ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΟΞΥΑ

Μια ακόμη επιτυχημένη ημερήσια εξόρμηση του ΟΜΦΙΔΑΣ πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου. Διασχίζοντας την ορεινή Δυτική Φθιώτιδα καταλήξαμε στην περιοχή της «Γραμμένης Οξυάς» που ήταν και ο προορισμός μας

Με σύμμαχο τον καλό καιρό και με καλή διάθεση, ξεκινήσαμε πρωί πρωί από τη Λαμία με κατεύθυνση τη Σπερχειάδα, όπου συναντήσαμε τον δάσκαλο και συγγραφέα Βασίλη Κανέλλο που μας συνόδευσε και μας ξενάγησε στην περιοχή που τόσο αγαπά, έχοντας γράψει και σχετικό βιβλίο για την Ιστορία και Λαογραφία της Γραμμένης Οξυάς που παλιά ονομαζόταν Σιτίστα.

Με τον αστείρευτο και χειμαρρώδη λόγο του, μας μύησε στην ιστορία κάθε χωριού  που αντικρίσαμε από τις  πλαγιές της Οίτης, με θέα τον Γουλινά, το Βελούχι, τα Βαρδούσια. Στην διαδρομή μας ατενίσαμε την Τσούκα, το Κλωνί, την Παλαιοβράχα, τη Φτέρη και την Άνω Φτέρη, τα Καμπιά, τη Λευκάδα, το Πίτσι, τα Κανάλια, το Παλαιοχώρι, το Γαρδίκι, τη Στάγια (Πλάτανος). Πανέμορφα τοπία, κατάφυτα με πεύκα, καστανιές, έλατα και οξιές, αποπνέουν την αύρα της φύσης που τόσο λείπει στους ανθρώπους της πόλης.  

Αφήσαμε τη Φθιώτιδα και είμαστε πλέον στην Ορεινή Ναυπακτία, στην Αιτωλοακαρνανία. Εδώ είναι το νοτιότερο δάσος Οξυάς των Βαλκανίων και βέβαια της χώρας μας. Αρχή της πεζοπορίας μας ήταν η  ¨Βρύση Αρβανίτη¨ σε υψόμετρο 1.400 μ. Εδώ αντικρισαμε εμαγνωστό σύμπλεγμα δέντρων, τις  ‘’9 αδερφές’’, εννιά οξυές αγκαλιασμένες !

 Ένα τμήμα της Οξυάς ονομάζεται «Σαράνταινα» και σύμφωνα με την παράδοση οφείλει το όνομά της στο δράμα μιας γαμήλιας πομπής από σαράντα άτομα, που διάβαινε ολόραχα το βουνό πριν από πολλά χρόνια κι έπεσε απάνω σε μια ξαφνική χιονοθύελλα που έγινε το τραγικό μνήμα της. Από τον άδικο αυτό χαμό, συνεχίζει η τοπική παράδοση, ονομάστηκε «Κλαψί» το χωριό που βρίσκεται προς τη μεριά του Καρπενησιού και «Συμπεθερικό» μια κοντινή απόκρημνη πλαγιά του Βελουχιού, στα βράχια της οποίας φαίνεται ως τα σήμερα η μορφή της άμοιρης εκείνης πομπής.

Κατάκορφα των «Πουγκακίων» και στο ζυγό που ενώνει την «Οξυά» με το «Βελούχι», βρίσκεται η τοποθεσία «Κοκάλια».  Η παράδοση αναφέρει ότι εκεί, το 279 π.Χ., οι Αιτωλοί νίκησαν ύστερα από φονικότατη μάχη τους εισβολείς Γαλάτες, που επέστρεφαν από το αιτωλικό χωριό Κάλλιο στη Φθιώτιδα. Μάλιστα λέγεται ότι οι Γαλάτες υπέστησαν πραγματική πανωλεθρία και ότι ακόμα και σήμερα ξεθάβονται κόκαλα ανθρώπινα και κομμάτια όπλων (περικεφαλαίες, ασπίδες, δόρατα κ.ά.).

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η «Οξυά» ήταν λημέρι κλεφταρματωλών. Εκεί πάνω δοξάστηκαν ο φοβερός αρχικλέφτης Τσάμ Καλόγερος και οι οπλαρχηγοί Ανδρίτσος Σιαφάκας και Σκαλτσοδήμος. Αριστερά από το διάσελο προς τη «Γραμμένη Οξυά», πάνω από τη «Στάγια», σώζονται ακόμα σωροί από πέτρες. Είναι του «Σιαφάκα τα ταμπούρια». Ανεκτίμητες υπηρεσίες στον Αγώνα πρόσφεραν και τα ξακουστά τότε μοναστήρια του «Προφήτη Ηλία Παλαιοχωρίου» και της «Στάγιας». Ήταν τα καταφύγια των κατατρεγμένων ραγιάδων, κρυφά σχολειά, αλλά και λημέρια και ορμητήρια της κλεφτουριάς.

