Μουσειο…λόγος : Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Οίτης

Γράφει η Ηλιάνα Ζιώγα,

Μουσειολόγος - Σύμβουλος Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος που γιορτάζεται στις 5 Ιουνίου, φορείς σε όλο τον κόσμο διοργανώνουν εκδηλώσεις για την ευαισθητοποίηση του κοινού για τα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Τα μουσεία φυσικής ιστορίας ανά τον κόσμο συμμετέχουν στις εκδηλώσεις και μας διηγούνται την κοινή πορεία του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, την αντιμετώπιση και ανάσχεση των περιβαλλοντικών απειλών που πλήττουν τον πλανήτη.
Ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία φυσικής ιστορίας του κόσμου είναι το «American Museum of Natural History», το οποίο βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και παρουσιάζει περισσότερα από 33 εκατομμύρια εκθέματα φυτών, ζώων, απολιθωμάτων, ορυκτών, πετρωμάτων κλπ.
Το Μουσείο λειτουργεί από το 1877 και ο σκοπός ίδρυσης του ήταν η διάδοση και η ενημέρωση του κοινού μέσω  επιστημονικών ερευνών για τους διαφορετικούς πολιτισμούς, το περιβάλλον και το σύμπαν.
Από πολύ νωρίς διοργάνωσε εκπαιδευτικά προγράμματα για διαφορετικά είδη κοινού και χρηματοδοτεί  περισσότερες από 120 αποστολές έρευνας πεδίου κάθε έτος.

Στην Ελλάδα, το «Μουσείο Γουλανδρή» ήταν το πρώτο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας που δημιουργήθηκε το 1964, και το πρώτο που έθεσε τα θεμέλια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Αρχικά, λειτούργησε ως Βοτανικό Μουσείο με αντικείμενο την έρευνα, μελέτη και καταγραφή της ελληνικής χλωρίδας.
Το 1977 επεκτάθηκε στους τομείς της ζωολογίας, παλαιοντολογίας και γεωλογίας και μετονομάστηκε σε Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Οι συνεχείς εξελίξεις στα περιβαλλοντικά προβλήματα δημιούργησαν την ανάγκη επέκτασης των εγκαταστάσεων του Μουσείου και της δημιουργίας Κέντρου Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης – του Κέντρου ΓΑΙΑ προσφέροντας καινοτόμα εκπαιδευτικά και επιστημονικά προγράμματα.
Στη περιοχή μας το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Εθνικού Δρυμού Οίτης ιδρύθηκε το 1987 και στεγάζεται σε κτίριο πλησίον της Ιεράς Μονής Αγάθωνος.
Εκτός από το Μουσείο, το οποίο παρουσιάζει την παλαιοντολογία, την κλιματολογία, την εδαφολογία και την οικολογία της Οίτης και ένας από τους βασικούς του στόχους είναι «να εμπνεύσει στον επισκέπτη το σεβασμό και την αγάπη για τη φύση και να του εμφυσήσει την επιθυμία μιας ολοκληρωμένης και δημιουργικής σχέσης μαζί της».  
Ο επισκέπτης μπορεί, επίσης, να γνωρίσει την ιστορική Ιερά Μονή Αγάθωνος, που χτίστηκε στις αρχές του 15ου αι. από το μοναχό Αγάθωνα, χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο των αγωνιστών του 1821, καταστράφηκε από τους Τούρκους και χτίστηκε ξανά το 1833.
Το Μουσείο περιλαμβάνει σημαντικά και μοναδικά εκθέματα της περιοχής. Ειδικότερα, στην πρώτη ενότητα ο επισκέπτης μέσω των εκθεμάτων και πληροφοριών  μπορεί να πληροφορηθεί για την προστασία της φυσικής κληρονομιάς, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και όσον αφορά τον ελλαδικό χώρο.
Στο δεύτερο μέρος, στην έκθεση παρουσιάζεται η χλωρίδα και η πανίδα της Οίτης, περισσότερα από τα 600 περίπου είδη φυτών που φύονται στα 70.000 στρέμματα που καλύπτει ο δρυμός κάποια εκ των οποίων βρίσκονται στο μουσείο αποξηραμένα.
Στην Οίτη, εκτός από τα έλατα (Abies cephalonica), που καταλαμβάνουν τη μισή περίπου έκταση, και τα πλατύφυλλα δέντρα και τους θάμνους, όπως ο μελιός, ο γαύρος, ο σφένδαμος και το πλατάνι, που εμφανίζονται σε μικρές ομάδες ή και μεμονωμένα, συναντούμε και το πανέμορφο άλικο κρίνο Lilium chalcedonium.
Από την πανίδα, το Μουσείο περιλαμβάνει  πολλά είδη βαλσαμωμένα, όπως χρυσαετό, μπούφο, γύπα και γεράκι.
Επίσης, πολλά είδη εντόμων, εκατοντάδες πεταλούδες και, μέσα σε ειδικά διαμορφωμένες προθήκες (διοράματα), θηλαστικά, αμφίβια και ερπετά.
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Εθνικού Δρυμού Οίτης αποτελεί μια καλή προσπάθεια αποτύπωσης της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής.
Iδρύθηκε από τη Διεύθυνση Δασών το 1987. Ιδρύθηκαν την ίδια περίοδο στην Ελλάδα άλλα δέκα μουσεία όσοι είναι και οι Εθνικοί μας Δρυμοί.
 Η εξέλιξη της κοινωνίας του 21ου αι., των σύγχρονων μουσειολογικών μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό μουσείων με αυτή τη θεματολογία και η εξέλιξη της τεχνολογίας, δημιουργούν την ανάγκη της επανέκθεσης των σπάνιων εκθεμάτων του Μουσείου, σύμφωνα με τις αρχές της συντήρησης και της σύγχρονης μουσειολογίας.