Κλείνατε επί (άκρο)δεξιά ;
Γράφει ο Δρ. Θεόδωρος Γ. Κουτρούμπας
Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λουβαίνης (UCLouvain)
Επισκέπτης Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μοντρεάλ (UdeM)
Η Βουδαπέστη, η πανέμορφη Ουγγρική πρωτεύουσα, είναι πάντα έξοχα στολισμένη αυτή την εποχή, προς τέρψιν των πολιτών της και των πάρα πολλών επισκεπτών που έρχονται από όλο τον κόσμο για να θαυμάσουν τη βασίλισσα του Δουνάβεως. Ο στολισμός της φετινής χρονιάς όμως, δεν περιλαμβάνει μόνο λαμπερά φώτα και χριστουγεννιάτικα θέματα. Μεγάλες αφίσες παντού στην πόλη απεικονίζουν την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν και τον Άλεξ Σόρος, γιό του μεγαλύτερου εχθρού του πρωθυπουργού Όρμπαν. Η Κυρία φον ντερ Λάϊεν και ο Άλεξ Σόρος φαίνονται να υψώνουν το δάχτυλο για να κάνουν έντονη υπόδειξη. Η επιγραφή εκφράζει απόλυτα αυτό που σκέφτεται το κόμμα του Όρμπαν για τα εικονιζόμενα πρόσωπα: «Δεν θα χορέψουμε στο ρυθμό σας».
Ο ευρωσκεπτικισμός του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας δεν αποτελεί φυσικά είδηση. Από το 2010 που βρίσκεται στην εξουσία το κόμμα του, η ρητορική της κυβέρνησης θυμίζει εκείνη του Βλαντιμίρ Πούτιν σε μια μεγάλη σειρά θεμάτων, από τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων ως τις ελευθερίες των μη κυβερνητικών οργανισμών και το φιλελεύθερο δημοκρατικό σύστημα της Δύσης. Αντιδρώντας στους περιορισμούς που επέβαλε η Ουγγαρία στην ελευθερία του τύπου και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, η Ευρωπαϊκή Ένωση πάγωσε κονδύλια δισεκατομμυρίων ευρώ προοριζόμενα για τη χώρα, αλλά η τιμωρία δεν επέφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Στις βουλευτικές εκλογές του 2022, οι ψηφοφόροι ενέκριναν τον ολοένα και πιο αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης του Κυρίου Όρμπαν με ένα ανεπανάληπτο 54,13%, δίνοντας του 135 από τις 199 έδρες του Κοινοβουλίου. Κατά γενική παραδοχή, οι σκληρές αντιμεταναστευτικές θέσεις του πρωθυπουργού και η αντίθεση του στην εμπλοκή της χώρας στον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο, συνετέλεσαν αποτελεσματικά στον εκλογικό του θρίαμβο.
Πανικόβλητη μπροστά στην προοπτική ενός ουγγρικού βέτο στην έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απελευθέρωσε ήδη ένα κονδύλι 900 εκατομμυρίων ευρώ με σκοπό την ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας από τη Ρωσία, και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ταξίδεψε στη Βουδαπέστη σε μια ύστατη προσπάθεια να πείσει τον Βίκτωρ Όρμπαν να μην κλείσει την πόρτα στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες του Κιέβου.
Μέχρι στιγμής όμως οι ενέργειες αυτές δεν στέφθηκαν με επιτυχία. Με επιστολή του στον Κύριο Μισέλ, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας επίσημα ζήτησε να μη συμπεριληφθεί στην ημερήσια διάταξη των εργασιών της Συνόδου κορυφής του Δεκεμβρίου το θέμα της οικονομικής στήριξης στην Ουκρανία και η ευρωπαϊκή υποψηφιότητα της τελευταίας. Ο Όρμπαν γνωρίζει καλά ότι δεν είναι ο μόνος που αντιτίθεται στο αίτημα του Ζελένσκι. Ο σύμμαχος του, Ρόμπερτ Φίκο, που έγινε πρωθυπουργός της Σλοβακίας πριν από μερικούς μήνες έπειτα από τη νίκη του λαϊκιστικού δεξιού κόμματος του στις βουλευτικές εκλογές, εγγυάται ότι η Μπρατισλάβα θα τον στηρίξει. Ο Φίκο, που έχει δημόσια επαινέσει τον Ούγγρο πρωθυπουργό για την ηγεσία του, συμμερίζεται απόλυτα τις απόψεις του συναδέλφου του για τον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο, την παραδοσιακή οικογένεια, το μεταναστευτικό, και πολλά άλλα επιχειρήματα της ακροδεξιάς θεματολογίας.
Η ταπείνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπροστά στην αδιαλλαξία του Όρμπαν είναι τόσο μεγάλη, που ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προσκάλεσε προσωπικά τον Ούγγρο ηγέτη στο Παρίσι για διαπραγματεύσεις σχετικά με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της Ευρωπαϊκής Συνόδου της 14-15ης Δεκεμβρίου.
Η αναβάθμιση του Κυρίου Όρμπαν από παρία σε σεβαστό και υπολογίσιμο ηγέτη, καθώς και η πολιτική κατάσταση σε άλλα κράτη μέλη της Ένωσης, έχει οδηγήσει πολλούς πολιτικούς αναλυτές στο συμπέρασμα ότι οι καιροί άλλαξαν στην Ευρώπη.
Πρόσφατες εξελίξεις, όπως ο εκλογικός θρίαμβος του ευρωσκεπτικιστή Χερτ Βίλντερς στην Ολλανδία, η απόλυτη πλειοψηφία εδρών της αντιμεταναστευτικής δεξιάς συμμαχία στη Σουηδία, οι θετικότατες δημοσκοπήσεις για τα ακροδεξιά κόμματα της Γαλλίας και της Αυστρίας, και η μεγάλη άνοδος του εθνικιστικού κόμματος στη Γερμανία, ίσως να αποτελούν ενδείξεις ότι οι μετριοπαθείς κεντρώες πολιτικές που ως τώρα επικρατούσαν στην Ευρώπη και το Δυτικό κόσμο γενικότερα, δεν θα διαρκέσουν πολύ ακόμη.
Κάποιος θα μπορούσε φυσικά να προτάξει ως αντεπιχείρημα ότι πριν από λίγες εβδομάδες, το ακροδεξιό κυβερνητικό κόμμα της Πολωνίας έχασε την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο και έτσι ο πρώην Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τούσκ έχει μεγάλες πιθανότητες να σχηματίσει μια ευρώφιλη κυβέρνηση. Ή ακόμη ότι στην Ισπανία το εθνικιστικό «Βοξ» μείωσε τις ψήφους του στις εκλογές του Ιουνίου το 2023. Η πραγματικότητα όμως παραμένει ότι ακόμη και σ’αυτές τις χώρες η Ακροδεξιά ρητορική έχει πλέον ευρεία κοινωνική αποδοχή και ότι οι ψηφοφόροι φοβούνται ολοένα και περισσότερο αυτό που αντιλαμβάνονται ως μουσουλμανικό κίνδυνο και αντιτίθενται στις συζητήσεις περί επαναπροσδιορισμού των αντιλήψεων περί γένους.
Το 2024, έτος εκλογών, θα επιβεβαιώσει ή θα ακυρώσει αυτή την τάση, και ίσως θα μεταβάλλει για τα καλά τα ευρωπαϊκά πολιτικά πράγματα όπως τα γνωρίσαμε από τη δεκαετία του 1990 ως σήμερα. Η συνέχεια επί της οθόνης.
