Η ειρηνική επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Ιωάννη στο Φανάρι ως καθρέφτης για την ενότητα της Ορθοδοξίας

Έκφραση και επισφράγιση της εκκλησιαστικής ενότητας χαρακτηρίζεται η πρώτη ειρηνική επίσκεψη την οποία πραγματοποίησε ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ.κ. Ιωάννης στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το ταξίδι του νέου Προκαθημένου στο Φανάρι, τρεις μήνες μετά την εκλογή και ενθρόνισή του, στο Φανάρι, αποδεικνύει τον σεβασμό της θυγατέρας Εκκλησίας της Αλβανίας προς την Μητέρα Εκκλησία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

• Του Νικολάου Ζαΐμη 

Σε μία εποχή που η ενότητα της Ορθοδοξίας δοκιμάζεται εξαιτίας γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων η συνάντηση και το συλλείτουργο του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου με τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιωάννη, έρχεται να αποδείξει ότι στον πλαίσιο της εν Χριστώ αδελφικής αγάπης και της εκκλησιολογικής βάσης όπως αυτή έχει τεθεί από την παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όλα μπορούν να ξεπεραστούν.

Η επίσκεψη αποτελεί επίσης μία καλή αφορμή για να λειτουργήσει ως καθρέφτης και για άλλες αδελφές Ορθόδοξες Εκκλησίες οι Προκαθήμενοι των οποίων δεν έχουν επισκεφθεί ακόμη το Σεπτό Κέντρο της Ορθοδοξίας. Ο Πατριάρχης Σερβίας κ.κ. Πορφύριος, ο οποίος μετρά ήδη τέσσερα χρόνια στον Θρόνο του Αγίου Σάββα. Έχει επισκεφθεί τη Μόσχα, έχει επισκεφθεί τα Ιεροσόλυμα, αλλά όχι το Φανάρι. Ένας χρόνος έχει περάσει σχεδόν και από την εκλογή  του νέου Πατριάρχη Βουλγαρίας κ.κ. Δανιήλ, αλλά επίσκεψη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει πραγματοποιήσει. Ο χρόνος λένε πηγές στο ope.gr, με γνώση των διορθόδοξων σχέσεων, αποτελεί τον καλύτερο κριτή καθώς από τη στάση του Ορθόδοξου κόσμου, κρίνεται και η μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μπροστά στις πολυποίκιλες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Και μαρτυρία χωρίς ενότητα είναι δύσκολο να δοθεί.

Η ειρηνική επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.κ. Ιωάννη επιβεβαίωσε και τους μακροχρόνιους αδελφικούς δεσμούς με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η χορήγηση του Αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Αλβανίας το 1937, οι σκληροί διωγμοί κατά την περίοδο του κουμμουνισμού, ο ρόλος και οι ενέργειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την ανασυγκρότηση της μαρτυρικής Εκκλησίας της Αλβανίας, η αποστολή και η στήριξη στο έργο του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κυρού Αναστασίου, αλλά και οι σύγχρονες προκλήσεις, αποτέλεσαν την βάση στην οποία τοποθετήθηκαν κατά τις ομιλίες τους οι δύο Προκαθήμενοι.

Φωτογραφία: Νίκος Παπαχρήστου/ Οικουμενικό Πατριαρχείο 

Μαρτυρία Ορθοδοξίας και εγγύηση ενότητος

Κατά την επίσημη υποδοχή στην Αίθουσα του Θρόνου το περασμένο Σάββατο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος χαρακτήρισε την επίσκεψη ως μαρτυρία Ορθοδοξίας. “Η επίσκεψις της Υμετέρας Μακαριότητος εις το Αποστολικόν, Πατερικόν, ποικίλων Ορθοδόξων καταβολών, και διά του αίματος Μαρτύρων και της ομολογίας Ομολογητών, ως του σήμερον τιμωμένου Ομολογητού προκατόχου ημών Πατριάρχου Μεθοδίου, καθηγιασμένον, ταπεινόν αλλ’ ιερόν οικητήριον τούτο της διακονίας της εις Χριστόν πίστεως, η επίσκεψης σας, λέγομε, ευρίσκεται εις το επίκεντρον της αγίας και μεγάλης υποθέσεως της μαρτυρίας της Ορθοδοξίας. Διό και αγαλλόμεθα και δοξάζομεν τον Κύριον, ούτω θεωρούντες και χαιρετίζοντες την συνάντησιν ημών εν τω αγίω τούτω σκηνώματι «των του Χριστού πενήτων”, είπε.

Τα λόγια του Οικουμενικού Πατριάρχη κατά το συλλείτουργο που τελέστηκε την Κυριακή των Αγίων Πάντων, 15 Ιουνίου 2025, έδωσε το στίγμα για τη σχέση των δύο Εκκλησιών, αλλά και την αντιμετώπιση των μισόχριστων διχοστασιών του σήμερα οι οποίες καλλιεργούνται στο εκκλησιαστικό σώμα.

