Υπό έρευνα ελληνικές εταιρίες για απάτη με συμβάσεις – Έλαβαν 2,5 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης
• Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία επιβεβαίωσε πως έχει ξεκινήσει έρευνα...
Σε εξέλιξη βρίσκονται έρευνες στην Ελλάδα για απάτη αναφορικά με τον που χορηγήθηκαν 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της ΕΕ, μέρος του Ταμείου Ανάκαμψης σε μόλις 10 εταιρείες.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico τον περασμένο μήνα η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού έκανε έφοδο στα γραφεία τριών εταιρειών τηλεπικοινωνιών της χώρας της Cosmote, της Vodafone και της Nova, καθώς και σε πέντε εταιρείες πληροφορικής και δύο εταιρείες συμβούλων.
Επιπλέον, όπως αναφέρει το δημοσίευμα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) επιβεβαίωσε πως έχει επίσης ξεκινήσει έρευνα.
Η έρευνα επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο ενδεχομένως χειραγωγήθηκαν δημόσιοι διαγωνισμοί, καθώς όπως προκύπτει από τις έρευνες οι εταιρίες αυτές φαίνεται να συννενοήθηκαν, έτσι ώστε να μην ανταγωνιστούν για τις ίδιες συμβάσεις, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των εταιρειών που επωφελήθηκαν.
Έτσι, όπως αναφέρει το άρθρο, αυτό οδήγησε σε αύξηση των αμοιβών που μπορούσαν να χρεώσουν, στερώντας με αυτόν τον τρόπο από τους Έλληνες φορολογούμενους σημαντικούς πόρους από τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Σημειώνεται πως με projects αξίας 35,95 δισ. ευρώ, η Ελλάδα υπήρξε ένας από τους κύριους ωφελούμενους του Ταμείου Ανάκαμψης. Περίπου το ένα πέμπτο αυτού του ποσού χρησιμοποιήθηκε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας – σύμφωνα με σχετικό σχέδιο που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων, μέχρι σήμερα περίπου 600 δράσεις – αξίας άνω των 2,5 δισ. ευρώ – έχουν δημοπρατηθεί και ανατεθεί, με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού να διερευνούν τώρα τον τρόπο με τον οποίο ανατέθηκαν αυτά τα έργα.
Σε ανακοίνωσή της, η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού ανέφερε ότι εξετάζει αν υπήρξε παραβίαση της συνθήκης της ΕΕ που «απαγορεύει τις αντιανταγωνιστικές συμφωνίες και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων που εμποδίζουν, περιορίζουν ή στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, τις μονομερείς πρακτικές που συνιστούν πρόσκληση για συνεννόηση ή μελλοντικές ανακοινώσεις τιμών σε ανταγωνιστές και την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης».
Η Vodafone ηταν η μόνη που επιβεβαίωσε την έρευνα της επιτροπής ανταγωνισμού στο Politico. Οι άλλες εταιρείες αρνήθηκαν να σχολιάσουν, όπως άλλωστε και το γραφείο του Έλληνα πρωθυπουργού και το υπουργείο Ανάπτυξης.
Διαγωνισμοί με μόλις μία προσφορά
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Politico, οι 10 υπό έρευνα εταιρείες επικράτησαν στους διαγωνισμούς για τις συμβάσεις για περισσότερα από 600 έργα στον τομέα της τεχνολογίας μεταξύ 2020 και 2023 , το καθένα αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ. Ωστόσο, για λίγα από αυτά τα έργα υποβλήθηκαν περισσότερες από μία προσφορές.
Αξίζει να σημειωθεί πως η έρευνα ξεκίνησε όταν η European Dynamics, μια ελληνική εταιρεία παροχής υπηρεσιών λογισμικού και πληροφορικής, υπέβαλε καταγγελία τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εποπτεύει τη διαχείριση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, υποστηρίζοντας ότι ένας δημόσιος διαγωνισμός ήταν μεροληπτικός υπέρ συγκεκριμένων εταιρειών.
