση οφείλεται στο μείγμα της νέας υποπαραλλαγής, των συνθηκών συνωστισμού λόγω εορτών, αλλά και του αναιμικού ενδιαφέροντος των πολιτών να εμβολιαστούν», τονίζει ο κ. Μαγιορκίνης και προσθέτει: «Είναι δύσκολο να πούμε πόσο θα διαρκέσει αυτή η έξαρση. Η εκτίμησή μας είναι ότι μπορούμε να δούμε και αύξηση των κρουσμάτων κατά 20% έως ότου κορυφωθεί αυτό το κύμα, κάτι που –θεωρητικά πάντα– θα πρέπει να γίνει έως τα μέσα Ιανουαρίου». Ο κ. Μαγιορκίνης επισημαίνει ότι θα πρέπει να συνηθίσουμε στο ότι η COVID-19 θα παραμείνει μαζί μας, όχι μόνο τον χειμώνα αλλά όλο τον χρόνο. «Το σενάριο ότι κάποια στιγμή ο ιός θα μετατραπεί σε καθαρά εποχικό, από τα στοιχεία που έχουμε από το καλοκαίρι και μετά και όσο περνάει ο καιρός, φαίνεται να απομακρύνεται. Θα ζούμε με την COVID-19 που θα είναι σε ύφεση το καλοκαίρι και σε έξαρση τον χειμώνα».
Επιχειρησιακή ετοιμότητα
Η έξαρση των ιώσεων, όπως αναμενόταν, αύξησε την πίεση στα νοσοκομεία τις προηγούμενες ημέρες, γεγονός που συνδέεται και με τις αργίες. Στις εφημερίες των παιδιατρικών νοσοκομείων η αναμονή ήταν μεγάλη και σε μεγάλο βαθμό οφείλεται και στα κλειστά ιατρεία των παιδιάτρων λόγω των εορτών. Σε σχέση με τις γιορτές του 2022, οι εισαγωγές ασθενών με COVID-19 ήταν το 2023 ελαφρώς αυξημένες. Από τις 18.12.2023 έως και την Πρωτοχρονιά του 2024, έγιναν περίπου 3.500 εισαγωγές ασθενών με τη νόσο στα νοσοκομεία, έναντι περίπου 3.000 το αντίστοιχο διάστημα το 2022. Πoλύ καλύτεροι σε σχέση με τις γιορτές του 2022 ήταν οι πιo δύσκολοι δείκτες, όπως διασωληνώσεις και θάνατοι ασθενών με COVID-19. Από τις 18.12.2023 έως και την Πρωτοχρονιά 2024 δηλώθηκαν λιγότεροι από 150 θάνατοι και περίπου 50 νέες διασωληνώσεις, αριθμοί που ήταν δυόμισι φορές υψηλότεροι από το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Πάντως, τα νοσοκομεία έχουν τεθεί σε επιχειρησιακή ετοιμότητα προκειμένου εφόσον χρειαστεί να αυξήσουν τις κλίνες που διαθέτουν για τη νοσηλεία ασθενών με COVID-19, κάτι που έως χθες το απόγευμα δεν είχε χρειαστεί.
Αντιιική αγωγή
Σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι κρίσιμης σημασίας να εμβολιαστούν με το επικαιροποιημένο εμβόλιο τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση, ενώ σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων θα πρέπει να υποβληθούν άμεσα σε διαγνωστικό έλεγχο, ώστε εντός πέντε ημερών μετά την έναρξη των συμπτωμάτων να μπορούν να ξεκινήσουν την αντιιική τους αγωγή. Οπως ανέφεραν στην «Κ» πηγές του υπουργείου Υγείας, υπάρχει επάρκεια των σχετικών φαρμάκων στη χώρα μας.
«Μπορεί να δούμε και αύξηση των κρουσμάτων κατά 20% έως ότου κορυφωθεί αυτό το κύμα», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης.
Ακολουθώντας την αύξηση των κρουσμάτων COVID-19, έχει αυξηθεί και η ζήτηση των αντιιικών σκευασμάτων έναντι της νόσου. Οπως ανέφερε στην «Κ» μέλος της επιτροπής που εγκρίνει τη χορήγηση της αντιιικής θεραπείας, τις τελευταίες 10 ημέρες κατά μέσον όρο κατατίθενται 1.700 αιτήσεις για θεραπεία την ημέρα (1.800 έφτασαν την περασμένη Παρασκευή), έναντι 650-700 αιτήσεων ημερησίως κατά μέσον όρο στα μέσα Νοεμβρίου. Περίπου το 50% των αιτήσεων αφορά άτομα ηλικίας άνω των 75 ετών, που σ’ αυτές τις περιπτώσεις μόνο η ηλικία είναι ένδειξη για χορήγηση της θεραπείας, ενώ το 30% αφορά άτομα 65 έως 75 ετών με συννοσηρότητες.
