ΤΑ ΔΥΟ ΠΑΖΑΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ (Το εαρινό και το φθινοπωρινό)

Του κ. Δημητρίου Θ. Νάτσιου Φιλολόγου - Λαμία

Μια πτυχή της οικονομικής ιστορίας της Λαμίας (παλιότερα Ζητούνι) ήταν και οι δυο εμποροπανηγύρεις και ζωοπανηγύρεις - τα γνωστά παζάρια της -, το πρώτο ήταν το εαρινό (ανοιξιάτικο) και το  δεύτερο το (φθινοπωρινό).

Το εαρινό παζάρι ετελείτο προ του 1673 μ.χ. Επομένως ήταν θεσμός προεπαναστατικός. Ήταν ένα απ΄ τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων και το σπουδαιότερο στον ελλαδικό χώρο στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Σύγχρονος ιστορικός ερευνητής αναλύει τους δυο καθοριστικούς παράγοντες, που συνέβαλαν στην σπουδαιότητά του και στη λειτουργία του.

Ο πρώτος είναι γεωγραφικός  και ο  δεύτερος χρονικός.

Στη διάρκεια του 16ου και 17ου αιώνα έχουμε μια πολιτική ενότητα, που δημιούργησε η τουρκική κατάκτηση στα Βαλκάνια, η οποία ενότητα αποκατέστησε τη γεωγραφική και οικονομική συνέχεια.

Την ίδια περίοδο δημιουργούνται στα Βαλκάνια οι κατάλληλοι όροι για την διεύρυνση της Βαλκανικής αγοράς, ως συνέπεια της οθωμανικής εμπορικής πολιτικής, η οποία εκφράσθηκε ως εξής:

α) ασφάλεια στη χερσαία μετακίνηση,

β) εξαστισμός στην εμπορική κίνηση,

γ) ενδυνάμωση της βαλκανικής εμπορικής τάξης και δ) δημιουργία οικονομικών συμφερόντων. Αλλά και με άλλους τρόπους εκφράσθηκε η οθωμανική πολιτική.

Έτσι στον ελλαδικό χώρο αναπτύχθηκαν οι δυο εμπορικές πανηγύρεις με βαλκανικής ακτινοβολία.

Η πρώτη ήταν του Ζητουνίου (Λαμίας) και η δεύτερη στο Μοσχολούρι στη Λάρισσα.

Η εαρινή εμποροπανήγυρη της Λαμίας, αφού λειτούργησε επί τρεις αιώνες καταργήθηκε το 1961 με το υπ΄ αριθμ 552/1961 Βασιλικό Διάταγμα. Στη θέση του δημιουργήθηκε - ιδρύθηκε η Πανελλήνια Έκθεση Λαμίας.

Το φθινοπωρινό παζάρι είναι μετεπαναστατικού θεσμού και ιδρύθηκε το 1855 όταν δήμαρχος της Λαμίας ήταν ο Κυριάκος Τασσίκας.
Απ΄ το 1855, λοιπόν τελείται κανονικά σε χώρους, που υποδεικνύει ο Δήμος Λαμιέων.

Παλιότερα γινόταν στο κέντρο της πόλης (πλατεία ‘’Πάρκου’’ ).  Κάποτε γινόταν στο Μοσχοχώρι. Τώρα τελευταία τελείται σε δρόμους της πόλης στο μεσημβρινό (νότιο) σημείο αυτής.

Εφέτος γίνεται στο χώρο της Έκθεσης. Τελείται πάντοτε κατά Σεπτέμβριο μήνα.

Μέχρι  τη δεκαετία του 1966 στο χώρο της ‘’Ξηριώτισσας’’ γίνονταν και ζωοπανήγυρη συγχρόνως με την εμποροπανήγυρη.

Η ζωοπανήγυρη έπαψε να τελείται  λόγω έλλειψης τετραπόδων!

Πρέπει να σημειωθεί ότι το εαρινό παζάρι δεν είχε ορισμένο χρόνο τέλεσης, αλλά γινόταν και τον Φεβρουάριο  ακόμη. Συνήθως γινόταν την Άνοιξη.