Η ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΛΩΝ!

Γράφει ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης,

Διδάκτωρ Κοινωνικής Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ, 

Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Council of European Chief Dental Officers

Η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής (21/3) έφερε στο επίκεντρο της συζήτησης τη στοματική υγεία. Ένα ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό με καταλυτική σημασία για τη συνολική υγεία, την ποιότητα ζωής, την ατομική και συλλογική ευημερία, το οποίο όμως στερείται σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Ελλάδας. Στη συνεδρίαση αυτή είχα την τιμή να μετέχω ενημερώνοντας μαζί με εκλεκτούς συναδέλφους την Εθνική Αντιπροσωπεία και την κοινή γνώμη για το μείζον αυτό ζήτημα.

Οι νόσοι του στόματος (κυρίως η τερηδόνα, η περιοδοντική νόσος και ο καρκίνος του στόματος) είναι οι πιο συχνές μη μεταδοτικές νόσοι και επηρεάζουν άμεσα περισσότερο από 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους, προκαλώντας πόνο, δυσφορία, παραμόρφωση ή ακόμα και θάνατο. Οι παθήσεις του στόματος, ιδίως όταν μείνουν χωρίς θεραπεία, συνδέονται με συνέπειες, όπως πόνο, εμφάνιση ή επιδείνωση γενικών νόσων, λειτουργικούς περιορισμούς, ψυχικές και κοινωνικές επιπτώσεις, στιγματισμό, απουσίες και μειωμένη επίδοση στην εργασία και το σχολείο (για τα παιδιά).

Είναι ενδεικτικό ότι οι νόσοι και οι άλλες παθολογικές καταστάσεις του στόματος, οι περισσότερες από τις οποίες μπορούν να προληφθούν, αντιπροσωπεύουν το 5,3% του συνολικού ποιοτικά σταθμισμένου προσδόκιμου ζωής! Κι όμως, στην Ελλάδα η στοματική υγεία αποτελεί, διαχρονικά, τον «φτωχό συγγενή» του Συστήματος Υγείας και τον «μεγάλο χαμένο» της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, με αποτέλεσμα την όξυνση των ανισοτήτων και αποκλεισμών από την οδοντιατρική φροντίδα.

Στο πλαίσιο της ενημέρωσης της Βουλής, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας Αθανάσιος Δεβλιώτης και η Γενική Γραμματέας Μαρία Μενενάκου ανέδειξαν τη σημασία της στοματικής υγείας, τον κρίσιμο ρόλο και την προσφορά στη Δημόσια Υγεία των 12.000 Ελλήνων οδοντιάτρων, τις πολύπλευρες παρεμβάσεις κοινωνικής υπευθυνότητας και κοινωνικής αλληλεγγύης της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας και των Οδοντιατρικών Συλλόγων και την επιτακτική ανάγκη κρατικής παρέμβασης με την αξιοποίηση πόρων από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, τον ΕΟΠΥΥ, τα ευρωπαϊκά προγράμματα και άλλες πηγές για τη διασφάλιση του ανθρώπινου δικαιώματος στη στοματική υγεία. Παρουσίασαν, μάλιστα, το ολοκληρωμένο πλέγμα των προτεινόμενων για χρηματοδότηση παρεμβάσεων με έμφαση στην πρόληψη και την οδοντιατρική φροντίδα των παιδιών και των εφήβων αλλά όχι μόνο.

Ο Πρόεδρος του Τμήματος Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγητής Περιοδοντολογίας Φοίβος Μαδιανός παρουσίασε με αδιάσειστα επιστημονικά στοιχεία την πολύπλευρη και σε κάποιες περιπτώσεις αμφίδρομη σύνδεση των νόσων του στόματος με τις γενικές νόσους. Ανέτρεψε, δηλαδή, πλήρως την αντιεπιστημονική δοξασία ότι, τάχα, δεν πεθαίνεις εξαιτίας της κακής στοματικής υγείας.

Η παρουσίαση των εντυπωσιακών ευρημάτων σύγχρονων μελετών για τη σύνδεση της κακής στοματικής υγείας με τη βαριά νόσηση και το θάνατο από COVID-19 είναι άλλη μια απόδειξη της καθοριστικής σημασίας της στοματικής υγείας.

Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανάσιος - Μελέτιος Δημόπουλος εξήρε το ρόλο του Τμήματος Οδοντιατρικής του ΕΚΠΑ στην εκπαίδευση των μελλοντικών οδοντιάτρων αλλά και στην παροχή οδοντιατρικής φροντίδας σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και παρουσίασε δράσεις αναβάθμισης της Οδοντιατρικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, επισφραγίζοντας, τελικά, τη συμβολή της στοματικής υγείας στην συνολική υγεία.

