Η συμφωνία για τα Eurofighter και ο ρόλος της Τουρκίας σε μία νέα γεωπολιτική πραγματικότητα

Οι δεσμεύσεις που θέλει η Ελλάδα για την πώληση των Eurofighter, σε μία περίοδο που η Άγκυρα εξελίσσεται σταδιακά σε μέρος της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Σε αλλαγή σελίδας προχωρά η Τουρκία, η οποία βήμα βήμα γίνεται μέρος της νέας αρχιτεκτονικής της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, μετά και την επίσκεψη του βρετανού πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ την Δευτέρα στην Άγκυρα, η οποία μεταξύ άλλων είχε σαν αποτέλεσμα και την υπογραφή της συμφωνίας απόκτησης των μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon.

Διπλωματική νίκη

Η κοινοπραξία Eurofighter αποτελείται από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία και η απόκτηση τους αντανακλά συμφωνία και των τεσσάρων χωρών.

Με την εξασφάλιση του συμβολαίου για τα Eurofighter η Τουρκία πετυχαίνει και μία μεγάλη διπλωματική νίκη που δείχνει πόσο ενισχύεται ο ρόλος της σε μία νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Σε αυτή την πραγματικότητα, η Τουρκία η οποία έχει επενδύσει τα μέγιστα στην αμυντική της βιομηχανία, χρησιμοποιεί και τους αμυντικούς εξοπλισμούς για την άσκηση διπλωματίας.

Διπλωμάτες και ακαδημαϊκοί πάντως επιμένουν πως η Ελλάδα πρέπει να βρει τη δική της πυξίδα στην εξωτερική πολιτική, να πάψει να συγκρίνεται με την Τουρκία, η οποία λόγω μεγέθους και θέσης έχει, είχε και θα έχει ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις, τον οποίο ενισχύει σταθερά και να πάψει να λειτουργεί εν θερμώ, αλλά να χαράξει μία πολιτική την οποία θα ακολουθεί με συνέπεια και δεν θα χρειάζεται να παρεμβαίνει εν μέσω κρίσεων προκειμένου να «θεραπεύσει», αλλά να προλαμβάνει με βάση τα συμφέροντα της.

Τα Eurofighter οδηγεί σε κοινά αμυντικά προγράμματα Λονδίνου – Άγκυρας

Σύμφωνα με τον Στάρμερ «η συμφωνία αγοράς Eurofighter μεταξύ Βρετανίας και Τουρκίας θα εμβαθύνει την ασφάλεια του ΝΑΤΟ και θα ενισχύσει τη διμερή συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία». Ενώ όπως υπογράμμισε ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, «η συμφωνία για το Eurofighter με τη Βρετανία θα δώσει την ευκαιρία για νέα κοινά αμυντικά προγράμματα με το Λονδίνο».

 «Είμαστε αποφασισμένοι να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τις οικονομικές μας σχέσεις (σς Τουρκίας – Ηνωμένου Βασιλείου). Εξετάζουμε επίσης τις δυνατότητες για κοινές επενδύσεις σε τρίτες χώρες. Στόχος μας είναι η δημιουργία νέων συνεργασιών στους τομείς της ενέργειας και της αμυντικής βιομηχανίας», τόνισε ο Ερντογάν.

Με διπλωμάτες να επισημαίνουν στο in ότι το τρίγωνο Ηνωμένο Βασίλειο – Τουρκία – Ουκρανία γίνεται απαραίτητο για την  αμυντική βιομηχανία της ΕΕ.

Η Γερμανία

Η Γερμανία άλλωστε ήταν αυτή που είχε μπλοκάρει επί σειρά ετών την συμφωνία αυτή επικαλούμενη την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.

Ωστόσο η νέα γερμανική κυβέρνηση υπό τον Φρίντριχ Μερτς ήταν αυτή που έδωσε το πράσινο φως στο προσύμφωνο για έναρξη διαπραγματεύσεων με στόχο την τελική πώληση Eurofighter στην Τουρκία.

Ο Μερτς αναμένεται στην Τουρκία για επίσκεψη στις 29 – 30 Οκτωβρίου, κάτι που μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί.

Με τον Γιόχαν Βάντεφουλ να έχει ταξιδέψει στην Άγκυρα στα μέσα Οκτωβρίου και να αναφέρεται στα «πολλά κοινά συμφέροντα» Τουρκίας – Γερμανίας, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία «δεν είναι για εμάς μόνο ένας εταίρος του ΝΑΤΟ, αλλά και ένας στρατηγικός εταίρος σε όλα τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ένας καλός φίλος».

Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου – Τουρκίας ακολουθεί την εξαγορά της Piaggio, με η οποία για πολλούς ήταν μία προσπάθεια της Άγκυρας για είσοδο στο SAFE από την πίσω πόρτα. Ενώ  πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία έχει ήδη εξασφαλίσει την συμφωνία της με τις ΗΠΑ για την αναβάθμιση των παλιών και απόκτηση νέων F-16 και έχει βάλει στόχο να υπερβεί και τα εμπόδια για την απόκτηση των F-35. Σχέδια τα οποία δεν αναιρούνται λόγω των Eurofighter.

Διασφαλίζει 20.000 θέσεις εργασίας στη Βρετανία

Ενδεικτικό και της διπλωματικής κίνησης της Άγκυρας να προχωρήσει σε συμφωνία για την αγορά του Eurofighter αποτελεί η ανάρτηση του Στάρμερ στο X με την οποία υπογραμμίζει ότι η συμφωνία με την Τουρκία «διασφαλίζει 20.000 θέσεις εργασίας σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο». Θέσεις εργασίας που, όπως είπε ο Στάρμερ, «θα διαρκέσουν 10 χρόνια, για την κατασκευή των Eurofighter Typhoon, οπότε είναι πραγματικά πολύ σημαντικό για τη χώρα μας».

