Πως βγαίνεις από το αδιέξοδο ;

Γράφει ο
Χρήστος Αλεξανδρής

Πληθαίνουν τον τελευταίο καιρό οι φωνές στην Ελλάδα και τον κόσμο που μιλούν για υπονόμευση των δημοκρατικών θεσμών, για κρίση της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, όπως τη γνωρίσαμε στις χωρες της Δύσης.

Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι ο κόσμος δεν προχωρά μπροστά αλλά γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω  Παρά την πρόοδο που αναμφίβολα έχει συντελεστεί στις οικονομίες και τις κοινωνίες, οι Δημοκρατίες δεν θωρακίζονται, αντίθετα απειλούνται από αυταρχικούς ηγέτες και επίδοξους δικτάτορες.

Στον προβληματισμό και την ανησυχία που έχει καταλάβει μεγάλα τμήματα της διανόησης για το μέλλον των δημοκρατικών θεσμών, έρχονται να προστεθούν τρείς ηχηρές παρεμβάσεις από τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή και δύο πρώην αρχηγούς κομμάτων τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Νίκο Κωνσταντόπουλο του Συνασπισμού της Αριστεράς.

Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, από το βήμα της Παλαιάς Βουλής, προειδοποίησε για θεσμική και εθνική κρίση αν συνεχιστεί η απαξίωση των θεσμών.

Ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε με έμφαση ότι η πολιτική ομαλότητα και ειδικά η κοινοβουλευτική Δημοκρατία «έχουν ως θεμελιώδες προαπαιτούμενο την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών, την εμπέδωση κράτους δικαίου και την ουσιαστική ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης».

 «Όταν αυτά αμφισβητούνται, όταν οι πολίτες πιστεύουν ότι οι θεσμοί χειραγωγούνται, ότι το Κοινοβούλιο υποβαθμίζεται, ότι οι ισχυροί δεν ελέγχονται, τότε έχουμε κρίση. Κρίση απαξίωσης, απονομιμοποίησης και απόρριψης του πολιτικού συστήματος». Η φράση αυτή προκάλεσε αίσθηση, καθώς αποτελεί σαφή προειδοποίηση για τα σημάδια θεσμικής κόπωσης και δυσπιστίας που καταγράφονται στη σημερινή Ελλάδα.

Για θεσμικό αδιέξοδο μίλησε το ίδιο βράδυ ο Ευάγγελος Βενιζέλος σε συνέντευξή του στην Ertnews και στον δημοσιογράφο Γιώργο Κουβαρά.

Μιλώντας για το θέμα των Τεμπών και για το αν θα μπορούσε να αναστραφεί η εικόνα που υπάρχει ότι δεν θα αποδοθεί Δικαιοσύνη, ο κ. Βενιζέλος ήταν ξεκάθαρος: «Δυστυχώς απομειώθηκε το θεσμικό κύρος της Δικαιοσύνης, γι’ αυτό φταίει πρωτίστως η κυβέρνηση η οποία παίρνει ενεργό μέρος στη δημόσια συζήτηση σαν να είναι αντίδικο μέρος ή σαν να είναι εκπρόσωπος της Δικαιοσύνης, ενώ δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο και θα έπρεπε να σιωπά και να κινείται θεσμικά. Και από την άλλη μεριά, λυπάμαι που το λέω, αλλά η Δικαιοσύνη σε πάρα πολύ υψηλό επίπεδο, έδωσε την εντύπωση ότι διατυπώνει μια γνώμη που εναρμονίζεται με την αρχική βούληση της κυβέρνησης και όταν διαγράφεται η γνωστή καμπύλη και η βούληση της κυβέρνησης αλλάζει ριζικά, τότε και η Δικαιοσύνη προσαρμόζεται με κάποιον τρόπο».

Σε συνέντευξή του στο “Βήμα της Κυριακής” ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού της Αριστεράς, Νίκος Κωνσταντόπουλος, έκανε λόγο για μια πολυδύναμη, πολύπλευρη και πολυπαραγοντική κρίση και για έλλειμμα δικαιοσύνης.

Οι απόψεις των τριών πολιτικών ταυτίζονται και τα λόγια τους απλά απηχούν το αίσθημα γενικευμένης καχυποψίας που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία για τη λειτουργία των θεσμών, μια καχυποψία και μια γενικευμένη αμφισβήτηση που αποτυπώνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις τα τελευταία χρόνια.

Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών δείχνει να εμπιστεύεται περισσότερο την ευρωπαϊκή εισαγγελία παρά την ελληνική δικαιοσύνη για την διελεύκανση υποθέσεων διαφθοράς.

Μόνο οι τυφλοί δεν βλέπουν πλέον αυτό το κλίμα καχυποψίας και αμφισβήτησης της αντιπροσωπευτικής μας δημοκρατίας και των θεσμών της, γι’ αυτό και δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν απολύτως τίποτα για να αλλάξουν την εικόνα.

Τα τελευταία χρόνια ζούμε αυτό που περιέγραψαν με τις παρεμβάσεις τους ένας πρώην πρωθυπουργός και δύο πρώην αρχηγοί κομμάτων.

Η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς, όπως το κοινοβούλιο, την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, τα δικαστήρια έχει μειωθεί κατακόρυφα.

Πράγματι η κρίση της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Συναντάται και σε ωριμότερες και ισχυρότερες δημοκρατίες, στην Αμερική και την Δυτική Ευρώπη. Αλλά αυτό δεν δικαιολογεί εφησυχασμούς.

Το παράξενο και το παράδοξο στην Ελλάδα είναι ότι οι αρνητικές κρίσεις των πολιτών για τη λειτουργία των θεσμών στη δημοκρατία μας εκφράζονται σε μια εποχή που υποτίθεται ότι έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα, ότι έχουμε απομακρυνθεί αρκετά από τα δυσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων και ότι κανονικά θα έπρεπε η πίστη των πολιτών στους θεσμούς της δημοκρατίας και στο κράτος δικαίου να έχουν ενισχυθεί.

Και το ερώτημα είναι “πως βγαίνεις από ένα τέτοιο θεσμικό και αξιακό αδιέξοδο ;”

Δυστυχώς, τα κόμματα και οι πολιτικοί με τη συμπεριφορά τους δεν κάνουν απολύτως τίποτα για να ανατρέψουν την αρνητική εικόνα που έχουν οι πολίτες για τους θεσμούς της Δημοκρατίας. Αντίθετα μόνιμη έγνοια τους είναι το στενό προσωπικό και κομματικό συμφέρον.