Δυο λόγια για την Εικαστική Έκθεση «Κάθαρσις»

Γράφει η Δρ. Έφη Παπαευθυμίου
Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος

Επτά εξαιρετικοί εικαστικοί εκθέτουν φέτος στις Θερμοπύλες, με επιμελητή της Έκθεσης «Κάθαρσις», τον Κωνσταντίνο  Μπουραζάνη στο πλαίσιο των Θερμοπυλίων 2023.

Σε έναν από τους χώρους του Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης, επιδιώχθηκε επιμελητικά η δημιουργία μιας «ετεροτοπίας», που διαμορφώνει έναν χώρο συμβόλων, σχέσεων και διαλόγου μεταξύ των έργων, αλλά και με τους θεατές, βίωσης και ερμηνείας των γεγονότων στο σήμερα, αναστοχασμού των ιστορικών γεγονότων, αναζήτησης  κάθαρσης μέσα από την εμπειρία της Τέχνης.  

Οι σύγχρονες αναπαραστάσεις του γεγονότος της Μάχης ξεδιπλώνουν ένα ευρύ φάσμα ερμηνειών, προσεγγίσεων και εικαστικού λόγου.

Στο κέντρο του χώρου το έργο της Κύρας Αλιγιζάκη, Θυσία, δημιουργεί ένα τέμενος, έναν απάτητο χώρο που συμβολοποιεί το ιερό και ταυτόχρονα δημιουργεί την αίσθηση ότι ο θεατής αποκτά την εποπτεία του πεδίου της μάχης από ψηλά, μέσα από μια περίτεχνη εγκατάσταση που παραπέμπει σε κάτοψη του φυσικού τοπίου της Μάχης, με τα πρανή και τη λιθοδομή του τείχους, σαν θραύσματα που συνενώθηκαν, ενώ γύρω από αυτό σκορπισμένες εικαστικές οντότητες αναπαριστούν τους μαχόμενους στρατούς, την αντάρα μιας σύγκρουσης μυριάδων.

Το έργο αυτό οριοθετεί ένα κέντρο στον χώρο και ωθεί τους θεατές σε μια αναγκαστική κυκλική κίνηση εντός του χώρου, με όλα τα τελετουργικά και συμβολικά παρεπόμενά της. Δεξιά, τα δύο ζωγραφικά έργα του Νικόλα Κυριάκου,  έργα Αφαίρεσης αποδίδουν τα Πεδία σύγκρουσης, με έμφαση στις χρωματικές αξίες και τις φόρμες που διαμορφώνουν σε διαγώνια ανάπτυξη, εντείνοντας τη δραματικότητα και την ένταση του βιώματος.  

Το γλυπτό του Κώστα Τσιρώνη με τίτλο Παράλληλες αντιθέσεις πραγματεύεται τη σχέση των δύο φύλων μεταφέροντας τον προβληματισμό της σύγκρουσης, της επιβολής και της ισχύος στις διαπροσωπικές σχέσεις, σε ένα πρωταρχικό και αρχέτυπο δίπολο που έχει διαμορφώσει και πλάσει τις σχέσεις εξουσίας, τάξης και κανονικότητας στην κοινωνική πραγματικότητα που ζούμε.

Ο Γιάννης Αργυρόπουλος με το Bloody Flowers δημιουργεί ένα υποβλητικό έργο, λουλουδιών που ποτίζονται από εκατοντάδες κόκκινες κλωστές, μετωνυμίες αιμάτινων ροών που τα ποτίζουν δημιουργώντας μια αίσθηση λύτρωσης και εξιλέωσης για μια νοηματοδοτημένη θυσία.  

Στο έργο της Χρυσάνθης Μαγγίδη Ή ταν ή επί τας, βλέπουμε μια ασφυκτική σύνθεση  αποτελούμενη από ανθρώπινα μέλη και σώματα, σε φυσιοκρατική απόδοση με προσεγμένο σχεδιασμό που αποδίδουν τη ζοφερότητα του πολέμου, με τις έντονες αντιθέσεις άσπρου-μαύρου. Στο κέντρο της σύνθεσης διακρίνεται ένα μικρό ορθογώνιο άνοιγμα, σαν κέντρο της ανθρώπινης ασπίδας που μορφοποιείται από τη συναρμογή των μελών, κυρίως βραχιόνων, σε κυκλική διάταξη.

Το έργο της Ελεάννας Μαρτίνου Κόκκινος πολεμιστής ένα έργο αφηρημένου εξπρεσιονισμού χαρακτηρίζεται από την ένταση και το πάθος του κόκκινου χρώματος που πλάθει το πρόσωπο του πολεμιστή στο πάνω μισό της σύνθεσης, ενώ στο κάτω μέρος μία κοχλάζουσα μάχη μαίνεται. Από αυτήν τη σφαγή αναδύεται το πρόσωπο του πολεμιστή, χωρίς ατομικά χαρακτηριστικά, αλλά σαν αρχέτυπο του ταγμένου να πεθάνει για την ελευθερία.  

Τέλος, τα δύο γλυπτά του Γιάννη Κουτροζή , Σκιά Ι &ΙΙ, εμβληματικές μορφές από σίδερο, μέλη μιας κοινωνίας  ισχυρής και απρόσωπης, με τα διάσημα να υπερισχύουν των προσώπων, να γίνονται τα «αντ΄αυτού» στοιχεία του προσώπου, θέτουν το κίνητρο του στοχασμού πάνω στις κοινωνικές σχέσεις εξουσίας, υπεροχής και ναρκισιστικής επιδίωξης.

Η «Κάθαρσις» πέτυχε τον σκοπό της, δίνοντας στους κοινωνούς της μια εικαστική εμπειρία βάθους, συγκινησιακής έξαρσης, μέτρου και πάθους ταυτόχρονα, συναρμογής των αντιθέσεων στην επίτευξη μιας νέας ουσιαστικής κατάστασης κεκαθαρμένου νου, δηλαδή μυημένου στα μυστήρια της ζωής.

Η αυθεντική συνάντηση με τα έργα θα είναι μια δυνατή εμπειρία για όποιους τα επισκεφθούν.

Θερμά συγχαρητήρια στον επιμελητή και τους εικαστικούς καλλιτέχνες. Επίσης, στην υπεύθυνη φωτισμού των έργων που δημιούργησε μια ξεχωριστή σκηνική αίσθηση εντός του χώρου.