Α΄. ΕΥΘΥΝΗ Β΄. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Γ΄. ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ Δ΄. ΚΑΘΗΚΟΝ Ε΄. ΚΙΚΕΡΩΝ

Του Δημήτρη Γ. Μπράνη, Ερευνητής- Πολιτικός και Κοινωνικός Σχολιαστής - Νομικός - Δημοσιογράφος

Ι.

ΕΥΘΥΝΗ

Ευθύνη !!! Είναι όνομα ουσιαστικό. Δηλώνει την υποχρέωση, που έχει κάθε άτομο, κάθε άνθρωπος να δίνει λόγο για τις πράξεις του και για τις παραλείψεις του. Να ενεργεί, να πράττει και να λογοδοτεί:

ΡΗΤΟ. Είμαστε υπεύθυνοι όχι μόνο για ό,τι πράττουμε, αλλά και για ό,τι παραλείπουμε να πράξουμε. ΜΟΛΙΕΡΟΣ

ΡΗΤΟ. Ο άνθρωπος είναι απόλυτα ελεύθερος. Και γι’ αυτό είναι και απόλυτα υπεύθυνος.

ΣΑΤΡ ΖΑΝ ΠΩΛ

ΙΙ.

ΘΕΣΜΟΣ !!!

Η Ευθύνη είναι Κοινωνικός Θεσμός !!! Θεσμός της Κοινωνίας !!! Συμβάλλει στην ανύψωση, την άνοδο και την εξέλιξη της Κοινωνίας !!! Συντελεί στην κοινωνική ευρωστία και δημιουργία !!!

Η ευθύνη ως κοινωνικός θεσμός υπήρχε και κατά την Ελληνική Αρχαιότητα. Κατά την αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία. Κατά την εποχή δηλ. του Αθηναίου Πολιτικού και ηγέτη των Αθηνών Περικλή. Τότε η Αθήνα φθάνει στον Κυλοφώνα της δόξας της. Δημιουργείται: «ο χρυσός αιώνας του Περικλέους !!!».

Ο Περικλής θεμελιώνει τη Δημοκρατία και οραματίζεται τον Παρθενώνα !!! Την ίδρυση δηλ. Ναού προς τιμήν της Παρθένου Αθηνάς. Ιδρύθηκε τον 5^ο π.Χ. στην Ακρόπολη των Αθηνών.

Είναι έργο κλασικό και μνημείο της Παγκόσμιας Τέχνης και της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς !!!

ΙΙΙ.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

[Είναι Κλάδος της Γλωσσολογίας, που ερευνά τη ρίζα κάθε λέξεως]

Ο όρος: Ευθύνη [όνομα ουσιαστικό] είναι παράγωγο του ρήματος: Ευθύνω. Αρχικά ήταν: Εύθυνα. Μεταγενέστερα έγινε: Ευθύνη !!! Και ιδού πώς. Στις πλάγιε πτώσεις του ενικού αριθμού, κλινόμενο, έχει ούτω. Γεν. της Ευθύνης. Δοτ. τη Ευθύνη. Αιτ. την Ευθύνην.   

Ίσχυσε η δοτική πτώση: Ευθύνη !!!

Όμοια κλίνεται το όνομα [ουσιαστικό] άμυνα. Γεν. της αμύνης. Δοτ. τη αμύνη. Αιτ. την αμύνην. κ.ά.

Γραμματικός κανόνας. Όλα τα πρωτόκλιτα ονόματα, των οποίων η λήγουσα έχει ως σύμφωνο το γράμμα ν ή το γράμμα σ ή το γράμμα τ κλπ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού αριθμού κλίνονται ως τα ανωτέρω. Το α γίνεται η.

VΙ.

ΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ: ΕΥΘΥΝΩ Ή ΙΘΥΝΩ

1. Κατευθύνω
2. Οδηγώ κατ’ ευθείαν
3. Διευθύνω
4. Διοικώ
5. Κυβερνώ
6. Διαφυλάσσω
7. Διασώζω
8. Διορθώνω
9. Επανορθώνω
10. Καλώ σε λογοδοσία

Σχόλιο. Συνθέτουν μία πλήρη ομάδα.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ. Τις ως άνω έννοιες [σημασίες] το ρήμα ευθύνω ή ιθύνω τις είχε κατά την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα.

Ο όρος: Ευθύνη είχε την έννοια της λογοδοσίας, της τιμωρίας, της επανόρθωσης. Απαντούσε δε, ως επί το πλείστον, στον πληθυντικό αριθμό: ευθύνας και με τις παρακάτω έννοιες [σημασίες].

