Μουσειο…λόγος : Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Γράφει η Ηλιάνα Ζιώγα

Μουσειολόγος - Σύμβουλος Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Η 18η Απριλίου έχει ορισθεί από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ΙCOMOS) ως η Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς.  Ο σκοπός του ICOMOS είναι η διατήρηση και προστασία των τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι ο μοναδικός παγκόσμιος μη κυβερνητικός οργανισμός αυτού του είδους, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην προώθηση της εφαρμογής της θεωρίας, της μεθοδολογίας και των επιστημονικών τεχνικών στη διατήρηση της αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς. Ο οργανισμός είναι ένα δίκτυο επαγγελματιών μεταξύ των οποίων αρχιτέκτονες, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, ιστορικοί τέχνης, γεωγράφοι, ανθρωπολόγοι, μηχανικοί και πολεοδόμοι, οι  οποίοι επωφελούνται από τη διεπιστημονική ανταλλαγή ιδεών των μελών του. Τα μέλη του ICOMOS συμβάλλουν στη βελτίωση της διατήρησης της κληρονομιάς, των προτύπων και των τεχνικών για κάθε τύπο πολιτιστικής κληρονομιάς: κτίρια, ιστορικές πόλεις, πολιτιστικά τοπία και αρχαιολογικούς χώρους.

 Κατά τη διάρκεια συμποσίου του ICOMOS στην Τυνησία το 1982 έγινε η πρόταση για τον ετήσιο εορτασμό Μνημείων και Τοποθεσιών, τη θέσπιση Παγκόσμιας Ημέρας, η οποία υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO τον Νοέμβριο του 1983. Σε όλο τον κόσμο, φορείς και σύλλογοι συνεργάζονται και πραγματοποιούν πληθώρα δράσεων με σκοπό την προστασία, συντήρηση, ανάδειξη των ιστορικών χώρων και τη μετάδοση γνώσεων στις επόμενες γενιές. Στην περιοχή μας, στο Νομό Φθιώτιδας, έναν τόπο απέραντου φυσικού κάλλους και ιστορικών μνημείων, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής μας και μαρτυρούν την πλούσια ιστορία μας, βρίσκονται διάσπαρτα απ’ άκρη σε άκρη περιμένοντας να τα εξερευνήσουμε. Ας δούμε μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία, ξεκινώντας από το κέντρο της πόλης μας!

Ανδριάντας του Αθανασίου Διάκου στην ομώνυμη Πλατεία

Ο Ανδριάντας του Αθανασίου Διάκου στο κέντρο της Λαμίας στήθηκε προς τιμή του Μεγάλου Ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης το 1903 από τον γλύπτη Γιάννη Καρακατσάνη. Στις 23 Απριλίου, στη Μάχη της Αλαμάνας, οι Τούρκοι συνέλαβαν τον Αθανάσιο Διάκο και τον θανάτωσαν με φρικτό τρόπο στο κέντρο της πόλης.

Κενοτάφιο Αθανασίου Διάκου

Σύμφωνα με μαρτυρίες, το νεκρό σώμα του Αθανασίου Διάκου ρίχτηκε από τους Τούρκους στην περιοχή και έτσι τo 1889, ο Δήμαρχος της Πόλης αποφάσισε την ανέγερση του μνημείου προς τιμήν του Ήρωα και των αγωνιστών του 1821.

Κτίριο Περιφέρειας στην Πλατεία Ελευθερίας

Το κτίριο της Περιφέρειας είναι ιστορικό! Κτίστηκε το 1924-1925 για να στεγάσει την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής το είχαν επιτάξει οι κατακτητές και μετά την απελευθέρωση στεγάστηκε ο ΕΛΑΣ και το 1946 φιλοξενήθηκαν τα γραφεία της Στρατιωτικής Διοίκησης Λαμίας. Από το 1950 αποτελεί δημόσια περιουσία και σήμερα λειτουργεί η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Ανδριάντας Άρη Βελουχιώτη στην Πλατεία Λαού

Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε το 1985 από τον γλύπτη Κώστα Καζάκο για τη σημασία της Εθνικής Αντίστασης και της ανατίναξης της Γέφυρας του Γοργοποτάμου. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου με τον συμβολισμό της εθνικής ομοψυχίας αποφάσισε την κατασκευή του σε μία από τις κεντρικότερες πλατείες της πόλης, την Πλατεία Λαού.

