Όταν ο ευποιητής γίνεται κακοποιητής...

Γράφει η Ευμορφία Ρουποτιά

Γυναικοκτονίες,  βιασμοί ανηλίκων από μέλη της οικογένειας,  διαπληκτισμοί,  ύβρεις,  εντάσεις,  ξυλοδαρμοί και πλείστες άλλες μορφές λεκτικής, ψυχολογικής και σωματικής βίας συνθέτουν το αποτύπωμα της ενδοοικογενειακής βίας, ένα αποτύπωμα που προκαλεί τη θλίψη και τον αποτροπιασμό σχεδόν σε καθημερινή βάση, αλλά και τον έντονο προβληματισμό, καθώς το φαινόμενο μπορεί να παρομοιαστεί με Λερναία Ύδρα, της οποίας ένα κεφάλι καίει κανείς ως σύγχρονος Ηρακλής και ένα άλλο εκπηδα δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο σε νοσοκομεία, αστυνομικά τμήματα, εισαγγελιες, δικαστήρια, ψυχοθεραπευτικά κέντρα και αποσυνθέτει το ιερότερο κύτταρο της κοινωνίας, την οικογένειά. 

Διερμηνεύοντας ένα τόσο πολυσύνθετο πρόβλημα αναμφισβήτητα μπορούμε να επικεντρωθούμε δύο βασικούς άξονες, αφενός τα ψυχογενή αιτία και τα χαρακτηρολογικα γνωρίσματα και αφετέρου τα σύγχρονα ευδαιμονοθηρικα πρότυπα.

Ως προς τα πρώτα σίγουρα η επικράτηση του θυμικού δημιουργεί πολλές στρεβλώσεις στον ψυχισμό και στον χαρακτήρα κάποιου. Ο ναρκισσισμός, η φιλαυτία, η υπερφιαλη συμπεριφορά, η εγωπαθεια, η αυταρχικότητα, η κτητικότητα και οι τάσεις κηδεμονίας και εξουσίας πάνω στο έτερο μέλος αποτελούν τις βασικές συνιστώσες του θυμικού ενός δύστροπου συζύγου που μονοτροπει, μονολογεί, απαιτεί την πλήρη υπακοή, ώστε να μεταβάλλεται σε σατράπη, να σουλτανοποιείται και ζητά την απόκρουση οποιασδήποτε άλλη γνώμης μεταβάλλοντας την οικογενειακή εστία σε τόπο θυσίας.

Συνακόλουθα ένας άνθρωπος με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση, με θρασυδειλία, με κακοφορμισμένη προσωπικότητα από το δικό του οικογενειακό περιβάλλον εύκολα μπορεί να υποτροπιάσει, όταν εισχωρήσει μέσα του το μικρόβιο της ζήλειας, καθώς σίγουρα ποτέ του δεν έμαθε να αγαπά, να συνεργάζεται και να συναινεί σε κανόνες ομαλής συμβίωσης.

Σε τέτοιες παθογενείς καταστάσεις σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και οι ψυχικές ασθένειες καθώς και η ανατροφή των νέων με τα αυστηρά πατριαρχικά πρότυπα που ορίζουν τον άνδρα κυρίαρχο με πλήρη δικαιοδοσία πάνω στα "θέλω" της γυναίκας και των παιδιών θεωρώντας την πρώτη ως δούλη, υπηρέτρια της οικίας, σκεύος ηδονής και τα δεύτερα ως προεκτάσεις του νοσηρου "εγώ" του που πρέπει να συντάσσονται με τις καθ υποδειξιν εντολές του και να πατασσεται η οιαδήποτε ανυπακοή. Από την άλλη ποιο είναι το χαρακτηρολογικο προφίλ της γυναίκας που ανέχεται τέτοιες καταστάσεις;

Αναμφιλεκτα η γυναίκα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση, η άβουλη, η άτολμη, η παθητική και ανασφαλής γυναίκα που αυτοαξιωνει τον εαυτό της ως σύζυγο και νοικοκυρά χωρίς κοινωνικό πρόσωπο, η γυναίκα εκείνη που επιλέγει την απόκρυψη βίαιων καταστάσεων, σιωπά, υπομένει τη βαναυσότητα και την απαξίωση της, τη χρησιμοποίηση της ως μέσου και όχι σκοπου ζωής, η γυναίκα που αυτοθυματοποιειται, διότι συχνά και εντεχνως ο σύζυγος την ευτελίζει ως προσωπικότητα και της υποβάλλει την εντύπωση ότι αυτή ευθύνεται για την κακοτροπη και βίαιη συμπεριφορά.

Οταν υφέρπει μια τέτοια ψυχική παθογένεια, τότε δυστυχώς η ανοχή αφορά και εγκληματικές ενέργειες σε βάρος των παιδιών πράγμα που διογκώνει το κύμα της ενδοοικογενειακής βίας.