α) Απαιτώ [απαιτώ λογοδοσία από κάποιο άτομο]. 

β) Ευθύνας δίδωμι [υπέχω ευθύνη, λογοδοτώ].

γ) Ευθύνας αφλισκάνω [κατηγορούμαι ή καταδικάζομαι για κατάχρηση, πληρώνω πρόστιμο].

V.

ΣΗΜΕΡΑ !!!

Σήμερα, δηλ. στη Νέα Ελληνική Γλώσσα, τη Σύγχρονη, γίνεται χρήση πολλών λέξεων, λέξεων, που ανάγουν την αρχή τους, τη ρίζα τους στο αρχαίο ρήμα: Ευθύνω [Ευθύνομαι]. Ιδού:

Ευθύνη. Υπεύθυνος. Ανεύθυνος. Ανευθυνότητα. Υπευθυνότητα.

Κατευθύνω. Κατεύθυνση. Ευθυνόφοβος. κ.ά.

VI.

ΕΔΩ !

Εδώ, όμως, ανακύπτει ένα θέμα. Γεννάται ένα πρόβλημα. Γεννάται από τις λέξεις: Ευθύνη και υπευθυνότητα.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ. Οι λέξεις ευθύνη και υπευθυνότητα δεν έχουν τον αυτό ορισμό. Δεν έχουν εννοιολογική και σημασιολογική ταυτότητα.Άλλο δηλώνει η μία λέξη και άλλο η άλλη. Άρα. Δεν μπορεί να υποκαθιστά η μία την άλλη. Το ένα το άλλο.

Είναι, λοιπόν, αναγκαίο και απαραίτητο να αποκωδικοποιήσουμε τις λέξεις αυτές.

Ως ελέχθη και ανωτέρω, το ουσιαστικό όνομα: Ευθύνη δηλώνει την υποχρέωση, που έχει κάθε άνθρωπος να λογοδοτεί. Να είναι άτομο υπεύθυνο και υπόλογο !!!  

VΙΙ.

ΕΥΘΥΝΗ !!!

Ελέχθη και ανωτέρω. Το ουσιαστικό όνομα: Ευθύνη δηλώνει την υποχρέωση, που έχει κάθε άτομο, κάθε άνθρωπος να λογοδοτεί. Να είναι υπεύθυνος και υπόλογος. Να δίνει λόγο για τις πράξεις του και τις παραλείψεις του.

ΣΗΜ. Την Ευθύνη των ανήλικων παιδιών αναλαμβάνουν οι ενήλικοι. Οι κηδεμόνες. Υφίσταται Δικαστήριο ανηλίκων.

Είτε Βασιλεύς είναι είτε στρατιώτης έχει ευθύνη. Είτε ο πρώτος πολίτης είναι είτε ο τελευταίος έχει ευθύνη !!! Κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος και υπόλογος τόσο για τις πράξεις του, όσο και για τις παραλείψεις του.

Η Ευθύνη είναι Νόμος !!! Πανανθρώπινος !!! Παγκόσμιος !!! Έχει Παγκοσμιότητα !!! Έχει Καθολικότητα !!! Ουδείς άνθρωπος εξαιρείται της ευθύνης του.

VΙΙΙ. 

ΡΗΤΑ ΠΕΡΙ ΕΥΘΥΝΗΣ !!!

Είμαστε υπεύθυνοι όχι μόνο για ό,τι πράττουμε,αλλάκαι για ό,τι παραλείπουμε να το πράξουμε. ΜΟΛΙΕΡΟΣ

Να αγαπάς την Ευθύνη. Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Να είσαι άνθρωπος σημαίνει να νιώθεις τον εαυτό σου. ΣΑΙΝΤ ΕΞΙΠΕΡΙ

Η σωτηρία εξαρτάται από μας.ΟΜΗΡΟΣ

Η Ευθύνη γεννιέται, όταν δε λέμε έγκαιρα όχι. ΤΡΟΤΣΚΙ

MeaCulpa = Δικό μου λάθος.ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΠΑΡΟΙΜΙΑ

Σχόλιο. Η ομολογία λάθους είναι τόλμη, δύναμη, γενναιότητα !!!

Προτιμότερο να είσαι φταίχτης μπροστά στα μάτια των ανθρώπων παρά στα μάτια του Θεού !!! ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΤΗΣ ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗΣ

Ο άνθρωπος είναι απόλυτα ελεύθερος. Και γι’ αυτό είναι απόλυτα υπεύθυνος. ΣΑΡΤ ΖΑΝ ΠΩΛ. [Αναφέρθηκε και ανωτέρω].

