ΘΕΜAΤΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: ΟΙ ΝΕΡΑΤΖΙΕΣ - Η πράσινη ταυτότητά μας
Γράφει ο Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος
Στο άρθρο μας στις 12 Οκτωβρίου τρέχοντος έτους, αναφερθήκαμε στο Πράσινο της πόλης μας και συγκεκριμένα στα πεύκα του λόφου του Κάστρου, του Αγίου Λουκά και του Προφήτη Ηλία. Σήμερα θα ασχοληθούμε με άλλες περιοχές, και με τα δένδρα αυτά που είναι τόσο απαραίτητα για τη ζωή μας, που ομορφαίνουν τη Λαμία και είναι και η ταυτότητά μας.
Μέχρι το έτος 1946 και για λίγα χρόνια αργότερα, οι πλατείες μας φιλοξενούσαν ακακίες, φοίνικες και ανάρια κανένα ξεραμένο πεύκο. Όμως, οι ακακίες, δένδρο φυλλοβόλο και μονάχα εαρινών και θερινών εποχών ρύπαιναν το χώρο. Οι φοίνικες, δένδρα ξενόφερτα δεν άντεχαν για πολύ.
Στις 17 Φεβρουαρίου του 1946, συνήλθε το Δημοτικό Συμβούλιο με θέμα το πράσινο στην πόλη. Διαβάζουμε την απόφαση: «Ο κ. Δήμαρχος (Ιωάννης Παπασιόπουλος, 1946, διορισμένος, 1955-1959, 1959-1964 αιρετός) εισηγείται επί τη ανάγκη αγοράς δένδρων προς συμπλήρωσιν των ελλειπόντων εκ των πλατειών της πόλεως και της συμφωνιθήσις αξίας των δρχ. 200.000 και το Δημοτικόν Συμβούλιον ομοφώνως εγκρίνει όπως αγορασθώσι 50 νερατζιές και 10 λιγούστρες από τον κ. Χ. Γεωργακόπουλον…». Αυτή είναι η σύντομη ιστορία των νερατζιών των πλατειών της πόλης μας. Δένδρο που ομορφαίνει και μοσχοβολάει, αλλά και παράγει το γλυκό νερατζάκι. Σήμα κατατεθέν. Ένα δένδρο με το οποίο είμαστε ερωτευμένοι. Να τις προσέχουμε και να τις νοιαζόμαστε. Στέκουν εκεί τόσα χρόνια- αγοράστηκαν σε δύσκολα, κατοχικά χρόνια.
Όμως, φίλε Λαμιώτη, σαν ανηφορίσεις προς την Συνοικία των Γαλανέϊκων - ιδρύθηκε το 1924 - θα μαγευτείς από εκείνα τα αιωνόβια, πλατύφυλλα πλατάνια. Μάθε, λοιπόν, την ιστορία τους: «…Τον κυκλοτερή περίπατον αναπληροί τώρα ο δροσερότατος όλων των εξοχικών περιπάτων των ελληνικών πόλεων, ας επισκέφθημεν, ο παρά τον Δομοκόν δρόμος, τα Πατήσια της Λαμίας, τα Πηγαδούλια, όπου ο πρώην δήμαρχος Αριστ. Σκληβανιώτης,(1883-1887, 1891-1895, 1895-1899) εφύτευσε θάλουσσας πλατανοσειράς και λευκοστοιχίας. Εκεί εξοχικά καφενεία, νερά άφθονα, θερινόν θεατρίδιον… Τα Πηγαδούλια κάμνουν την Λαμίαν μοναδικήν…» Βλάσης Γαβριηλίδης το έτος 1892.
Ένα έτος νωρίτερα, το 1891, θα διαβεί τούτον το δρόμο ο Κων. Καπράλος και θα σημειώσει: «… Η προς τον Δομοκόν άγουσα οδός ευθεία και καλώς διατηρημένη, είναι ο συνήθης περίπατος των κατοίκων, Πηγαδούλια καλούμενος κοινώς. Ενταύθα υπάρχουν ωδικά καφενεία με γερμανίδας αοιδούς και σαντούρια…».
Στις 31 Μαΐου του 1927, ο τότε δήμαρχος Ιωάννης Μακρόπουλος (1925-1929) θα συγκαλέσει το Δημοτικό Συμβούλιο και να η απόφαση: «…Μεθ’ ο το Δημοτικόν Συμβούλιον επί τη προτάσει του κ. Δημάρχου, ενέκρινεν επί αποδόσει λογ/σμου ως καλώς γενομένην δαπάνην δρχ. 26.083 και 25/00 δια δεντδροφύτευσιν των περί τον Άγιον Λουκάν Λόφον, Λόφον Ταξιαρχών και του πέριξ του Φρουρίου χώρον και το πότισμα των νεοφύτων δένδρων…».
Ο πευκόφυτος λόφος των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ βρίσκεται πίσω από το τωρινό Δημαρχείο. Ο δε ναΐσκος κτίστηκε το 1915 με χρήματα των κρεοπωλών - προστάτες τους οι άγιοι - και εγκαινιάσθηκε το 1916.
Σίγουρα κάποια στιγμή θα πήγες στο Γήπεδο, φίλε Λαμιώτη. Εκείνος ο καταπράσινος, θαλερός λοφίσκος φυτεύτηκε από τους μαθητές της 8ης τάξης, τμήμα του Πρακτικού Γυμνασίου Αρρένων Λαμίας στις 20 Ιανουαρίου 1949. Όταν τον αντικρίζεις πες και κανέναν καλό λόγο.
Δυο λόγια για εκείνα τα αιωνόβια Πλατάνια της Πλατείας Λαού. Αυτόφυτα, χωρίς την ανθρώπινη μέριμνα. Φύτρωσαν στις όχθες του ρέματος που διέσχιζε την τότε χαλικόστρωτη πλατεία. Κάποια εποχή- άκουσον, άκουσον, θέλησαν να τα κόψουν!! Ευτυχώς όμως με την παρέμβαση κάποιων σώθηκαν. Σήμερα προστατεύονται με νόμο. Είναι διατηρητέα. ΑΠ.ΥΠ.ΓΕ/200995/7950/1980 ΦΕΚ 191/Δ’ Της 21ης -2-1980.
Ευχή και πρόταση να τα περιποιόμαστε και οι άρχοντες να μιμηθούν τους πιονέρους άλλων εποχών και να συνεχίσουν με δένδρα του τόπου μας, αυτά πουν ριζώνουν στα μέρη μας και όχι σαν αυτά τα ξενόφερτα των δρόμων της Όθωνος, Ρήγας Φερραίου κ.λ.π. Η πορτοκαλιά και η ελιά δεν φυτρώνουν και δεν ευδοκιμούν στην Αγγλία…
Στη φωτογραφία τα Πηγαδούλια. Ο χωματόδρομος μπροστά από το Γήπεδο. Η συνοικία των Γαλανέικων δεν υπάρχει ακόμη. Στο βάθος ο ναός της Αγίας Παρασκευής (Ταράτσα). Φωτογραφία του έτους 1910.