Κάστρο Λαμίας

Το Κάστρο της Λαμίας, σύμφωνα με τις πληροφορίες από την επίσημη ιστοσελίδα της  Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία και ο πλέον «άμεσος μάρτυρας της ιστορίας της πόλης». Νεότερες αλλά και παλιότερες ανασκαφές πιστοποιούν ότι η περιοχή κατοικήθηκε από την πρώιμη εποχή του Χαλκού (2700-2300 π.Χ). Η οχυρωμένη ακρόπολη αποτελούσε το κέντρο του αμυντικού συστήματος της Λαμίας κατά την κλασική και ελληνιστική περίοδο και συνδεόταν με τα τείχη της κάτω πόλης. Το αρχαιότερο τμήμα του περιβόλου της είναι κτισμένο κατά το πολυγωνικό σύστημα και χρονολογείται στον 5ο αι. π.Χ., όταν η Λαμία έγινε πρωτεύουσα του κράτους των Μαλιέων. Το Κάστρο της Λαμίας, βρίσκεται πάντοτε στο επίκεντρο της ζωής της πόλης στα χρόνια που ακολουθούν έως και τη νεότερη ιστορία. Σήμερα, λειτουργεί το Αρχαιολογικό Μουσείο της Λαμίας, το οποίο στεγάζεται στον ανακαινισμένο οθωνικό στρατώνα, στον αρχαιολογικό χώρο του Κάστρου.

Ιερός Ναός Παναγίας Αρχοντικής  

Κάτω από το Κάστρο βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Παναγίας Αρχοντικής που είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου. Οι δύο επικρατέστερες εκδοχές για το όνομα της οφείλεται είτε στους προύχοντες και άρχοντες της Λαμίας που εκκλησιάζονταν αποκλειστικά εκεί στο παρελθόν, είτε στην αρχοντική καταγωγή των ιδρυτών της. Ο σημερινός Ναός κτίσθηκε το 1760 επάνω σε παλαιότερο, που καταστράφηκε από πυρκαγιά.

Θερμοπύλες

Κοντά στην πόλη της Λαμίας, βρίσκονται οι Θερμοπύλες, ιστορική περιοχή, γνωστή σε όλους για τη Μάχη των Θερμοπυλών με τον βασιλιά Λεωνίδα ενάντια στο στρατό του Ξέρξη, το 480 π.Χ.Σύμφωνα με την αρχαιολογική υπηρεσία, η περιοχή ονομάστηκε έτσι από τις ιαματικές πηγές που υπήρχαν σε αυτή. Η περιοχή των Θερμοπυλών υπήρξε διαχρονικά τόπος στρατηγικής σημασίας και πολεμικών συγκρούσεων, εφόσον αποτελούσε κατά την αρχαιότητα τη μοναδική από ξηρά βατή δίοδο επικοινωνίας της βόρειας με τη νότια Ελλάδα. Με τον Βασιλιά Λεωνίδα πολέμησαν ελληνικές δυνάμεις με 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς αντιμετωπίζοντας τις πολυάριθμες στρατιωτικές δυνάμεις του βασιλιά Ξέρξη.Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η «Αμφικτιονία των Θερμοπυλών» με κέντρο την Ανθήλη υπήρξε η αρχαιότερη από τον 8ο αιώνα.

Το παρόν άρθρο, αποτελεί το πρώτο από μια σειρά άρθρων, όπου θα παρουσιαστούν τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής.