Η αξιολόγηση προκαλεί αναστάτωση στην Παιδεία

Αθ. Δ. Γκίκας, Μαθηματικός

Είναι αλήθεια ότι από την Παιδεία όλοι μας έχουμε ωφεληθεί. Πόσο όμως, εκείνοι που σχεδιάζουν τις αλλαγές και όσοι την υπηρετούν ή την υπηρετήσαμε, την ωφελήσαμε;

Ό,τι φτάνει από μια Εκ/κή πολιτική μέσα στην τάξη είναι τα καλά βιβλία, που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος.

Καλό διδακτικό βιβλίο σημαίνει:

• Έγκυρο ως προς το περιεχόμενο
• Διδακτικά ορθό (χωρίς πρωθύστερα)
• Παιδαγωγικά άρτιο ^. να συμβαδίζει με τα στάδια της πνευματικής ωρίμανσης του παιδιού.
• Γλωσσικά άψογο.

Αυτό το βιβλίο κύρια απευθύνεται στους μαθητές. Έχει όμως την υποχρέωση και ο καθηγητής να το συμβουλεύεται κάθε μέρα, για να μπορεί να συντονίζει τη διδασκαλία του με ό,τι έχουν ως κύριο βοήθημα οι μαθητές.

Δυστυχώς χρόνο με το χρόνο γινόμαστε μάρτυρες της υποβάθμισης του ρόλου της Μέσης Εκ/σης και ειδικότερα του Λυκείου, που έχασε την αυτοτέλειά του και μετατράπηκε σε ασκητήριο Εισαγωγής στα Α.Ε.Ι.

Οι καθηγητές, πλην ελαχίστων, διδάσκουν ό,τι θα ζητηθεί από τους μαθητές στις Γενικές Εξετάσεις: Όμως τα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία προβλέπουν πολλαπλάσια ύλη.

Μαθητές και καθηγητές μορφώνουν εσφαλμένη εντύπωση για το χρήσιμο (ό,τι θα εξετασθώ) ^. όταν όμως υπάρχει αυτός ο χρησιμοθηρικός ορισμός της γνώσης, δημιουργείται, κύρια στους μαθητές, ένας απορριπτικός μηχανισμός, ως άχρηστου ό,τι δεν εξετάζεται.

Έτσι ο μελλοντικός π.χ. Φιλόλογος ή νομικός να μη μελετά τα Μαθηματικά, τα οποία αφού δεν θα εξετασθούν του είναι άχρηστα.

Όμως τα Μαθηματικά καλλιεργούν την τάξη, την ακρίβεια, τη σαφήνεια, κλπ. Από όλους απαιτούμε να ταξινομούν καλά τις σκέψεις τους, να εκφράζονται με σαφήνεια και να ακριβολογούν, και όχι μόνο από τους Μαθηματικούς.

Ανταλλάξαμε την ωραία γνώση με το κατ’ εκτίμηση χρήσιμο.

Κάτι για τους φιλόδοξους μεταρρυθμιστές. Καμμία προσπάθεια δεν θα πετύχει αν δεν πεισθούν εκείνοι που θα την υλοποιήσουν για την ορθότητά της. Δυο-τρία μισόλογα μέσα στην τάξη και οι μαθητές κατάλαβαν αν ο καθηγητής τους έχει θετική ή αρνητική στάση απέναντι στην όποια μεταρρύθμιση.

Αυτά τα αρνητικά μηνύματα μεταφράζονται σε καταλήψεις, διαμαρτυρίες, καταστροφές, απώλειες διδακτικών ωρών, με αποτέλεσμα κύρια την μη εμπέδωση της ύλης. Αυτό είναι που στέλνει τους μαθητές στα Φροντιστήρια.

Το σκηνικό γνωστό και επαναλαμβανόμενο:

• Με την έκδοση των αποτελεσμάτων των Γενικών Εξετάσεων διαμαρτυρόμαστε για τα υψηλά ποσοστά αποτυχίας.
• Οι γονείς αγανακτισμένοι καταλογίζουν τις μισές ευθύνες στον Υπουργό και το «σύστημα» τις άλλες μισές στο σχολείο και στο παιδί τους.
• Όλοι μετά πηγαίνουν για διακοπές και «μπάνια του λαού».
• Επιστρέφοντας το Σεπτέμβριο αναζητούν καινούργιο οικοδιδάσκαλο !!!

