Φθιώτιδα: Πορεία προς το μέλλον με το βλέμμα στο παρελθόν;
Θα μπορούσε κάποιος στη χώρα μας να ισχυρίζεται εύκολα ότι η κακή πορεία δρομολογημένων επιλογών των εκάστοτε διοικούντων επαναλαμβάνεται σε βαθμό καθημερινής συνήθειας. Η αναποτελεσματικότητα όμως σε ότι αφορά τη διαχείριση των αναδασμών που ανατέθηκαν για τη γεωγραφική ενότητα της Λυγαριάς, Στύρφακας, Αμουρίου, Ζηλευτού και Λιανοκλαδίου, έχει προ πολλού ξεπεράσει τα εσκαμμένα.
Πρόκειται για ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα υστέρησης με σημαντικότατες αρνητικές επιπτώσεις στις αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής μας. Με τις υπόψη μελέτες να αναφέρονται σε μία από τις παραγωγικότερες ενότητες της λεκάνης του Σπερχειού ποταμού και οι αναθέσεις τους να έχουν γίνει από τη Διεύθυνση Τοπογραφικής του Υπουργείου Γεωργίας πριν από 23 (!!) χρόνια -από το έτος 1998- όπως ειδικότερα:
• Μελέτη «αναδασμού - πιλότου» στο αγρόκτημα της «Λυγαριάς» (6.000 στρ.),
• Μελέτη «αναδασμού - πιλότου» στο αγρόκτημα «Στύρφακα» (5.000 στρ.),
• Μελέτη «αναδασμού - πιλότου» στο αγρόκτημα του «Αμουρίου» (2.000 στρ.),
• Μελέτη «αναδασμού - πιλότου» στο αγρόκτημα «Ζηλευτού» (1.500 στρ.),
• Μελέτη «αναδασμού - πιλότου» στο αγρόκτημα «Λιανοκλαδίου» (7.000 στρ.).
Τα αρνητικά αποτελέσματα από τη μέχρι σήμερα κακή διαχείριση του αντικειμένου αυτών των αναδασμών είναι πολλών και διαφόρων επιπέδων. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στο γεγονός ότι εντελώς ψευδεπίγραφα οι εργασίες αυτές χαρακτηρίστηκαν ως «πιλοτικές».
Έχοντας υπόψη τις διαδικασίες εκπόνησης ή επίβλεψης αυτού του είδους των μελετών αλλά και το πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα που παρήλθε από την εποχή συμβασιοποίησής τους, είναι πλέον άγνωστο εάν και με ποια νομοθετική κάλυψη οι τότε Συμβάσεις μπορεί σήμερα να θεωρούνται ενεργές και εάν υπάρχει Υπηρεσία ή Υπηρεσίες και προϊσταμένη αρχή έργων, που θα μπορούσαν να επιμελούνται τη σωστή εκτέλεση ή επίβλεψη των εργασιών τους. Ας έχουμε βέβαια υπόψη ότι από της υπογραφής των συμβάσεων παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα με συνέπεια να έχουν διαφοροποιηθεί εκ βάθρων το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας για τις αναθέσεις τέτοιων μελετών, οι προδιαγραφές εκτέλεσης και επίβλεψης των εργασιών, οι όροι εκπόνησης των υποστηρικτικών μελετών όπως του περιβάλλοντος, οι δομές υποστήριξης της συνολικότερης προσπάθειας, ο τρόπος άσκησης διοίκησης κ.α.
Την περασμένη περίοδο, διάρκειας περίπου είκοσι τριών ετών, οι επιπτώσεις σε βάρος των ιδιοκτησιών και καλλιεργειών στις περιοχές των μελετών ήταν πολλές και διάφορες. Ως σημαντικότερες σημειώνονται: η αδυναμία υπαγωγής και επί της ουσίας απαγόρευση των ενδιαφερομένων σε δραστηριότητες αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών και ένταξής τους σε χρηματοδοτικά προγράμματα, σε εγκατάσταση σύγχρονων, παραγωγικών και ανταγωνιστικών κτηνοτροφικών μονάδων, σε επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια, σε σχέδια βελτίωσης των δραστηριοτήτων τους με τον πλήρη αποκλεισμό των παραγωγικών μονάδων της περιοχής από τα διάφορα προγράμματα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της λειτουργίας τους.