ΙΧ.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ !!!

Ο όρος: Υπευθυνότητα δηλώνει το αίσθημα ευθύνης. Την συναίσθηση της ευθύνης. Δηλώνει την απόλυτη επίγνωση, συναίσθηση και συνείδηση των υποχρεώσεων !!!

Υπευθυνότητα, λοιπόν, σημαίνει το να έχω πλήρως το συναίσθημα της ευθύνης μου ως ατόμου, ως ανθρώπου, αλλά και ως μέλους της  Κοινωνίας. Να έχω απόλυτη συναίσθηση, συνείδηση και επίγνωση των υποχρεώσεών μου.

Συναίσθημα ευθύνης = συναίσθημα καθήκοντος !!! Συναίσθηση, του πρακτέου !!!

Χ.

ΡΗΤΑ ΠΕΡΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ !!!

«Δεν υπάρχει στιγμή, χωρίς κάποιο καθήκον !!!» ΚΙΚΕΡΩΝ

«Άξιος όποιος αγαπά το Θεό και άξιος όποιος κάνει το καθήκον του». ΚΕΜΠΙΣ ΤΟΜΑΣ

[Όποιος εκπληρώνει το χρέος του].

«Η ζωή είναι καθήκον».ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΦΡΑΓΚΛΙΝΟΣ

«Η εμμονή στο καθήκον αποτελεί την επίτευξη της τελειότητας του ανθρώπου». ΚΟΜΦΟΥΚΙΟΣ

«Η μεγαλύτερη ευτυχία είναι η εκπλήρωση του καθήκοντος».ΣΟΦΟΚΛΗΣ

«Η ιδέα του καθήκοντος είναι το μαγικό φάρμακο, που ενισχύει τους δικαστές, θερμαίνει τους πολεμιστές και ψυχραίνει τους συζύγους».ΝΤΥΠΟΥΙ

«Η μέγιστη τελειότητα του ανθρώπου έγκειται στην από καθήκον εκπλήρωση του καθήκοντός του».ΚΑΝΤ

«Και, όμως, είναι τόσο φυσικό να κάνει κανείς το καθήκον του». ΓΚΑΙΤΕ  

«Είναι τιμή η ποίηση του καθήκοντος. ΝΤΕ ΒΙΝΙΑ Α΄ [Υψίστη τιμή !!!].

«Το μόνο κακό, που δεν μπορούμε ποτέ να αποφύγουμε, είναι οι Ερινύες. Είναι οι τύψεις της συνειδήσεως !!! , που νιώθουμε, όταν παραλείπουμε να πράξουμε το καθήκον μας. ΠΛΙΝΙΟΣ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ !!!

Την αίσθηση του καθήκοντος αποκτά ο άνθρωπος από την οικογένεια. Είναι η πρώτη έπαλξη αγωγής και παιδείας. Από το σχολείο. Το σχολείο διδάσκει στο παιδί με σύστημα και με μέθοδο το ήθος και τη γνώση. Είναι η δεύτερη έπαλξη αγωγής και παιδείας. Από την Εκκλησία. Από την υγιή κοινωνία.Από τους υγιείς φορείς της κοινωνίας. Από το καλό βιβλίο. «Παν ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός !!!». Από τις καλές ομιλίες. [συναναστροφές].

«Φθείρουσιν ήθη χρηστά, ομιλίαι κακαί» [Συναναστροφές κακές].     

ΧΙ.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ !!!

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΜΕΙΛΙΚΤΑ !!!

Α΄. Γιατί γίνονται πόλεμοι; Πόλεμοι μεταξύ Εθνών και Πόλεμοι Εμφύλιοι; Οι Εμφύλιοι Πόλεμοι είναι η χειρότερη μορφή Πολέμου.

Είδαμε και τον πρώτο Πόλεμο της ηλεκτρονικής εποχής. Τον Ρωσοουκρανικό Πόλεμο.