Αλήθεια οι κ. Σύμβουλοι ή όποιο όνομα έχουν τώρα οι κατέχοντας, την ανάλογη θέση, πήραν ποτέ στα χέρια τους, πρόχειρες ή κύριες γραπτές δοκιμασίες που φυλάσσονται για ένα χρόνο στο γραφείο του Δ/ντή της σχολικής μονάδας, για να ελέγξουν αν η εξέταση ήταν έγκυρη, αξιόπιστη, οικονομική και να βγάλουν τα ανάλογα συμπεράσματα για τον διδάσκοντα;

Αν έτσι πράξουν θα είναι έτοιμοι:

• Να επαινέσουν τον ευσυνείδητο
• Να βοηθήσουν τον προβληματισμένο
• Να ψέξουν αυστηρά τον αδιάφορο

Μη μου πεις αναγνώστη ότι δεν έχεις συναντήσει Εκ/πούς και από τις τρεις αυτές κατηγορίες.

Εγώ στα 35 χρόνια Εκ/κης πορείας συνάντησα:

• Τον ανεπαρκή  που του λείπει η επιστημονική κατάρτιση
• Τον αδιάφορο που εκτελεί τα καθήκοντά του εντελώς τυπικά χωρίς ζήλο για τη δουλειά του.\
• Τον οκνηρό που του λείπει η θέληση να διακονήσει την Παιδεία.
• Τον ατομιστή, αυστηρό, είρωνα, εκδικητικό.
• Εκείνον που βλέπει τον μαθητή όχι ως σκοπό αλλά ως μέσο.

Βλέπω σήμερα Εκ/κους που διαμαρτύρονται για την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και των ίδιων των Εκ/κών, ενώ όλους θα έπρεπε να μας βρίσκει σύμφωνους, αρκεί με σαφήνεια να περιγραφούν τα κριτήρια που θα μπορούσε να είναι:

• Η βελτίωση του μέσου επιπέδου του διδακτικού προσωπικού, μέσα από συνεδριάσεις και ανταλλαγές απόψεων.
• Η βελτίωση του μέσου επιπέδου των μαθητών, όχι γιατί μας ήρθε καλύτερη φουρνιά, αλλά γιατί δουλέψαμε σκληρά. Ο καλός καθηγητής είναι σαν τον καλό κηπουρό που φαίνεται η αξιοσύνη του στις άγονες συνθήκες.
• Το σχολείο, μέσα στην κοινωνία της πόλης, έτυχε τιμητικότερης κατάταξης από την προηγούμενη σχολική χρονιά,
• Φρόντισε να διακινήσει ιδέες μέσα από το σχολικό του περιοδικό ή ιστοσελίδα του; Διαμαρτυρόμαστε συνήθως ότι τα αρνητικά της κοινωνίας εισέρχονται στο σχολείο και το διαβρώνουν. Καιρός να κάνουμε το λουρί της μηχανής να γυρίσει ανάποδα. Αξίες από το χώρο του σχολείου να οδεύσουν προς την κουρασμένη κοινωνία και να την βελτιώσουν.

Μου φαίνεται ότι ο ασφαλέστερος τρόπος διακίνησης ιδεών, είναι το γράψιμο στους τοίχους, τα θρανία πάντα χωρίς έλεγχο και επίπληξη. Έτσι το όνειρο των αναρχικών για μια κοινωνία χωρίς οργάνωση και ευθύνη, τείνει να πραγματοποιηθεί.

Το σχολείο σήμερα περνά δύσκολες μέρες ^. έχασε την παλιά του αίγλη, έπαυσε να είναι ελκυστικό.

Άλλα μέσα π.χ. Η/Υ δρουν ανταγωνιστικά. Η κυριαρχία της εικόνας πάνω στον γραπτό ή προφορικό λόγο, που κύρια βασίζεται η σχολική εργασία, είναι καταλυτική. Τίποτα όμως δεν μπορεί ν’ αντικαταστήσει ένα ζεστό και ακτινοβόλο δάσκαλο, ο οποίος δεν είναι μόνο απλός αγωγός γνώσης, αλλά συνδημιουργός με τους μαθητές του.

Εδώ και 45 χρόνια αγωνίζονται οι Εκ/κοί για την μη αξιολόγηση τους, την ατομική. Διορίστηκαν και συνταξιοδοτήθηκαν χωρίς να αξιολογηθεί το έργο τους ποτέ.

Για τους συνδικαλιστικούς τους εκπροσώπους θα έλεγα να είναι περισσότερο ειλικρινείς. Όταν αποφασίζουν απεργίες για την μη αξιολόγησή τους να μην πετάνε τη «μπάλα στην εξέδρα» επιχειρηματολογώντας για τους 4.500 συμβασιούχους που δεν έχουν μονιμοποιηθεί ή ότι τους λείπει επιμόρφωση.