“Από μέρους ημών να αναμένετε φιλάδελφον συναντίληψιν, ειλικρινή συνεργασίαν, πρόθυμον χείρα βοηθείας εις ο,τι χρειάζεσθε και δυνάμεθα να ανταποκριθώμεν ως «σύμψυχοι, το εν φρονούντες». Εις τα διορθόδοξα και διεκκλησιαστικά ζητήματα και εις όσα αι ανάγκαι του συγχρόνου ανθρώπου παγκοσμίως απαιτούν, είμεθα βέβαιοι ότι θα έχωμεν την πρόθυμον συνεργασίαν σας. Χρεωστούμεν να δώσωμεν πειστικήν μαρτυρίαν προς πάντας, τόσον τους πλησίον όσον και τους θύραθεν, ότι το Ευαγγέλιον του Χριστού είναι το γνήσιον περιεχόμενον της καρδίας μας και της ζωής μας, προσωπικής και εκκλησιαστικής. Οφείλομεν προς τούτοις να αντιμετωπίσωμεν από κοινού τας διαφόρους προκλήσεις των τας μισοχρίστους διχοστασίας και έριδας αγαπώντων και καλλιεργούντων εντός του εκκλησιαστικού σώματος, τας παρατηρουμένας αναζωπυρώσεις του ως αιρέσεως συνοδικώς προ πολλού καταδικασθέντος αφιλαδέλφου εθνοφυλετισμού με τας πολυπλοκάμους καταλυ-τικάς της Εκκλησίας ενεργείας του, καθώς και τον αναφυόμενον εκασταχού έκφρονα ζηλωτισμόν, ο οποίος, προφάσει ευσεβείας, διαβιβρώσκει ως γάγγραινα το εκκλησιαστικόν σώμα…… Η κοινή μαρτυρία των Εκκλησιών μας ενώπιον των σημείων των καιρών είναι η πρέπουσα έκφρασις τιμής και προς την Αγίαν εν Νικαία Α´ Οικουμενικήν Σύνοδον, την χιλιοστήν και επτακοσιοστήν αμφιετηρίδα από της συγκλήσεώς της οποίας εφέτος εορτάζομεν. Δεν επιθυμούμεν να σας καταπονήσωμεν περισσότερον! Είμεθα, άλλωστε, βέβαιοι ότι οι επικοινωνιακοί δίαυλοι Κωνσταντινουπόλεως και Τιράνων, Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησίας της Αλβανίας, θα είναι πάντοτε ανοικτοί εν ειλικρινεία ευαγγελική και αγάπη χριστομιμήτω!”.

Ως πράξη σεβασμού και ανυπόκριτης αγάπης χαρακτήρισε την επίσκεψή του στο Φανάρι ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας με τα λόγια του κατά την ημέρα της επίσημης άφιξης να είναι χαρακτηριστικά: “Η παρούσα, ως είθισται, ειρηνική επίσκεψις νεοκλεγέντος Ορθοδόξου Προκαθημένου, αποτελεί την πρώτην προς αδελφάς κατά τόπους Ορθοδόξους Εκκλησίας, σεβαστικώς αρχομένη από του Σεπτού Οικουμενικού Θρόνου του φέροντος τα πρεσβεία τιμής εν μέσω των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Όθεν προσερχόμεθα διά να εκφράσωμεν την ανυπόκριτον ημών αδελφικήν αγάπην”.

Ο Μακαριώτατος, αφού αναφέρθηκε στις ευεργετικές ενέργειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την Εκκλησία της Αλβανίας, με σαφήνεια εξέφρασε την πεποίθηση ότι: “ο κρίσιμος συντονιστικός ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποτελεί εγγύησιν της εν Αγίω Πνεύματι ενότητος απασών των αδελφών Ορθοδόξων Εκκλησιών, προς μαρτυρίαν της Ορθοδοξίας και της ακτινοβολίας της αληθείας αυτής εις τον σύγχρονον πολυτάραχον κόσμον”.

Φωτογραφία: Νίκος Παπαχρήστου/ Οικουμενικό Πατριαρχείο 

Ο Αναστάσιος

Ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιωάννης έφτασε στην κορυφή του Θρόνου της Εκκλησίας της Αλβανίας μετά από μία σταυρική δική του πορεία η οποία ξεκίνησε στα πέτρινα χρόνια του αθεϊσμού στην Αλβανία, βίωσε τις αντιξοότητες των αρχών της δεκαετίας του ’90 με τη μαζική μετανάστευση των Αλβανών μετά την πτώση του κουμμουνισμού, μέχρι να δέσει την άγκυρα στην ελπίδα που άκουγε το όνομα Αναστάσιος. Ο άνθρωπος που το Οικουμενικό Πατριαρχείο έστειλε για να “αναστήσει” από τις πύλες του Άδη τη μαρτυρική Εκκλησία της Αλβανίας. Πλησίον του έλαβε όλα τα εφόδια, πνευματικά και διοικητικά, για να κληθεί εν Αγίω Πνεύματι να συνεχίσει την αποστολή και τη διάδοση του μηνύματος της αγάπης.