«Στοματική Υγεία για όλους: ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνική αναγκαιότητα»

Στη δική μου ομιλία παρουσίασα στοιχεία, επιδημιολογικά, οικονομικά κ.α., που τεκμηριώνουν τον καθοριστικό και πολυδιάστατο ρόλο της στοματικής υγείας στη συνολική υγεία, την ποιότητα ζωής και την κοινωνική ευημερία. Τόνισα ότι η κακή στοματική υγεία πλήττει καίρια, εκτός των άλλων, την υγεία των οικονομικών του Συστήματος Υγείας και των νοικοκυριών που χειμάζονται από την κρίση. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το κράτος, ιδίως την περίοδο της λιτότητας και της πανδημίας, έχει αποσυρθεί ουσιαστικά από τη στοματική υγεία και οι ανισότητες έχουν διευρυνθεί και οξυνθεί.

Όμως το Ψήφισμα του Π.Ο.Υ. (Μάιος 2021) για τη στοματική υγεία που συστήνει τη διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στην οδοντιατρική φροντίδα, την πλήρη ένταξη της Οδοντιατρικής στο Σύστημα Υγείας και τη στροφή στην πρόληψη αποτελεί ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα. Η εισαγωγή της Ρήτρας Στοματικής Υγείας (δηλαδή η θέσπιση ενός εγγυημένου ποσοστού των δημόσιων δαπανών υγείας που θα κατευθύνεται στη στοματική υγεία), μία πρόταση της Ελληνικής Δημοκρατίας που υιοθέτησε ο Π.Ο.Υ., αποτελεί το κλειδί για την αλλαγή υποδείγματος σε σχέση με το ρόλο του κράτους. Σε συνδυασμό, δε, με τη χάραξη Εθνικής Στρατηγικής Στοματικής Υγείας με κύριους άξονες την ανασυγκρότηση των υπηρεσιών του ΕΣΥ, τη χρηματοδότηση της πρόσβασης των πολιτών στον ιδιωτικό τομέα, με σαφείς προϋποθέσεις διαφάνειας και ποιότητας και την εστίαση στην πρόληψη και την παρέμβαση στους κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας, μπορεί να αλλάξει την αποκαρδιωτική σημερινή εικόνα.

Παρέμβαση έκανε και ο συνάδελφος Φώτης Σερέτης, διοικητής της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας, που παρουσίασε συγκεκριμένες δράσεις για τη βελτίωση της στοματικής υγείας του πληθυσμού (δύο κινητές μονάδες, κάλυψη θέσης οδοντιάτρου στη Σκύρο με θεσμικά και υλικά κίνητρα, αναβάθμιση οδοντιατρικού εξοπλισμού Κέντρων Υγείας, κ.α.).

Οι τοποθετήσεις των βουλευτών όλων των κομμάτων και η παρέμβαση του Υπουργού Υγείας κ. Θάνου Πλεύρη (που στάθηκε κυρίως στη χρηματοδότηση από τον ΕΟΠΥΥ της οδοντιατρικής φροντίδας) ήταν σε κλίμα ενωτικό, επικυρώνοντας τη σημασία της στοματικής υγείας, γεγονός, όμως που επιτάσσει την άμεση παρέμβαση του κράτους με χειροπιαστές αποδείξεις.

Μίλησαν κατά σειρά οι βουλευτές Μιχάλης Κατρίνης (επικεφαλής της Κ.Ο. του Κινήματος Αλλαγής και συνάδελφος οδοντίατρος), Μανόλης Θραψανιώτης (ΣΥΡΙΖΑ - συνάδελφος οδοντίατρος), Γιώργος Λαμπρούλης (ΚΚΕ - Αντιπρόεδρος της Βουλής), Μαρία Αθανασίου (Ελληνική Λύση) και Μαρία Απατζίδη (ΜΕΡΑ-25) και Δημήτρης Βαρτζόπουλος (ΝΔ).

Ήταν μια θετική εμπειρία, για την οποία αξίζουν συγχαρητήρια στον Πρόεδρο της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων Βασίλη Οικονόμου, που ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας. Σε συνδυασμό, δε, με τις άλλες σημαντικές εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα φέτος για την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας (με κορυφαίο, συμβολικά, γεγονός την παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Αικατερίνης Σακελλαροπούλου σε σχετική δράση στη Θεσσαλονίκη) έστειλαν παντού ένα ισχυρό μήνυμα: Η ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΛΩΝ!

Ο αγώνας μας μόλις άρχισε!