Ας σταθούμε, όμως, λίγο και στα σύγχρονα ευδαιμονοθηρικα πρότυπα ζωής που έχουν προσδώσει στις οικογένειες υλική και μονο υπόσταση.Ειναι γεγονός ότι σήμερα επικρατεί η ύλη, η ικανοποίηση των βιολογικών αναγκων, το αέναο κυνήγι του χρήματος και των ανεσεων, ώστε οι γονείς να παγιδεύονται σε έναν εναγωνιο καθημερινό πόλεμο κατάκτησης αυτών των στόχων εργαζόμενοι εντατικά, υπεραυξανοντας τον χρόνο εργασίας, μειώνοντας, όμως, έτσι τον χρόνο διάθεσης στην οικογένεια και νιώθοντας μια αδιάλειπτη καταπόνηση που συχνά επιφέρει νεύρα, θυμό, οργή και καταλήγει σε βίαια ξεσπάσματα.Οταν, επίσης,  ο γαμος στηριζεται στα υλικά στοιχεία και υπονομεύεται η πνευματικότητα και η ιερότητα του θεσμού, τότε οι σχέσεις ευτελιζονται, δεν έχουν γερά θεμέλια και έτσι προλειαινεται το έδαφος για τη βια, όταν φυσικά τα υλικά στοιχεία εκλείπουν.

Δυστυχώς οι τέτοιου είδους καταστάσεις μόνο επιβλαβείς συνέπειες έχουν. Καταρχάς απαλείφεται η έννοια της συζυγίας και μιλάμε πλέον για μονοζυγια εκατέρωθεν, οι εντάσεις και η βία είναι καθημερινότητα που μπορουν να καταλήξουν και σε δολοφονίες, αλλά σίγουρα ναρκοθετούν την οικογενειακή γαλήνη και δημιουργούν ένα νοσηρό περιβάλλον τοξικότητας για όλα τα μέλη. Τα παιδιά, μάλιστα, βιάζονται και τραυματίζονται ψυχικά με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στην ψυχή τους λασπερά κατακάθια και να αποκτουν μια ψυχοπαθητική προσωπικότητα, όταν ενηλικιωθούν. Ο Αρμαγεδδών της ενδοοικογενειακής βίας είναι εδώ. Επειδη, όμως, η οικογένεια είναι ο προθάλαμος της κοινωνικής ζωής το φαινόμενο αυτό πρέπει να παταχθει.

Σίγουρα, οι θεσμοί με τα μέσα που διαθέτουν όπως συμβουλευτικά κέντρα, γραμμές υποστήριξης, νομική και ψυχολογική υποστήριξη διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη στηρίξη των κακοποιημένων μελών μιας οικογένειας προσφέροντας έμπρακτη αρωγή στον δύσκολο απεγκλωβισμό της γυναίκας από νοσηρές καταστάσεις συμβίωσης αλλά και στην πρόληψη καταστάσεων βιας.

Σε εκείνο, όμως, που πρέπει να αποδοθεί η μέγιστη βαρύτητα είναι η παιδεία του νέου ανθρώπου, μια παιδεία στερεή, ακλόνητη που θα έχει τις βάσεις της στον αλληλοσεβασμό, στην αγάπη, στην ενσυναίσθηση και στη διακριτικότητα καθώς και στην καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης ώστε, όταν απειλείται η σωματική και ψυχική ακεραιότητα,  να ερχεται ως αυτοκλητη συμπεριφορά η απαίτηση για σεβασμο της ύπαρξης μας.

Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι ο γάμος εχει ιερό υποβαθρο, είναι μια μορφή συμβίωσης μελών ετερόκλητης κουλτούρας,  διαφορετικών ηθών και αντιλήψεων ζωής και κάθε συζυγία είναι μια σύνθεση αυτών των στοιχείων, ώστε να παράγεται μια καλόσχημη οικογένεια που θα κοσμεί την κοινωνια. Η οικογένεια δεν είναι χώρος επίδειξης, προβολής και επιβολής απόψεων και συμπεριφορών, αλλά εστία ανάπτυξης της ομαδικότητας, της συμπλήρωσης, της αναπλήρωσης ιδιοτήτων εκατέρωθεν και της συμπόρευσης στον κοινό στόχο της παράδοσης στην κοινωνία υγιών μελών.

Και, όπως έλεγε και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος "Όπως ο γάμος είναι λιμάνι ετσι μπορεί να είναι ναυάγιο και ναυάγιο, όχι από τη φύση του, αλλά από τη διάθεση αυτών που έκαμαν κακή χρήση του".

Έτσι, λοιπόν, υπάρχουν πάντα οι εν δυνάμει υγιείς οικογένειες, για να μετατραπούν και σε ενέργεια υγιείς χρειάζεται καλή διάθεση, πνευματική ωριμότητα, αποφυγή του ηθικού εκπεσμου, απεμπόληση του "εγώ"από τη ζωή μας, ψυχική επικοινωνία, ευγένεια ψυχής και επίτευξη του "εμείς"σε όλες του τις διαστάσεις. Οταν μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με αυτές τις αξίες, δημιουργούμε απόρθητα φρούρια για τον εχθρό που ονομάζεται βία και εκπορθεί τα πιο όμορφα κάστρα, τις ανθρώπινες ψυχές!

Ευμορφία Ρουποτιά
Εκπαιδευτικός,
Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δήμου Λαμίας