Ξεκινήσαμε την πεζοπορία μας στην απόλυτη σκιά των πανύψηλων δέντρων οξυάς, στην ομώνυμη  οροσειρά, τη «Σαράνταινα», εκεί που οι ηλιαχτίδες δίνουν μάχη για να βρουν το χώμα! Η φθινοπωρινή φύση σε αποζημιώνει, βαθιές ανάσες και βγαίνουμε για λίγο στο ξέφωτο με ανηφορική διαδρομή για να συναντήσουμε το πετρόχτιστα καταφύγιο της «Γραμμένης Οξυάς», ένα καταφύγιο που έχει το όνομά του κτήτορα του, Λάμπρου Ευταξία,  σε υψόμετρο 1.760 μ. Μικρή ανάπαυλα και κατέβασμα στο «Διάσελο» (θέση Ρίπα)  όπου στις 23 Σεπτεμβρίου 1828, έγινε η μάχη της Γραμμένης Οξυάς, όπου ο τουρκικός στρατός νικήθηκε από τους λιγοστούς αλλά με ατσάλινη ψυχή Έλληνες και υποχώρησαν. Η  πορεία μας συνεχίστηκε κατηφορικά πλέον για να καταλήξουμε στο χωριό «Γραμμένη Οξυά» σε υψόμετρο 1.150 μ, με τις πανέμορφες πέτρινες βρύσες και βέβαια τον βαθύσκιωτο πλάτανο της πλατείας.  Εκεί μας βρήκε το απομεσήμερο με γεύσεις και δροσούλα. Πριν αναχωρήσουμε από το χωριό, μια ξενάγηση στα σοκάκια του ήταν  απαραίτητη για να θαυμάσουμε τη θέα των διπλανών βουνών, αφού προσφέρει άπλετη θέαση από το βορειοανατολικό άκρο της Ναυπακτίας, στις πλαγιές των Βαρδουσίων και τη νότιο Ελλάδα.

Ο δρόμος της επιστροφής μας οδήγησε στο παλιό κεφαλοχώρι, το «Γαρδίκι Ομιλαίων»  πρωτεύουσα του πρώην Δήμου Ομιλαίων μέχρι το 1912. Ένα ορεινό χωριό της Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 1.000 μ. στην ανατολική πλαγιά του όρους Οξυά που απλώνεται σε μήκος δυο χιλιομέτρων και  αποτελείται από τρεις μαχαλάδες. Λόγω της  θέσης του αποτελεί το μοναδικό πέρασμα από τον Βορρά προς τον Νότο, ενώνοντας παράλληλα τα δυτικά χωριά της Αιτωλίας και των Κραβάρων με αυτά της Φθιώτιδας. Εκεί άρχισε η απογευματινή μας πεζοπορία, διασχίζοντας περιμετρικά έναν δασικό δρόμο του χωριού ανάμεσα στα έλατα και τις καστανιές. Μικρή στάση για καφέ στα μαγαζιά του χωριού και πήραμε το δρόμο της επιστροφής πριν τη δύση του ηλίου. Η περιβαλλοντική ενημέρωση και τα προβλήματα που βιώνουμε στον τόπο μας, η ανεξέλεγκτη επέλαση των ΑΠΕ, οι ασθένειες των δέντρων, η ξηρασία, η διαχείριση των απορριμμάτων και οι δράσεις που σχεδιάζει ο Όμιλός μας μονοπώλησαν τη συζήτηση στη διαδρομή μας.

Έτσι ολοκληρώσαμε το οδοιπορικό μας, περπατώντας και γνωρίζοντας τη φύση, τον τόπο και την ιστορία του, γεμίσαμε με χιλιάδες εικόνες το μυαλό και πολλά φωτογραφικά κλικ τα κινητά μας. Συνεχίζουμε, σχεδιάζοντας την επόμενη εξόρμησή μας. Ευχαριστούμε από καρδίας τον ¨ξεναγό¨ μας και τη σύζυγό του που μας συνόδευσαν σ’ αυτό το πανέμορφο ταξίδι.

Εσείς τα μέλη και οι φίλοι του ΟΜ.ΦΙ.ΔΑΣ. είστε η δύναμή μας, σας ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη 33 χρόνια τώρα. Σκοπός μας η ανάδειξη των περιβαλλοντικών προβλημάτων, η ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης, η εξερεύνηση κάθε γωνιάς της όμορφης πατρίδας μας, ελπίζοντας στην ήπια και αειφόρο ανάπτυξη, για να την παραδώσουμε στην επόμενη γενιά, αν όχι καλύτερη, τουλάχιστον όπως την παραλάβαμε.