Το πρώτο Μνημόνιο Κατανόησης για τα Eurofighter ανάμεσε σε Ηνωμένο Βασίλειο και Τουρκία είχε υπογραφεί τον Ιούλιο στην αμυντική έκθεση της Κωνσταντινούπολης, ανάμεσα στους δύο υπουργούς Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ και Τζον Χίλι.

Τότε το SPIEGEL αναφερόμενο στο πράσινο φως της Γερμανίας να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις, υποστήριζε ότι η Τουρκία έχει διαβεβαιώσει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει τα Eurofighter κατά άλλου μέλους του ΝΑΤΟ.

Το SPIEGEL επικαλούμενο πληροφορίες σημείωνε δε πως τόσο ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όσο και η βρετανική κυβέρνηση και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενημερώθηκαν για την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με την ίδια πηγή η σχεδιαζόμενη έγκριση συζητήθηκε και με τον Μητσοτάκη προτού εγκριθεί από τη γερμανική κυβέρνηση.

Η Ελλάδα θέλει δεσμεύσεις

Σε δηλώσεις του (Ναυτεμπορική) στο τέλος Ιουλίου, ο Γεραπετρίτης ερωτηθείς για τα Eurofighter τόνιζε  πως «τα Eurofighter είναι εξοπλισμός, ο οποίος αφορά μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία. Βρισκόμαστε ακόμα σε ένα πάρα πολύ πρώιμο στάδιο. Αυτή η παραγγελία θα πάρει πολλά χρόνια μέχρι να υλοποιηθεί. Είναι αυτονόητο ότι εμείς δεν μπορούμε να επιβάλλουμε τον τρόπο με τον οποίο κάθε χώρα θα ασκήσει τα όποια δικαιώματά της που απορρέουν από τον αμυντικό της εξοπλισμό».

Όπως είχε αναφέρει «αυτό είναι κάτι το οποίο μας υπερβαίνει. Όμως, με τις εξής δύο επιφυλάξεις. Η πρώτη επιφύλαξη είναι ότι οποιοσδήποτε εξοπλισμός δίδεται σε μία χώρα η οποία βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τα εθνικά συμφέροντα μιας συμμάχου χώρας, όπως είναι η Ελλάδα, θα πρέπει ρητά να διασφαλίζεται ότι ο εξοπλισμός αυτός δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε βάρος της χώρας αυτής, και η αιρεσιμότητα αυτή να είναι αναστρέψιμη, δηλαδή να οδηγεί και στην αναστροφή της ίδιας της προμήθειας».

Ο βρετανός πρεσβευτής στην Ελλάδα, Μάθιου Λοτζ, μιλώντας στο φόρουμ του Οικονομικού Ταχυδρόμου, στο πλαίσιο της ΔΕΘ το Σεπτέμβριο ερωτηθείς για τα Eurofighter είχε σχολιάσει πως «η δική μου χώρα ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, ως Ευρωπαϊκή χώρα, μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας στη Νέα Υόρκη είναι ιστορικά, εδώ και χρόνια φίλος και της Ελλάδας και την Τουρκία.  Καταλαβαίνουμε και τις ευαισθησίες και τις ανησυχίες. Αλλά αν θυμάμαι καλά, με τους ρωσικούς πυραύλους που αγόρασαν οι Τούρκοι, πρέπει να προσέχουμε ως σύμμαχοι να μην λέμε ένας σύμμαχος δεν μπορεί να πάρει όπλα για να την ανανέωση του στόλου του. Και θα έλεγα ότι περισσότερη σημασία έχει η συμπεριφορά τους ενός συμμάχου προς τον άλλον».

Αντιδράσεις σε Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο

Η συμφωνία έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, με αναλυτές ασφάλειας και άμυνας, όπως ο Μπουράκ Γιλντιρίμ να επισημαίνουν σύμφωνα με το Reuters, ότι η τιμή των 8 δισεκατομμυρίων λιρών «εξωφρενικά υψηλή» ακόμη και αν περιλαμβάνει επιλογές, πυρομαχικά, ανταλλακτικά και εκπαίδευση.

Αντιδράσεις προκάλεσε η συμφωνία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τον Guardian να τονίζει πως η επιθυμία της Βρετανίας να αυξήσει τις εξαγωγικές παραγγελίες της σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς δεν φαίνεται να κάμπτει τις ανησυχίες οργανισμών για τις παραβιάσεις της Τουρκίας σε ό,τι αφορά θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Για την Τουρκία το Eurofighter, όσον αφορά το καθαρά επιχειρησιακό κομμάτι, αποτελεί μία λύση ανάγκης θα έλεγε κανείς, με δεδομένο ότι ο στόλος των μαχητικών της χαρακτηρίζεται γερασμένος. Τελικός στόχος της Άγκυρας, η οποία διαθέτει το δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ, είναι να καλύψει το κενό έως ότου είναι έτοιμο το τουρκικό μαχητικό ΚΑΑΝ, κάτι που εκτιμάται ότι θα χρειαστέι κάποια χρόνια ακόμα. Την ίδια στιγμή όπως προαναφέραμε έχει εξασφαλίσει την συμφωνία με τις ΗΠΑ για την αναβάθμιση των παλιών και απόκτηση νέων F-16, ενώ επιδιώκει και την απόκτηση των F-35, κάτι που παρά τις όποιες προθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ πρέπει να υπερβεί συγκεκριμένα εμπόδια.

ΠΗΓΗ ΙΝ.GR