Όταν δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά, ο διαγωνισμός όριζε τον προϋπολογισμό για ένα έργο ψηφιακού εκσυγχρονισμού που συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) της Ελλάδας σε 44 εκατομμύρια ευρώ – ποσό που είναι αρκετές φορές μεγαλύτερο από το κόστος του αντίστοιχου έργου σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Για παράδειγμα, στην Ιρλανδία κόστισε 4,6 εκατ. ευρώ για επτά χρόνια, στην Κύπρο 4,5 εκατ. ευρώ για εννέα χρόνια και στη Μάλτα μόλις 1,3 εκατ. ευρώ, όπως αναφέρει το δημοσίευμα.
Τελίκα, έπειτα από διαμαρτυρίες τεσσάρων εταιρειών, το έργο χωρίστηκε σε δύο διαγωνισμούς με συνολικό προϋπολογισμό 5,7 και 12 εκατ. ευρώ για δύο έτη.
Σημειώνεται πως το ελληνικό κράτος καλείται ακόμη να πληρώσει τον εξοπλισμό, τις άδειες χρήσης λογισμικού, αλλά και το κόστος φιλοξενίας του έργου.
Επιπλέον, υπήρξε καταγγελία για παράτυπη πρόσβαση από μη εξουσιοδοτημένους λογαριασμούς στα συστήματα του ΕΣΗΔΗΣ, σύμφωνα με δύο υπαλλήλους με γνώση του θέματος που μίλησαν στο Politico- γεγονός που προκαλεί πρόσθετα ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία του συστήματος που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση χιλιάδων διαγωνιστικών διαδικασιών αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης της Ελλάδας δήλωσε ότι δεν υπήρξε καμία παραβίαση του συστήματος και δεν έχει υποβληθεί καμία καταγγελία.
Εκπρόσωπος της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι είχε λάβει επιστολή από την European Dynamics σχετικά με τον διαγωνισμό ΕΣΗΔΗΣ, αλλά και πως είχε μοιραστεί όλες τις σχετικές πληροφορίες με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF).
Μόνο σε 9 διαγωνισμούς πάνω από μία προσφορά
Το Politico ερεύνησε 110 ελληνικούς δημόσιους διαγωνισμούς που χρηματοδoτήθηκαν από την ΕΕ, κυρίως από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ, μεταξύ 2021 και Ιανουαρίου 2024.
Η συντριπτική πλειονότητα των συμβάσεων από 101 προσφορές, ανατέθηκαν σε μία από τις 10 εταιρείες που ερευνώνται χωρίς να υπάρξει κανένας απολύτως ανταγωνισμός. Μόνο σε εννέα διαγωνισμούς υπήρξαν περισσότερες από μία προσφορές.
Ακόμα και σε εκείνους, όμως, που πολλές εταιρείες υπέβαλαν προσφορά, κάθε μία φαίνεται ότι έκανε προσφορά μόνο για ένα μοναδικό τμήμα.
Όταν του ζητήθηκε σχόλιο, εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε ότι οι αποφάσεις για την ανάθεση συμβάσεων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ελληνικών αρχών.
«Η πρωταρχική ευθύνη για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες της ΕΕ και τους εθνικούς κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις ανήκει στα κράτη μέλη», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος μιλώντας στο Politico.
Η καταγγελία της European Dynamics διαβιβάστηκε στην OLAF, η οποία την έστειλε με τη σειρά της στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για έρευνα για «πιθανά ποινικά αδικήματα για τα οποία η EPPO είναι αρμόδια να διεξάγει έρευνα».
Εκτός από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, έφοδοι πραγματοποιήθηκαν στις εταιρείες πληροφορικής και λογισμικού Byte, Uni Systems, Netcompany-Intrasoft, Space Hellas, Cosmos Business Systems και στις δύο εταιρείες συμβούλων Toolbox και Active.
Απαντώντας στο Politico, η OLAF διευκρίνισε πως δεν σχολιάζει υποθέσεις που μπορεί να χειρίζεται «προκειμένου να προστατεύσει την εμπιστευτικότητα τυχόν ερευνών και πιθανών δικαστικών διαδικασιών που θα ακολουθήσουν, καθώς και για να διασφαλίσει τον σεβασμό των προσωπικών δεδομένων».
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2021, περίπου το 42,4% των δημόσιων συμβάσεων στην Ελλάδα ανατέθηκαν μετά από μία και μόνο προσφορά. Το 2011, μόνο το 15% των συμβάσεων «έκλεισαν» με μία προσφορά.
