Το «μοντέλο» της Φουρνάς και οι εμπνευστές του

Γράφει ο Κώστας Μαστροκώστας 

Τον τελευταίο χρόνο πολύς ντόρος έχει γίνει με τα συμβαίνοντα στην Φουρνά του Δήμου Καρπενησίου. Πολλά βεγγαλικά, πολλές φωτογραφίες, πολλές προσδοκίες, πολλά όμως και τα ερωτήματα. Προσπαθώντας να αναλύσουμε το εγχείρημα καλό είναι να φέρουμε στην μνήμη μας τους βασικούς σταθμούς του. Τα κομβικά σημεία. Χωρίς να έχω την δυνατότητα να τα παραθέσω με απόλυτη σειρά και πληρότητα θα επιχειρήσω να αναφέρω τα σπουδαιότερα τουλάχιστον όπως προβλήθηκαν από τους συμμετέχοντες. 

Αρχικά η δασκάλα του χωριού κατά δήλωσή της μπροστά στον κίνδυνο του να κλείσει το σχολείο λόγω έλλειψης μαθητών σε συνεργασία με τον ιερέα του χωριού αναλαμβάνουν πρωτοβουλία να καλέσουν οικογένειες στο χωριό. (!).

Στην συνέχεια απευθύνουν πρόσκληση μέσω των ψηφιακών μέσων σε κατά προτεραιότητα πολύτεκνες οικογένειες να έρθουν για μόνιμη εγκατάσταση αφού τους εξασφαλισθεί μόνιμη κατοικία και εργασία (!). Η διαδικασία εξελίσσεται και εγκαθίστανται δυο ή τρεις πολύτεκνες οικογένειες περιχαρείς που άφησαν πίσω τον αστικό ιστό και ήρθαν να ζήσουν στην ύπαιθρο (!). Στο μεσοδιάστημα η προβολή στα ΜΜΕ τοπικά αλλά και κεντρικά απογειώνεται (!).

Το χωριό επισκέπτονται διάφοροι ανάμεσα σε αυτούς ο αμφιλεγόμενος Ευρωβουλευτής της ΝΔ Μπελέρης που και αυτός επίσης φωτογραφίζεται περιχαρής για το εγχείρημα. Ταυτόχρονα με όλα αυτά η γνωστοποίηση ανά το πανελλήνιο και τα φώτα της δημοσιότητας προσελκύουν πολλούς ανάμεσα σε αυτούς και τους τοπικούς παράγοντες κάθε είδους που σπεύδουν να πάρουν μερίδιο προβολής από την προσπάθεια (!). Την σκυτάλη των επισκεπτών του φωτεινού πλέον χωριού, λες και κάποια αόρατη μπαγκέτα δίνει τον ρυθμό, παίρνουν με την σειρά τους υπηρεσιακοί παράγοντες υπουργείων που εννοείται ότι νοιάζονται για τα απομακρυσμένα χωριά (!), προβεβλημένοι πανεπιστημιακοί παράγοντες (!) και βέβαια όλα αυτά ενσωματώνονται στην δημιουργία μιας ΙΚΕ η οποία αναλαμβάνει να μεταλαμπαδεύσει το know-how και σε άλλες γωνιές της ερημωμένης επικράτειας σαν ειδικός πλέον της σωτηρίας της υπαίθρου (!).

