Νόμος για τα ΑΕΙ: Πανεπιστημιακοί… υποχρεωτικά επιχειρηματίες;
Θα έχει διάρκεια χρόνου άραγε ο νόμος για τα Πανεπιστήμια;
Και φτάσαμε στο τέλος του δρόμου με το νέο νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ, καθώς ψηφίζεται σήμερα από την Βουλή. Με την μορφή αναμενόταν δηλαδή. Με ελάχιστες αλλαγές ουσίας και σίγουρα όχι στο άρθρο που δέχτηκε το σύνολο σχεδόν των επικρίσεων: εκείνο της δημιουργίας ενός παντοδύναμου Συμβουλίου διοίκησης στην διοίκηση των πανεπιστημίων, εκτεθειμένο στην αιώνια κριτική για πιθανές συναλλαγές στο εσωτερικό του. Μια κριτική που γρήγορα θα φέρει το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας στον «στροβιλισμό» των αντιπαραθέσεων και της καχυποψίας.
Το μεγάλο ερώτημα ωστόσο, λίγους δείχνει να τους απασχολεί πραγματικά: θα έχει διάρκεια αυτός ο νόμος; Καθώς, όπως έχει δείξει ως σήμερα «η μικρή ιστορία» μας, οι νόμοι που δεν πετυχαίνουν συναίνεση δεν συμπληρώνουν πολλά χρόνια ζωής. Τα κόμματα στη χώρα μας δεν είναι ώριμα ούτε για να συνθέτουν, ούτε για να διαβουλευτούν πραγματικά με τους φορείς.
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Παιδείας εισηγείται διοικητική υποβάθμιση του ανώτατου οργάνου των πανεπιστημίων, της Συγκλήτου τους, και πλήρη διοίκηση από 11μελές Συμβούλιο, στο οποίο τα 6 μέλη είναι καθηγητές του κάθε ΑΕΙ που εκλέγονται με ψηφοφορία των μελών ΔΕΠ (Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού), τα 5 είναι εξωτερικά μέλη που τα διαλέγουν τα εσωτερικά, ενώ ο πρύτανης και πρόεδρος του Συμβουλίου εκλέγεται και από τους 11 μέσω των 6 εκλεγμένων. Αποτελεί δηλαδή ταυτόχρονα και ελεγκτή και ελεγχόμενο. Παράλληλα, όπως έχει ήδη αναλυθεί, όποιος μπορεί να ελέγξει τα 4 από τα εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου (την πλειοψηφία τους δηλαδή), ελέγχει ουσιαστικά όλο το πανεπιστήμιο.
Πολύ κουβέντα ωστόσο γίνεται για τα παραπάνω (που προκαλούν πράγματι την ανάγκη ανάλυσης και προβληματισμού), αφού το θέμα αυτού του σημειώματος είναι άλλο: Εκείνο που αδυνατώ λοιπόν να κατανοήσω, είναι η διάταξη που θέτει ως ένα από τα κριτήρια της εξέλιξης των καθηγητών ΑΕΙ την συμμετοχή τους σε νεοφυείς (start ups) εταιρείες ή επιχειρηματικά σχήματα.
Ιδρώσαμε δηλαδή να ζητάμε να μπορούν οι επιστήμονες να αξιοποιήσουν τα εμπορικά αποτελέσματα της ερευνητικής δουλειάς τους, τώρα πρέπει να πάμε στο άλλο άκρο; Να τους αναγκάζουμε να κάνουν επιχειρήσεις για να προσθέσουν «μόρια» στο βιογραφικό τους; Να γεμίσουμε τα πανεπιστήμια με νέες μικροεπιχειρήσεις (γιατί πόσες από αυτές θα πετύχουν πραγματικά) γιατί πλέον οι επιστήμονες στη χώρα μας είναι υποχρεωτικό να είναι και επιχειρηματίες…
Το κριτήριο αυτό αμφισβητεί στην έκθεση της και η επιστημονική επιτροπή της Βουλής (γιατί υπάρχει αν δεν την ακούει κανείς;)
«Εξ άλλου, η κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και η ίδρυση εταιρειών τεχνοβλαστών προσιδιάζει σε ειδικούς γνωστικούς κλάδους, και, ευνοήτως, δεν προσφέρεται ως γενικό κριτήριο αξιολόγησης. Ειδικώς η συμμετοχή σε ίδρυση εταιρείας, πράξη δηλαδή επιχειρηματικής δραστηριότητας και ανάληψης επιχειρηματικού κινδύνου, είναι λίαν αμφίβολο αν αποτελεί θεμιτό κριτήριο επιλογής μέλους διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού, δηλαδή διαδικασίας που διέπεται από τη συνταγματική αρχή της αξιοκρατίας και οφείλει να συνάδει με την αρχή της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Ανάλογες σκέψεις μπορούν να διατυπωθούν και ως προς την προσέλκυση χρηματοδοτήσεων» αναφέρει η επιστημονική επιτροπή της Βουλής στις παρατηρήσεις της.
