Ο ΩΤΑΚΟΥΣΤΗΣ

Γράφει ο Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος, Δάσκαλος

«Τους ωτακουστάς εξέπεμπεν Ιέρων,
όπου τις είη συνουσία και σύλλογος»
                                      Αριστοτέλης

Λέξης με τις ρίζες στις απαρχές της δημιουργίας της ανθρώπινης κοινωνίας. Λέξης και πράξης ανίερη, αισχρή από όπου και αν προέρχεται και σε οτιδήποτε και οποιονδήποτε στοχεύει. Ο ωτακουστής ήταν άτομο που εργαζόταν για λογαριασμό των τυράννων, κατάσκοπος  ο οποίος κρυφάκουγε και σπιούνευε. Επίσης, λειτουργούσε και η ώτακουστήρα στοά» από το άκρο της οποίας συλλαμβάνονταν με τη βοήθεια ειδικών οργάνων οι δια μέσου του εδάφους μεταδιδόμενοι ήχοι των υπονομευτικών εργασιών του εχθρού σε καιρούς πολέμου. Βέβαια σε μια εμπόλεμη  κατάσταση, άντε να την δικαιολογήσουμε. Στην εξιχνίαση ενός εγκλήματος και στη σύλληψη του εγκληματία, καλώς γίνεται.

Όμως, το να είσαι ένας κατήκοος, στο γείτονά σου, στο φίλο σου, στον αντίπαλό σου, είναι ενέργεια βδελυρή και  εσύ ο ωτακουστής, άνθρωπος χωρίς κανένα ηθικό έρισμα. 

Με το να στήνεις αυτί, να αφουγκράζεσαι, να αυτιάζεσαι, να στυλώνεις το αυτί, να είσαι αφουγκραστής  και λογοσκόπος, να αγροικάς, να στυλαφτιάζεσαι, να αφτιάζεσαι, να τσιτώνεις το αυτί, δείχνει πως είσαι ένας καιροσκόπος, άνθρωπος χωρίς τσίπα και μπέσα, χωρίς καμιά αρετή και αξιοπρέπεια, ένας ύπουλος και πονηρός. Ελάχιστες είναι, όμως, η περιπτώσεις που ο ωτακουστής δεν ξεσκεπάζεται, και τότε είναι που τον ζώνουν τα φίδια, του ’ρχεται ταμπλάς και γίνεται περίγελως της κοινωνίας, μα και ξεπέφτει στα μάτια φίλων και συνεργατών. 

Σε κάποιους άλλους καιρούς και χρόνους- στον αγύριστο  να πάνε- δεν ήταν μονάχα που οι κρατούντες κρυφάκουγαν τις σκέψεις σου και τις ιδέες μα και τις φακέλωναν  και σε «μπουζουριάζαν» στα ξερονήσια  έτσι για ψύλλου πήδημα.

Σήμερα  η παρακολούθηση, το κρυφοάκουσμα και οι υποκλοπές των σκέψεων, όχι του εχθρού, μα του καθενός, αφού όλοι είμαστε εν δυνάμει ύποπτοι, γίνονται από κάποιους αετονύχηδες στη χρήση των μέσων της τεχνολογίας. Κατασκόπους διορισμένους από κυβερνώντες που έχουν δυσανεξία με την ελευθερία της διακίνησης ιδεών σε μια δημοκρατική χώρα. 

Στην αθηναϊκή δημοκρατία ο Θουκυδίδης στον «Επιτάφιο» του Περικλή, επισημαίνει ότι στο δημοκρατικό πολίτευμα οι πολίτες είναι απαλλαγμένοι από την μεταξύ τους καχυποψία, κρυφάκουσμα, υποκλοπές και παρακολούθηση. Στο μονόπρακτο του Μπρέχτ, «Ο Σπιούνος» βλέπουμε ότι μονάχα στα ολοκληρωτικά καθεστώτα οι σχέσεις δηλητηριάζονται  από παρακολουθήσεις και υποκλοπές, όχι όμως στις δημοκρατικές κοινωνίες.