Ο φιλότιμος Εκ/κός βρίσκει τρόπους αυτοεπιμόρφωσης, διαβάζοντας βιβλία σύγχρονης παιδαγωγικής, ειδικής διδακτικής των μαθημάτων της ειδικότητάς τους, κουβεντιάζοντας με άλλους έμπειρους συναδέλφους τους κλπ. Το επιχείρημα «πρώτα να μας επιμορφώσει το Κράτος και μετά να μας αξιολογήσει είναι απαράδεκτο».

Κάτι ακόμα για τους συλλόγους κηδεμόνων. Να μην περιορίζονται μόνο σε διαμαρτυρίες για ακαταλληλότητα σχολικών εγκαταστάσεων ή για την ενδοσχολική βία.

Να κάνουν κάτι χρήσιμο:

Να περπατήσουν στους διαδρόμους των σχολείων στην ώρα μαθήματος ^. να τεντώσουν το αυτί τους περνώντας έξω από αίθουσες διδασκαλίας. Θα διαπιστώσουν ότι σε κάποιες γίνεται σοβαρή εργασία, και σε άλλες επικρατούν συνθήκες «παιδικής χαράς».

Όταν χτυπήσει το κουδούνι εξόδου να σφίξουν το χέρι του φιλότιμου δασκάλου και να στρέψουν το πρόσωπό τους προς την άλλη μεριά όταν συναντήσουν εκείνον που δεν έχει κατανοήσει το διδακτικό του ρόλο. Θα έχει λάβει καθένας την ανάλογη αμοιβή του.

Ως καθηγητής Μαθηματικών για το διάστημα 1967-1978 αξιολογήθηκα τρεις (3) φορές.

• Από το 1978-2001 καμία.
• Το 1986 με τα στοιχεία που περιείχε ο υπηρεσιακός μου φάκελος εκλέχθηκα ως Δ/ντής του 1^ου Λυκείου ως «ο πολλά υποσχόμενος». Για 15 χρόνια άσκησα καθήκοντα Δ/ντή και ουδέποτε αξιολογήθηκα αν ήμουν ικανός ή όχι γι’ αυτό το αξίωμα.
• Το κορυφαίο συνδικαλιστικό τους όργανο η ΟΛΜΕ φέτος τους παραγγέλνει:

«Αν σας επισκεφθεί αξιολογητής του διδακτικού σας έργου, να δηλώσετε ότι αυτή την ώρα απέχετε των καθηκόντων σας !!». 

Αυτό δεν είναι αγωνιστικό πνεύμα αλλά τερτίπι, λούφα και παραλλαγή προς αποφυγή της αξιολόγησης !!

Βλέπεις αναγνώστη ότι η αλήθεια βρίσκεται πάντοτε παραδίπλα στον νόημα. Αυτή η Εγκύκλιος της ΟΛΜΕ δεν κάνει τίποτα άλλο από το εξοντώνει την αξιοπρέπεια των Εκ/κών.

Με την Εγκύκλιό της συντελεί στην ισοπέδωση των πάντων. Όλοι ανεβαίνουν την κλίμακα άκοπα και οι λίγοι ικανοί και φιλότιμοι μένουν στο κατακάθι. Ως Μαθηματικός αυτό το ερμηνεύω με πυραμίδα ανάστροφη που προσπαθεί να ισορροπήσει κόντρα στους νόμους της Φυσικής. Μη νομίζετε ότι θα ανατραπεί. Τη στηρίζουν τα χέρια των λογής συνδικάτων !!

Γνωστά τα αποτελέσματα κατά τον Σενέκα «αποβλάκωση και αποκολοκύνθωση», όπως γράφει στο σατυρικό του για τον αυτοκράτορα Κλαύδιο, τυπικό εκπρόσωπο της μετριότητας.

Κάτι ανάλογο είπε και ο δικός μας Δημοσθένης. «Το ευ πράττειν παρά την αξίαν αφορμή του κακώς φρονείν τοις ανοήτοις γίγνεται».

Δηλ. η παρ’ αξία προαγωγή κάνει τους ανόητους να το παίρνουν απάνω τους.

Μα όσο ψηλός και αν είναι ο μιναρές ο μουεζίνης αυτά που ξέρει θα πει κανένας δε μπορεί να πει τίποτα περισσότερο από αυτά που ταιριάζουν στο ύψος του.