Παράλληλα, από την εποχή ανάθεσης των Αναδασμών και μέχρι σήμερα στην ευρύτερη περιοχή των μελετών είναι γνωστό ότι εκτελέστηκαν σημαντικά συγκοινωνιακά έργα Εθνικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος. Από τα έργα της Σιδηροδρομικής Γραμμής Υψηλών Ταχυτήτων και του Αυτοκινητόδρομου Ε65 μέχρι τις ανά ιδιοκτησία και με σημαντικότατο ιδιωτικό κόστος βελτιώσεις των εκμεταλλεύσεων ή τις διάφορες κρατικές ανά περιοχή αντιπλημμυρικές και αναγκαίες εγγειοβελτιωτικές παρεμβάσεις με την επιλογή θέσεων νέων γεωτρήσεων, την κατασκευή απαραίτητων δικτύων άρδευσης κ.λπ. Στα πλαίσια αυτά λοιπόν, εύκολα και αβίαστα διαπιστώνει ο καθένας, ότι τα δεδομένα της εποχής προγραμματισμού των υπόψη μελετών, σήμερα δεν ισχύουν.
Η ακύρωση των διαδικασιών εκπόνησης των συγκεκριμένων Αναδασμών για τους παραπάνω, αλλά και όσους επί πλέον θα μπορούσαν να προστεθούν, λόγους είναι εξόφθαλμη. Ο τίτλος τους μόνο την «πιλοτική» αποτελεσματικότητα της προσπάθειας δεν θα μπορούσε να αφορά. Σε τελευταία ανάλυση, με ποιο τρόπο μπορεί σήμερα η διοίκηση να ευελπιστεί στην κοινωνική συνέργεια όταν μετά από τόσα χρόνια και το ιδιοκτησιακό καθεστώς και το παραγωγικό δυναμικό της περιοχής διαφοροποιήθηκαν εκ βάθρων;
Ταυτόχρονα, η ανάγκη για τον εύστοχο επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων με ιεράρχηση των αναπτυξιακών στόχων και παραμέτρων της ευρύτερης ενότητας, προβάλλει αδήριτη. Με την ένταξη της περιοχής σε ένα επικαιροποιημένο πρόγραμμα εγγειοβελτιωτικών υποδομών και Αναδασμού των γεωργικών εκτάσεων οι οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε τέτοια διαδικασία.
Η άποψη όμως που «ακούγεται» για την μετά από τόσα χρόνια επίσπευση των μελετών ώστε να προκύψει παράλληλα και η ζώνη κατάληψης για τη νέα χάραξη άξονα «Λαμίας - Καρπενησίου» είναι υπερβολικά άδικη και επί της ουσίας χωρίς αντίκρισμα. Όχι μόνο για όσα παραπάνω αναφέρονται ή επειδή δεν έχουμε κανένα άλλο παράδειγμα τέτοιας συνεισφοράς ή επειδή ακόμα υπάρχει το περιθώριο για υιοθέτηση διαφορετικής λύσης σε ότι αφορά τα οδικά έργα προς Καρπενήσι, με την αξιοποίηση τμήματος του Ε65 έως τα Στύρφακα.
Κυρίως επειδή εάν στη συγκεκριμένη ενότητα της Φθιώτιδας προστεθεί και μία νέα χάραξη του οδικού άξονα για την Ευρυτανία, ο κατακερματισμός και η ζημιά στις εγνωσμένες παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής, δεν θα έχουν προηγούμενο.
Ηλίας Παλιαλέξης - Εκπαιδευτικός
Στέλιος Ζαχαρόπουλος - Τοπογράφος Μηχανικός