Πάντως, επικρατεί η αίσθηση ότι οι ασθενείς με συννοσηρότητες και ειδικά οι ανοσοκατεσταλμένοι, υποεκπροσωπούνται στις αιτήσεις που κατατίθενται. Στο πλαίσιο αυτό οι ειδικοί απευθύνουν έκκληση στους γιατρούς να συνταγογραφούν την αντιιική θεραπεία, αλλά και στους ίδιους τους ασθενείς που διαγιγνώσκονται με COVID-19 να ζητούν από τον γιατρό τους να τους γράψει την αγωγή, χωρίς να περιμένουν να επιδεινωθούν τα συμπτώματα που έχουν.
Εφημερία σε συνθήκες πολέμου
Κανείς δεν μπορούσε να εγγυηθεί με ασφάλεια πότε θα ερχόταν η σειρά μας. Απόγευμα προπαραμονής Χριστουγέννων, ένας ισχυρός και επίμονος κοιλόπονος μας οδήγησε με τη συμβουλή παιδιάτρου στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Ηταν ημέρα εφημερίας και μας χώριζαν περισσότερα από 100 νούμερα στη λίστα αναμονής των επειγόντων. Η ροή εξέτασης των ασθενών δεν γινόταν με σταθερό ρυθμό. Πότε σκάλωνε για δύο ώρες στην ίδια δεκάδα περιστατικών και πότε προχωρούσε πιο γοργά προκαλώντας την ψευδαίσθηση ότι κάποια στιγμή, με έναν τρόπο μαγικό, ίσως εξυπηρετηθούμε νωρίτερα. Δεν υπήρχε περίπτωση.
Η πολύωρη αναμονή σε ένα περιβάλλον όπως αυτό, πέρα από την προφανή ταλαιπωρία ενέχει και το ρίσκο να φύγεις έχοντας κολλήσει και μια νέα λοίμωξη. Μπροστά σ’ αυτό το ενδεχόμενο κάποιοι γονείς είχαν προτιμήσει να περιμένουν έξω, σε καρέκλες ή στο κράσπεδο του πεζοδρομίου στο προαύλιο, όσο άντεχαν φυσικά και τα παιδιά τους. Ακόμη κι εκεί οι νεαροί ασθενείς, κάποιοι διπλωμένοι στα δύο από τον πόνο, περίμεναν σχεδόν καρτερικά τη σειρά τους. Πιο πιθανό ήταν να ακούσεις κάποιον γονέα να διαμαρτύρεται για τις συνθήκες, παρά ένα παιδικό παράπονο.
Οσοι επισκέπτονται τακτικά παιδιατρικά νοσοκομεία μπορεί να έχουν συμβιβαστεί με αυτή την εικόνα της αναμονής και της αβεβαιότητας. Η εποχικότητα των ιώσεων ενδέχεται ανά περιόδους να φορτίζει ακόμη πιο πολύ ένα ήδη βεβαρημένο σύστημα. Αυτό που λείπει, όμως, είναι η ύπαρξη μιας οργανωμένης δομής πρωτοβάθμιας φροντίδας που θα κάλυπτε ανάγκες επί 24ώρου βάσεως και θα μπορούσε να απορροφήσει ένα μεγάλο ποσοστό των περιστατικών που δεν θα έπρεπε να καταφύγουν στο νοσοκομείο. Ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κυριάκος Σουλιώτης, είναι ένας από τους ειδικούς που έχουν αναφερθεί πολλές φορές σ’ αυτό το ζήτημα. Οπως επισημαίνει ο ίδιος, εφόσον λείπει αυτό το πρώτο σημείο επαφής, όλο το μονοπάτι που θα ακολουθήσει έπειτα ο ασθενής περιπλανώμενος στο Εθνικό Σύστημα Υγείας καθίσταται προβληματικό. Τμήματα επειγόντων γεμίζουν πέρα από το όριο αντοχής τους και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό εξαντλείται εργαζόμενο υπό πολεμικές συνθήκες.
Η δική μας σειρά για εξέταση έφτασε μετά τα μεσάνυχτα. Είχαμε ήδη συμπληρώσει σχεδόν επτά ώρες αναμονής. Κάποια στιγμή οι γιατροί του χειρουργικού τμήματος συγκέντρωσαν τις καρτέλες όλων των παιδιών με κοιλιακό άλγος σε μια ύστατη προσπάθεια να τους εξετάσουν πιο γρήγορα. Εκαναν ό,τι μπορούσαν. Η νύχτα θα ήταν μακρά, στη διαλογή δεν υπήρχαν σημάδια αποσυμφόρησης.
ΠΗΓΗ:Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