Το ποσοστό των διαγωνισμών με μία μόνο προσφορά σε χώρες με παρόμοιο πληθυσμό – όπως η Πορτογαλία, το Βέλγιο και η Τσεχία – ήταν 31,6%, 27% και 47,8% αντίστοιχα, αναφέρει το Politico.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά από στελέχη των επιχειρήσεων είναι πως αυτό το μοτίβο διαγωνισμών οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν εκατοντάδες ανοιχτές ευκαιρίες για διαγωνισμούς και οι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για να συμμετάσχουν σε όλους.
Το πρόβλημα της Ελλάδας
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα της ΕΕ στην οποία υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο κατανομής αυτών των κονδυλίων. Εκτός από τις συλλήψεις που έχουν ήδη προηγηθεί στην ιταλική υπόθεση, η OLAF ερευνά πιθανή απάτη με τη χρήση των πόρων ανάκαμψης του μπλοκ μετά την πανδημία σε διάφορες χώρες της ΕΕ.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το Politico, τα προβλήματα με τις δημόσιες συμβάσεις φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα που αφορά μόνο την Ελλάδα. Εδώ και καιρό υπάρχει έντονη κριτική στη χώρα σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής των διαγωνισμών, αλλα και καταγγελίες πως οι εταιρείες συνεργάζονται για το πώς και πότε θα υποβάλλουν προσφορές – αντί να λειτουργούν ανταγωνιστικά προσφέροντας καλύτερη σχέση ποιότητας – τιμής.
Άνθρωποι με γνώση του θέματος μίλησαν στο Politico για αδιαφανείς διαδικασίες και παραχωρήσεις προς τις εταιρείες. Παρά τις πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις που επιβλήθηκαν από τους διεθνείς πιστωτές – σε αντάλλαγμα για τα μετρητά διάσωσης κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η έρευνα δείχνει ότι η διαφθορά έχει μάλλον χειροτερέψει αντί να βελτιωθεί.
Στον τομέα της τεχνολογίας οι εταιρείες συχνά διαμαρτύρονται καθώς δεν καταφέρνουν να «κερδίσουν» κυβερνητικές συμβάσεις, την ώρα που σε άλλες, ορισμένες πολύ μικρές σε μέγεθος, έχουν ανατεθεί έργα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”, η «οσμή σκανδάλου» σχετικά με τις συμβάσεις στα ψηφιακά έργα δεν είναι η μοναδική σε ό,τι αφορά τις χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πριν από λίγες εβδομάδες ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ Πάνος Σταμπουλίδης είχε καταγγείλει δημοσίως ύποπτες πρακτικές σε διαγωνισμούς που αφορούν την αναβάθμιση νοσοκομείων της χώρας, ύψους 9 εκατ. ευρώ, αλλά και το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης, ύψους 55 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, ο ίδιος τότε είχε προειδοποιήσει με προσφυγή στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Μιλώντας στην «Κ» ο κ. Σταμπουλίδης, αν και επισήμανε ότι τα έργα στα οποία αναφέρεται είναι τεχνικά και πρόκειται για μικρότερης αξίας από αυτά για τα οποία ελέγχονται οι δέκα εταιρείες, υπογράμμισε ότι μετά τις δηλώσεις που ο ίδιος έκανε δημοσίως σταμάτησαν αυτά τα φαινόμενα.
Παύλος Μαρινάκης: Οι συμβάσεις έχουν ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο
Ερωτηθείς για το δημοσίευμα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, είπε ότι «η έρευνα της επιτροπής αφορά μια καταγγελία που έχει γίνει. Πάρα πολύ σωστά επειδή η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου, οφείλει μια ανεξάρτητη αρχή να την ερευνά. Η κυβέρνηση και τα επιμέρους υπουργεία ακόμα και σε συνθήκες κρίσης κινηθηκαν πάντα με γνώνονα την προστασία των πολιτών, την τήρηση της διαφάνειας και την απαρέγκλιτη τηρήση των κανόνων όλων των διαδικάσιών».
Όπως συμπλήρωσε «οι συγκεκριμένοι διαγωνισμοί στους οποίους αναφέρεται η εταιρεία έχουν ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τα αποδείκτικα στοιχεία είναι στη διάθεση της ανεξάρτητης αρχής».
