ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ - O TΥΠΟΣ - ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ

Γράφει ο Νίκος Ταξ. Δαβανέλλος

Στις 12 Φεβρουαρίου δημοσιεύεται στις εφημερίδες «Πατρίδα» και «Ελεύθερος Τύπος» η «Διακήρυξη των δημοκρατικών φιλελευθέρων» γνωστό ως, «Δημοκρατικό Μανιφέστο». Το κείμενο, από το οποίο η λογοκρισία διέγραψε παράνομα πολλές ουσιώδεις περικοπές, υπέγραφαν, εκτός από τον Αλεξ. Παπαναστασίου που το είχε διατυπώσει, οι δημοκρατικιοί πολιτικοί Γ. Bηλαράς, Σπ. Θεοδωρόπουλος, Περ. Καραπάνος, Κ. Μελάς, Δ. Πάζης, και Θρ. Πετιμεζάς. Την ίδια μέρα, το υπουργικό συμβούλιο, υπό την προεδρία του Δ. Γούναρη, έδωσε την εντολή στον εισαγγελέα εφετών Ν. Γερακάρη και τον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ν. Δεσποτόπουλο- γνωστό φανατικό αντιβενιζελικό-να ασκήσουν αμέσως ποινική δίωξη. Οι δημοκρατικοί συνελήφθησαν με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, «επί τω λόγω ότι συνωμοτούσαν να μεταβάλουν δια βιαίων μέσων το πολίτευμα» και να απομακρύνουν από το θρόνο το νόμιμο ηγεμόνα, και επί εξυβρίσει του βασιλέως. 

Αποφυλακίστηκαν με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών στις 17-2-22 για να δικαστούν στο Κακουργιοδικείο Λαμίας στις 20-22 Ιουνίου 1922 και να καταδικαστούν σε ποινή φυλακίσεως τριών ετών. Στις 12 Σεπτεμβρίου 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Παπαναστασίου και οι άλλοι δημοκρατικοί βγήκαν από τις φυλακές της Αίγινας. Το «Δημοκρατικό Μανιφέστο» προκάλεσε πολλές και ποικίλες και έντονες αντιδράσεις. Επίσημη κυβερνητική ανακοίνωση το χαρακτήριζε ως, «δηλητηριώδη προσπάθεια εξεγέρσεως του λαού εναντίον του βασιλέως», ενώ η αντιπολίτευση κατέθεσε επερώτηση για τη σύλληψη των βουλευτών Κ.Μελά και Γ. Βηλαρά.

Ιδιαίτερο και πολύπλευρο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αντιμετώπιση του «Δημοκρατικού Μανιφέστου» από τον τύπο της εποχής, στο μέτρο που τα σχετικά δημοσιεύματα θίγουν, εκτός από το πολιτειακό ζήτημα, και μια σειρά από θέματα, όπως η ελευθερία της σκέψης και του Τύπου, η βουλευτική ασυλία, η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών, παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες και ιστορικές ερμηνείες και αντικατοπτρίζουν το ιδεολογικό κλίμα και το δημοσιογραφικό ύφος και ήθος στην συγκεκριμένη πολιτική συγκυρία. Παραθέτουμε το «Δημοκρατικό Μανιφέστο» και θα ακολουθήσουν αποσπάσματα από τη Δίκη στη Λαμία και το Τύπο της εποχής.

Διαβάστε περισσότερα στην εφημερίδα μας, στο φύλλο της Πέμπτης 22 Μαΐου.