Η αναφορά του Οικουμενικού Πατριάρχη για τον μακαριστό Αναστάσιο και το διάδοχό του Ιωάννη είναι χαρακτηριστική: “Ο μακαριστός Αναστάσιος ήρεν άνευ συγκυρηναίου τον Σταυρόν του Μαρτυρίου. Συγκυρηναίος του υπήρξεν ο Χριστός και ιερόν «έμβλημά» του το Χρυσοστομικόν: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Συγκυρηναίος υπήρξεν η Μήτηρ αύτη Εκκλησία, κενώσασα εαυτήν εκ των ακενώτων θησαυρών της και συμβαλούσα έργοις και λόγοις εις την «δύσβατον πορείαν» του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, ως ελέγομεν και κατά τα εγκαίνια του Ναού της Αναστάσεως Τιράνων, αλλά και διά της συμμετοχής και υλικής και άλλης συμβολής των εν Διασπορά Επαρχιών του καθ’ ημάς Θρόνου. Συγκυρηναίος απ᾽ αρχής του νυν εν ουρανίοις θαλάμοις αυλιζομένου υπήρξατε απ᾽ αρχής και Υμείς, Μακαριώτατε Αδελφέ, ο οποίος ως άλλο «σκεύος εκλογής» είδετε πλησίον του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, εις μίαν άλλην πύλην Δαμασκού, «φως εκ του ουρανού», και εβαστάσατε μαζί του «τον καύσωνα της ημέρας και το ψύχος της νυκτός», κυριολεκτικώς και μεταφορικώς ειπείν. «Ιλιγγιά νούς» ενώπιον του επιτελεσθέντος υπό του κλεινού Πρωθιεράρχου και προκατόχου Σας έργου, θαύματος αληθώς. Και ο μεν μακαριστός εν τοις προκατόχοις Σας Αναστάσιος τον δρόμον τελέσας και την πίστιν τηρήσας και τον αγώνα τον καλόν και εν Αλβανία πληρώσας, διαπρέψας δε εν πάσιν απήλθε, του «όρου πληρωθέντος», εις τα παραμόνιμα, παραδούς Υμίν, τω προνοία και ελέει Θεού αξίω συνεργώ και διαδόχω αυτού, και τοις συν Υμίν, Εκκλησίαν εν ακμή, Εκκλησίαν ζώσαν, «μη έχουσαν σπίλον ή ρυτίδα» του παρελθόντος, αλλά πορευομένην εν «δυνάμει Πνεύματος» Αγίου, «εν δυνάμει σημείων», εν «δυνάμει χάριτος» πανσθενουργού, «εν δυνάμει αναστάσεως»”.

Φωτογραφία: Νίκος Παπαχρήστου/ Οικουμενικό Πατριαρχείο 

Το χρονικό της ειρηνικής επίσκεψης

Ο Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Ιωάννης και η συνοδεία του έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη την Παρασκευή, 13 Ιουνίου 2025, ενώ η επίσημη υποδοχή αρχικά με Δοξολογία στον Πατριαρχικό Ναό και στη συνέχεια στην Αίθουσα του Θρόνου, πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο, 14 Ιουνίου.

Κορυφαία στιγμή της ειρηνικής επίσκεψης του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας ήταν το συλλείτουργο με τον Οικουμενικό Πατριάρχη την Κυριακή των Αγίων Πάντων στον Πατριαρχικό Ναό, όπου κατά τις ομιλίες εκφράστηκε το πνεύμα ενότητας μεταξύ των δύο Εκκλησιών και ο αμοιβαίος σεβασμός. Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη να δηλώνει ότι πάντα θα βρίσκεται στο πλευρό της μαρτυρικής Εκκλησίας της Αλβανίας και τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιωάννη, μεταξύ άλλων, να εκφράζει τον σεβασμό και τη στήριξή της προς την Πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.

Τη Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας επισκέφθηκε ιστορικές Ρωμαίηκες Κοινότητες της Πόλης καθώς επίσης και την Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, εκφράζοντας την ευχή σύντομα να επαναλειτουργήσει. Το βράδυ της ίδιας ημέρας παρακάθισε σε επίσημο δείπνο στην έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου το οποίος παρέθεσε προς τιμήν του ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Την Τρίτη, 17 Ιουνίου, πριν την επιστροφή του στα Τίρανα, ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης και η συνοδεία του επισκέφθηκαν την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας.

Η συνοδεία του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κατά την ειρηνική επίσκεψη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτελούνταν από τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες Φιέρ και Απολλωνίας κ. Νικόλαο και Βεράτου κ. Άστιο, τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Κρουγίας κ. Αναστάσιο, Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Ιωάννη Μερκούρη, Αρχιερατικό Επίτροπο της Ιεράς Μητροπόλεως Αργυροκάστρου, τον Αρχιδιάκονο κ. Ιωάννη Κοροβέση και τον κ. Ανδρέα Ρέμπετση, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Τιράνων και διευθυντή του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος “Πνοή Αγάπης”.

Φωτογραφία: Εκκλησία της Αλβανίας ΠΗΓΗ ΟPE.GR