Εθνικό Κτηματολόγιο και νεότερες εξελίξεις

Γράφει ο Στέλιος Ζαχαρόπουλος, Τοπογράφος Μηχανικός

Είναι θέμα χρόνου η ψήφιση και δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης του Νομο-σχεδίου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός του Ελληνικού Κτηματολογίου, νέες ψηφιακές υπηρεσίες και ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης».
Στο Νόμο συμπεριλαμβάνονται πράγματι πολλές και διάφορες αναγκαίες ρυθμίσεις. Όπως είναι για παράδειγμα η επιτάχυνση των κτηματογραφήσεων, η απλοποίηση -μέσω της ψηφιοποίησης- των διαδικασιών και η αναδιοργάνωση του φορέα. Όμως τα πολλά υπαρκτά προβλήματα, που στα πλαίσια της προσπάθειας σύνταξης του Κτηματολογίου πολλές φορές μέχρι τώρα έχουν αναδειχθεί, ούτε και με τη συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία αντιμετωπίζονται. Παράλληλα, οι εναλλακτικές απόψεις, θέσεις και προτάσεις της αντιπολίτευσης, τουλάχιστον για τα θέματα ουσίας, απουσιάζουν. Με φυσικό επακόλουθο, ο προβληματισμός όσων τυχαίνει να γνωρίζουν τα προβλήματα να είναι εύλογος.    
Η εκπόνηση του Εθνικού μας Κτηματολογίου μάλλον θα πρέπει να καταγραφεί ιστορικά ως μία από τις πλέον άκαρπες προσπάθειες του σύγχρονου Ελληνικού κράτους. Οι μελέτες έχουν ξεκινήσει από το 1996 και τόσα χρόνια μετά μπορούν ενδεικτικά να διαπιστώνονται:
 Τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των πολιτών δηλώνονται με τα προ 25ετίας περίπου όρια των ΟΤΑ, σε υπόβαθρα που η σχεδίαση και εγκυρότητά τους δεν έχουν σταθμισθεί.
 Η μέχρι τώρα συμμετοχή του ευρύτερου δημόσιου τομέα στη συνολικότερη προσπάθεια σχεδόν ανύπαρκτη. Τα εξαρτημένα διαγράμματα μόλις πριν λίγα χρόνια ανακαλύφθηκαν. Οι ιδιοκτησίες των αναδασμών, διανομών, απαλλοτριώσεων, εφαρμογών σχεδίων πόλεων κ.λπ. αποτυπώνονται σε ανεπίκαιρα υπόβαθρα, μπορεί και προ του 1930, χωρίς καμιά αξία για λελογισμένες χρήσεις.   
 Η αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας πάντα ετεροχρονισμένη. Μπορούσε από χρόνια να λειτουργεί μια ανεξάρτητη βάση (για παράδειγμα με αναβάθμιση του Ε9), που θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιείται από τους πολίτες, με ευνόητα και πολλαπλά οφέλη.
 Η συμμετοχή του διαθέσιμου επιστημονικού δυναμικού στις προσπάθειες ολοκλήρωσης του έργου εξαντλείται μόνο με το στελεχιακό δυναμικό των ανάδοχων εταιρειών. Έπρεπε και πρέπει να συμμετέχουν, οι χιλιάδες των ειδικών μας επιστημόνων. Με την ανάθεση υποέργων και όπως με πολύ καλά  αποτελέσματα γίνεται ή έγινε σε άλλες χώρες.
 Υπάρχουν περιοχές που το κτηματολόγιο λειτουργεί για διάστημα 20ετίας σε υπόβαθρα με όρια ιδιοκτησιών που δεν έχουν καμιά σχέση με τις πραγματικές τους θέσεις. Εάν αυτό δεν θεωρείται τραγικό δείγμα αποτυχίας της προσπάθειας τότε τι είναι ;;
 Με τις επιλογές της πολιτείας το πραγματικό κόστος της κτηματογράφησης «μετακυλίεται» στους ιδιώτες. Και μάλιστα ανά περίπτωση ιδιοκτησίας, δηλαδή ιδιαίτερα προσαυξημένο. Γιατί όμως αφέθηκε να περάσουν ολόκληρες δεκαετίες, όταν μπορούσε να αποφασισθεί από την αρχή ότι οι πολίτες θα έπρεπε να χρηματοδοτήσουν την προσπάθεια ;;        
Τα μέχρι τώρα οφέλη σε ότι αφορά τις διευκολύνσεις διαχείρισης των ιδιοκτησιακών μας δικαιωμάτων αποδεικνύονται ελάχιστα έως ανύπαρκτα.  
Σήμερα λοιπόν θεωρείται αδύνατο να παραγνωρίζονται απαιτήσεις όπως είναι η ανασύνταξη των υποβάθρων για την επικαιροποίηση των τίτλων οι οποίοι χορηγήθηκαν από τις μελέτες αναδασμών, διανομών, απαλλοτριώσεων, εφαρμογών σχεδίων πόλεων κ.λπ., με την ευθύνη των αρμόδιων φορέων που εξέδωσαν τους συγκεκριμένους τίτλους.
Ταυτόχρονα είναι αδιανόητο να μη γίνεται αντιληπτή η αδήριτη ανάγκη ύπαρξης αξιόπιστων υποβάθρων στο σύνολο της επικράτειας, με επίγειες αποτυπώσεις και με τη συμμετοχή του διαθέσιμου επιστημονικού μας δυναμικού. Κατά προτεραιότητα στις γεωγραφικές ενότητες που «κτηματογραφήθηκαν» και τα προς χρήση υπόβαθρα αποδεικνύονται αναξιόπιστα ή στις υψηλότερων αντικειμενικών αξιών περιοχές. Έστω με την υποχρέωση καταβολής ιδιαίτερου τέλους από τους ιδιοκτήτες. Προφανώς και θα ήταν προτιμότερη μια τέτοια λύση από τις ανά περίπτωση γεωτεμαχίου «κοστοβόρες» διορθώσεις ή άλλες σχετικές υποχρεώσεις.
Το Εθνικό Κτηματολόγιο συντάσσεται για να διευκολύνεται η κάθε είδους διαχείριση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων των πολιτών. Με όσα αυτό μπορεί να σημαίνει ως προς το ενδεχόμενο όφελος της Εθνικής μας Οικονομίας. Δεν συντάσσεται για να ανακυκλώνονται τα δομικά προβλήματα της διοικητικής μηχανής, ούτε μπορεί η προσπάθεια να εξελίσσεται με την επιβολή πρόσθετων και μη ανταποδοτικών επιβαρύνσεων για τις ιδιοκτησίες. Ούτε είναι δυνατό οι συγκεκριμένες μελέτες να εκπονούνται με όρους μελλοντικών διορθώσεων και παρεμβάσεων. Ούτε μπορεί η χώρα μας να κτηματογραφείται στο διηνεκές και από την άλλη να «στρουθοκαμηλίζουμε» λέγοντας ότι έχουμε Κτηματολόγιο.
Η ανοχή και αδιαφορία της πολιτείας σε σχέση με όλα αυτά όπως και για τους κινδύνους που ελλοχεύουν, έχει σίγουρα ξεπεράσει τα εσκαμμένα.