Το κερασάκι στην τούρτα μέχρι τώρα βέβαια, γιατί δεν ξέρουμε τι θα επακολουθήσει στην συνέχεια, η παρουσία του ίδιου του Π/Θ ο οποίος χαλαρά – χαλαρά ήπιε το δροσερό νεράκι του κάτω απ’ τον πλάτανο της πλατείας και γεμάτος ενδιαφέρον και αγωνία για την αναζωογόνηση του χωριού συζήτησε με την δασκάλα για την τύχη του. Εννοείται ότι την συζήτηση διεύθυνε ο image maker του Π/Θ και εννοείται ότι στο πάνελ παραβρίσκονταν διάφοροι παρατρεχάμενοι και κολαούζοι του που πριν ούτε που πέφτει η Ευρυτανία δεν γνώριζαν (!). Επίσης εννοείται ότι όλο αυτό το σκηνικό προβλήθηκε αρκούντως από τα κεντρικά ΜΜΕ και έδωσε την δυνατότητα στον Κυριάκο να αλλάξει πρόσκαιρα την ατζέντα, να ανασάνει και να δείξει το φιλολαϊκό του πρόσωπο την ώρα που οι καμπάνες του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και της απερίγραπτης γαλάζιας μάσας χτυπούσαν σαν τις καμπάνες της Λαμπρής (!).

Τα ανωτέρω σε γενικές γραμμές είναι τα συμβαίνοντα και τα σημαίνοντα σύμφωνα με την περιγραφόμενη και συντελεσθείσα εσχάτως «κοσμογονία», σε ένα χωριό που περιδιάβαιναν στην πλατεία του τα βράδια ανενόχλητα όλα τα θηλαστικά της άγριας πανίδας. Σε ένα χωριό που ακολούθησε και αυτό την μοίρα του σε ότι αφορά την εγκατάλειψη της πολιτείας, τον δημογραφικό μαρασμό και την αποψίλωση από κάθε παραγωγική δραστηριότητα. Το ερώτημα λοιπόν που ανακύπτει ή μάλλον τα ερωτήματα προσπαθώντας να τα απαριθμήσω είναι τα εξής:

1. Η νεκρανάσταση της εγκαταλειμμένης και αφημένης στην μοίρα της υπαίθρου και των χωριών της θα προκύψουν από τον εθελοντισμό και την ατομική προσπάθεια ή από έναν ευρύτερο κρατικό και εθνικό σχεδιασμό;

2. Η συγκεκριμένη αυτή προσπάθεια, θετική για να προλάβω τις φαρμακόγλωσσες, ξεκίνησε αυθόρμητα από τους δυο πρώτους συντελεστές της, την εκπαιδευτικό και τον ιερέα, ή σχεδιάστηκε υπό τύπον project και ξεδιπλώθηκε στην συνέχεια σαν πιλοτικό πρότυπο υπό την αιγίδα κάποιων και ποιών άραγε;

3. Η εξέλιξή της επίσης και η λεόντεια προβολή της συντονισμένα από όλα τα ΜΜΕ των Αθηνών, δρομολογήθηκε από τους ίδιους τους εμπνευστές της ή σχεδιάστηκε και στήθηκε καθοδηγούμενη στα πλαίσια εφαρμογής ενός «μοντέλου» επιστροφής στην επαρχία και την φύση που προβάλλεται πάρα πολύ τώρα τελευταία με άξονα βεβαίως πάντα την ιδιωτική πρωτοβουλία; Να θυμίσω εδώ ότι της συγκεκριμένης προσπάθειας προηγήθηκε η εκποίηση του νερού της Αγίας Τριάδας σε ιδιώτη…

4. Η εφαρμογή ενός τέτοιου μοντέλου επιστροφής του τύπου ελάτε για τον καθαρό αέρα, την πεζοπορία, την επαφή με την φύση, την γιόγκα στις βουνοκορφές και διάφορα άλλα τέτοια μπορεί να λύσει το πρόβλημα της επαρχιακής αποψίλωσης και πάνω σε ποια παραγωγική βάση;