Αυτά και άλλα. είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν αμέσως μετά την ψήφιση του νέου νομοσχέδιο, γιατί θα γίνει σαφές (στην πράξη) το αδιέξοδο που δημιουργούν. Το ερώτημα είναι πως έφτασαν να ψηφιστούν. Ποιοι τα σκέφτηκαν, ποιοι τους έδωσαν νομική μορφή και πως τελικά έφτασαν με την μορφή νομοθετικής εισήγησης ενώπιον του κοινοβουλίου…
Θα έχει διάρκεια χρόνου άραγε ο νόμος για τα Πανεπιστήμια;
Και φτάσαμε στο τέλος του δρόμου με το νέο νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ, καθώς ψηφίζεται σήμερα από την Βουλή. Με την μορφή αναμενόταν δηλαδή. Με ελάχιστες αλλαγές ουσίας και σίγουρα όχι στο άρθρο που δέχτηκε το σύνολο σχεδόν των επικρίσεων: εκείνο της δημιουργίας ενός παντοδύναμου Συμβουλίου διοίκησης στην διοίκηση των πανεπιστημίων, εκτεθειμένο στην αιώνια κριτική για πιθανές συναλλαγές στο εσωτερικό του. Μια κριτική που γρήγορα θα φέρει το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας στον «στροβιλισμό» των αντιπαραθέσεων και της καχυποψίας.
Το μεγάλο ερώτημα ωστόσο, λίγους δείχνει να τους απασχολεί πραγματικά: θα έχει διάρκεια αυτός ο νόμος; Καθώς, όπως έχει δείξει ως σήμερα «η μικρή ιστορία» μας, οι νόμοι που δεν πετυχαίνουν συναίνεση δεν συμπληρώνουν πολλά χρόνια ζωής. Τα κόμματα στη χώρα μας δεν είναι ώριμα ούτε για να συνθέτουν, ούτε για να διαβουλευτούν πραγματικά με τους φορείς.
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Παιδείας εισηγείται διοικητική υποβάθμιση του ανώτατου οργάνου των πανεπιστημίων, της Συγκλήτου τους, και πλήρη διοίκηση από 11μελές Συμβούλιο, στο οποίο τα 6 μέλη είναι καθηγητές του κάθε ΑΕΙ που εκλέγονται με ψηφοφορία των μελών ΔΕΠ (Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού), τα 5 είναι εξωτερικά μέλη που τα διαλέγουν τα εσωτερικά, ενώ ο πρύτανης και πρόεδρος του Συμβουλίου εκλέγεται και από τους 11 μέσω των 6 εκλεγμένων. Αποτελεί δηλαδή ταυτόχρονα και ελεγκτή και ελεγχόμενο. Παράλληλα, όπως έχει ήδη αναλυθεί, όποιος μπορεί να ελέγξει τα 4 από τα εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου (την πλειοψηφία τους δηλαδή), ελέγχει ουσιαστικά όλο το πανεπιστήμιο.
Πολύ κουβέντα ωστόσο γίνεται για τα παραπάνω (που προκαλούν πράγματι την ανάγκη ανάλυσης και προβληματισμού), αφού το θέμα αυτού του σημειώματος είναι άλλο: Εκείνο που αδυνατώ λοιπόν να κατανοήσω, είναι η διάταξη που θέτει ως ένα από τα κριτήρια της εξέλιξης των καθηγητών ΑΕΙ την συμμετοχή τους σε νεοφυείς (start ups) εταιρείες ή επιχειρηματικά σχήματα.
Ιδρώσαμε δηλαδή να ζητάμε να μπορούν οι επιστήμονες να αξιοποιήσουν τα εμπορικά αποτελέσματα της ερευνητικής δουλειάς τους, τώρα πρέπει να πάμε στο άλλο άκρο; Να τους αναγκάζουμε να κάνουν επιχειρήσεις για να προσθέσουν «μόρια» στο βιογραφικό τους; Να γεμίσουμε τα πανεπιστήμια με νέες μικροεπιχειρήσεις (γιατί πόσες από αυτές θα πετύχουν πραγματικά) γιατί πλέον οι επιστήμονες στη χώρα μας είναι υποχρεωτικό να είναι και επιχειρηματίες…
Το κριτήριο αυτό αμφισβητεί στην έκθεση της και η επιστημονική επιτροπή της Βουλής (γιατί υπάρχει αν δεν την ακούει κανείς;)
«Εξ άλλου, η κατοχύρωση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και η ίδρυση εταιρειών τεχνοβλαστών προσιδιάζει σε ειδικούς γνωστικούς κλάδους, και, ευνοήτως, δεν προσφέρεται ως γενικό κριτήριο αξιολόγησης. Ειδικώς η συμμετοχή σε ίδρυση εταιρείας, πράξη δηλαδή επιχειρηματικής δραστηριότητας και ανάληψης επιχειρηματικού κινδύνου, είναι λίαν αμφίβολο αν αποτελεί θεμιτό κριτήριο επιλογής μέλους διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού, δηλαδή διαδικασίας που διέπεται από τη συνταγματική αρχή της αξιοκρατίας και οφείλει να συνάδει με την αρχή της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Ανάλογες σκέψεις μπορούν να διατυπωθούν και ως προς την προσέλκυση χρηματοδοτήσεων» αναφέρει η επιστημονική επιτροπή της Βουλής στις παρατηρήσεις της.
Αυτά και άλλα. είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν αμέσως μετά την ψήφιση του νέου νομοσχέδιο, γιατί θα γίνει σαφές (στην πράξη) το αδιέξοδο που δημιουργούν. Το ερώτημα είναι πως έφτασαν να ψηφιστούν. Ποιοι τα σκέφτηκαν, ποιοι τους έδωσαν νομική μορφή και πως τελικά έφτασαν με την μορφή νομοθετικής εισήγησης ενώπιον του κοινοβουλίου…
ΠΗΓΗ:IN.GR