Β΄. Γιατί τα τύμπανα πολέμου δεν έπαυσαν ποτέ να ηχούν;

Γ΄. Γιατί η Ειρήνη υφίσταται τόσα δεινά; Τόσα πάθη;

Δ΄. Γιατί γίνονται εγκλήματα πολέμου; Γιατί φονεύονται άμαχοι όλων των ηλικιών;

Ε΄. Γιατί φονεύεται άμαχος πληθυσμός; Αδιακρίτως;

ΣΤ΄. Γιατί ο Πλανήτης είδε αναρίθμητες εκατόμβες νεκρών; Και αναρίθμητες υλικές καταστροφές; Καταστροφές βιβλικές ;

Ζ΄. Γιατί είδε τη φρίκη, το σπαραγμό του πολέμου αναρίθμητες φορές;

Η΄.  Γιατί γίνονται εγκλήματα και εγκλήματα παντός είδους;

Θ΄. Γιατί γίνονται τόσες ανθρώπινες τραγωδίες;

Ι΄. Γιατί γίνονται τόσα ανθρώπινα δράματα;

ΙΑ΄. Γιατί υπάρχουν τόσα ανθρώπινα δεινά;

ΙΒ΄. Γιατί χάνονται αδίκως και αδόξως άνθρωποι;

ΙΓ΄. Γιατί ρέει τόσο ανθρώπινο δάκρυ;

ΙΔ΄. Γιατί υπάρχει τόσος ανθρώπινος πόνος;

ΧΙΙ.

ΓΙΑΤΙ;

Α΄. Γιατί το Ανθρώπινο Είδος δοκιμάζεται τόσο σκληρά και τόσο απάνθρωπα;

Β΄. Γιατί η εντολή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού: «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες την Γην», και η εντολή: «Αγαπάτε αλλήλους;» δεν γίνονται βίωμα και πράξη από κάθε άνθρωπο;

Γ΄. Γιατί υπάρχουν τόσα δεινά; Και «δη» στον 21^ο αιώνα; Στην 3^η χιλιετία;

Δ΄. Γιατί οι άνθρωποι υψώνουν ψηλά στον Ουρανό τα χέρια και κραυγάζουν στεντόρεια:

«Ω !!! Τι Κόσμος είναι αυτός, Θεέ μου; Τί Κόσμος;»

ΧΙΙΙ.

ΚΑΘΗΚΟΝ – ΟΡΙΣΜΟΣ !!!

Καθήκον = ό,τι πρέπει, ό,τι αρμόζει να πράττει κάθε άτομο, κάθε άνθρωπος, κάθε πολίτης, οιασδήποτε ιδιότητος, κάθε πολιτικός ηγέτης. Να πράττει ό,τι υπαγορεύει ο γραπτός και ο άγραφος νόμος. Ό,τι υπαγορεύει το γραπτό και το άγραφο [το εθιμικό] δίκαιο. Ό,τι υπαγορεύει ο ηθικός και ο δικαιϊκός Κώδικας της Κοινωνίας.

Να πράττει το καλό !!! Το αγαθό !!! Το ωραίο !!! Το θαυμαστό !!! Το μεγαλειώδες !!!

Ιδού τι γράφει ο Απ. Παύλος !!!

Ο άνθρωπος πρέπει να πράττει: «Όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα. Όσα εστίν αρετή. Όσα εστίν έπαινος». [Επιστολή Απ. Παύλου προς Φιλιππισίους, Κεφ. 4, 8, 9].

ΧIV.

ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΣ !!!

Το καθήκον πηγάζει από τη συνείδηση. Από τη Θρησκεία – [Εκκλησία]. Από την Κοινωνία. Από την Πολιτεία. Από τον ηθικό νόμο. Από το έθιμο. Από τα πρότυπα. Από την αγωγή. Από την παιδεία. Από το περιβάλλον στο σεμνό και ταπεινό. Το χρηστό. Το διδακτικό και το παιδαγωγικό. Το περιβάλλον των αρχών και των αξιών. Των ιδανικών και των οραμάτων !!!

ΧV.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το αίσθημα ευθύνης δεν διακατέχει όλους τους ανθρώπους. Η συναίσθηση, η επίγνωση, η συνείδηση των υποχρεώσεων δεν απαντάται σε κάθε άτομο, σε κάθε άνθρωπο.

Το καθήκον το ποιεί το άτομο, ο άνθρωπος, που έχει αίσθημα ευθύνης. Το ποιεί το άτομο, ο άνθρωπος, που έχει σαφή και απόλυτη συναίσθηση, επίγνωση και συνείδηση των υποχρεώσεων.

Αυτός πράττει, αυτός ενεργεί και αυτός λογοδοτεί. Λογοδοτεί διπλά !!! Και για τις πράξεις του και για τις παραλείψεις του.

Η εκτέλεση του καθήκοντος είναι προϊόν του αισθήματος ευθύνης. Είναι προϊόν της υπευθυνότητος !!! 

Προϊόν της απόλυτης επίγνωσης, συναίσθησης και συνείδησης των υποχρεώσεων !!!