«Είναι καλοδεχούμενη και αυτονόητη η έρευνα όταν γίνεται μια καταγγελία» συνέχισε ο κ. Μαρινάκης ο οποίος υπενθύμίσε το αυστηρό πλαίσιο των ελέγχων για την υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης «καθώς όλα αυτά ελέγχονται και από τη δικαιοσύνη και την Κομισιόν. Υπάρχει μια καταγγελία ερευνάται και αξιολογείται».
ΣΥΡΙΖΑ: Απολύτως εκτεθειμένη η κυβέρνηση ζήτημα της χρηματοδότησης έργων από το Ταμείο Ανάκαμψης
Απαντήσεις από τo Μέγαρο Μαξίμου όσο και το υπουργείο Ανάπτυξης καθώς και τον κατάλογο όλων των επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν έως τώρα με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τις αποκαλύψεις του Politico για έρευνες την Ελλάδα για απάτη περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Όπως σημειώνεται σe ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται «απολύτως εκτεθειμένη, σε σχέση με το ζήτημα της χρηματοδότησης έργων από το Ταμείο Ανάκαμψης».
Στη συνέχεια αναφέρει ότι «οι σημερινές αποκαλύψεις στο πρωτοσέλιδο θέμα της ευρωπαϊκής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας Politico, για έρευνες σε σχέση με πιθανή απάτη στη χορήγηση 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης σε μόλις 10 εταιρείες στην Ελλάδα, επιβεβαιώνουν το σύνολο των ενστάσεων που έχει καταθέσει έως τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ για την επιλεκτική διάθεση των ευρωπαϊκών πόρων».
Ειδικότερα, από την Κουμουνδούρου τονίζουν ότι «σύμφωνα με το δημοσίευμα, την έρευνα για πιθανή απάτη επιβεβαίωσε το Γραφείο του Ευρωπαίου Εισαγγελέα, ενώ η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού έκανε ήδη ελέγχους στα γραφεία τριών μεγάλων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, σε πέντε εταιρείες πληροφορικής και σε δύο εταιρείες συμβούλων. Η έρευνα στη χώρα μας επικεντρώνεται στις διαδικασίες των δημόσιων προσφορών, καθώς οι εμπλεκόμενες εταιρείες κατηγορούνται ότι συνενώθηκαν για να μην ανταγωνιστούν για την ίδια σύμβαση περιορίζοντας με αυτόν το τρόπο τον αριθμό των εταιρειών που επωφελήθηκαν».
«Είναι προφανές πως μετά τις αποκαλύψεις του Politico τόσο το Μέγαρο Μαξίμου όσο και το υπουργείο Ανάπτυξης οφείλουν να δώσουν άμεσα απαντήσεις, καθώς και τον κατάλογο όλων των επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν έως τώρα με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης» υπογραμμίζεται καταληκτικά.
Επίκαιρη ερώτηση Χαρίτση για τις αποκαλύψεις
Επίκαιρη ερώτηση σχετικά με τις «άκρως ανησυχητικές» όπως τονίζει αποκαλύψεις για έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Επιτροπής Ανταγωνισμού «για υπόνοια απάτης και νόθευσης του ανταγωνισμού σε έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» κατέθεσε προς τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης.
Όπως αναφέρει, σύμφωνα με προχθεσινό δημοσίευμα του ευρωπαϊκού δημοσιογραφικού οργανισμού «politico», διεξάγεται έρευνα από τις ευρωπαϊκές και τις εθνικές αρχές σχετικά με την ανάθεση σε μόλις 10 εταιρείες μεγάλου αριθμού έργων (πλέον των 600) στον τομέα της τεχνολογίας, συνολικού προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ που χρηματοδοτούνται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Συγκεκριμένα, ο κ. Χαρίτσης ρωτά τα εξής:
(1) Ποια είναι τα αναλυτικά στοιχεία των έργων (λίστα έργων, προϋπολογισμός, διαδικασία ανάθεσης, πλήθος προσφορών που υποβλήθηκαν, στοιχεία αναδόχου, πηγή χρηματοδότησης) που ελέγχονται στο πλαίσιο της έρευνας των εθνικών και ευρωπαϊκών αρχών σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο ανωτέρω δημοσίευμα;
(2) Σε ποιες ενέργειες έχει ή πρόκειται να προβεί προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η προστασία του ανταγωνισμού υπό το φως των αποκαλύψεων αυτών;