5. Η ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα, βασικότατη προϋπόθεση για την επιβίωση της υπαίθρου και των χωριών, που χωράει και που βρίσκεται στην «προσπάθεια» αυτή όταν δεν γίνεται καμιά αναφορά στις παραγωγικές δυνατότητες της Φουρνάς σε ότι αφορά την καστανοκαλλιέργεια ας πούμε, ή όταν επίσης δεν γίνεται καμιά αναφορά στις ανύπαρκτες υποδομές (οδικό δίκτυο, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ιατρείο χωρίς γιατρό, κλειστό πριστήριο των δεκάδων εργατών του παρελθόντος κλπ), τις ευθύνες σε αυτούς που δημιούργησαν αυτήν την δυσάρεστη πραγματικότητα αλλά και τον αναγκαίο προγραμματισμό και σχέδιο για το πώς θα αναστηθεί το χωριό; Η δυνατότητα του να προμηθευθεί πάστες, τυρόπιτες κουρού και κουλουράκια από το καινούργιο μαγαζί ο γερασμένος κάτοικος της Φουρνάς συνιστά αναπτυξιακή προοπτική για την κοινότητα;

6. Πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι αυτή η προσπάθεια και η προοπτική της όταν οι υπάρχουσες υποδομές, η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού και το υφιστάμενο εργασιακό περιβάλλον θέτουν ανυπέρβλητα εμπόδια μεσομακροπρόθεσμα;

Κλείνοντας τον προβληματισμό αυτό, χωρίς να υποτιμώ την αρχική αγωνία των τοπικών πρωταγωνιστών, αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι η στήριξη της υπαίθρου δεν μπορεί να γίνει με την παντελή απουσία του κράτους, ούτε με την ανυπαρξία δομών και υποδομών και ούτε βεβαίως με φωτοβολίδες, πολύ δε περισσότερο με εκποίηση κάθε δημόσιου πόρου στους ιδιώτες. Οι οικογένειες που εγκαταστάθηκαν μετά την δικαιολογημένη χαρά της νέας αρχής που έκαναν, θα έρθουν σε επαφή με την σκληρή πραγματικότητα, του χειμερινού αποκλεισμού, της έλλειψης εκπαιδευτικού προσωπικού στις λειτουργούσες εκπαιδευτικές μονάδες, την έλλειψη του γιατρού, του παιδιάτρου στο νοσοκομείο, της γραφειοκρατικής και εχθρικής στάσης του κράτους απέναντί τους, την έλλειψη οποιουδήποτε άλλου κινήτρου αλλά και τόσα και τόσα άλλα προβλήματα που γνωρίζουν και βιώνουν καλά στο πετσί τους οι εναπομείναντες Ευρυτάνες σε αυτόν τον πολυβασανισμένο τόπο για πολλά χρόνια τώρα.

Και τέλος η τοπική κοινωνία και οι εκπρόσωποί της, πρωτίστως αναφέρομαι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Α κα Β βαθμού, αν δεν θέλουν να παίξουν μόνο τον ρόλο του νεροκουβαλητή της κυβερνητικής πολιτικής και της γλάστρας στις γκλαμουράτες φωτογραφήσεις, πρέπει να μην τσιμπήσουν κατά το κοινώς λεγόμενο στις προσφερόμενες χάντρες και τα καθρεφτάκια προς τους ιθαγενείς αλλά να διεκδικήσουν σοβαρή, σχεδιασμένη και βιώσιμη ανάπτυξη για τον τόπο με βάση τις ανάγκες και τις παραγωγικές του δυνατότητες Αυτό το δεύτερο βέβαια απαιτεί εδώ που φθάσαμε εργώδη προσπάθεια και πολύ ιδρώτα. Από εκεί όμως θα κριθεί η αγάπη για τον τόπο και η ικανότητα αναστροφής και αντιστροφής της φθίνουσας πορείας. Ειδάλλως θα προσφέρεται και θα καταναλώνεται αφειδώς όνειρο και ελπίδα με εντατικό τρόπο και ρυθμό ιδιαίτερα τις προεκλογικές περιόδους αλλά τα αποτελέσματα θα είναι πενιχρά και θα έχουν την επιτυχή κατάληξη και έκβαση όπως έχουν χρόνια τώρα αντίστοιχες φιλόδοξες εξαγγελίες σαν τον οδικό άξονα ΛΑΚΑ, ή σαν το τελεφερίκ…