ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης

Γράφει η Μαρία Σκουρολιάκου

«..να μην πεινάσει φως
ο κόσμος»

Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης καλεί, μέσα σε  δίσεκτες  ημέρες, να θυμηθούμε στίχους που γράφτηκαν σε πέτρινα χρόνια, σε συνθήκες πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα. Από τον αμπελώνα της ποίησης αυτής,  σαν το παλιό κρασί, σαν ένα τρισάγιο και μια σπονδή, σαν ένα δοκιμαστήριο των στίχων και των οραμάτων του, σαν φόρο τιμής που δεν του αποδόθηκε εν ζωή, ας θυμηθούμε το έργο του, πικρό, τρυφερό που απηχεί την Ελλάδα, την Αγάπη, τον Άνθρωπο, την Ελευθερία.
Πέρασε και σφράγισε το ελληνικό ποιητικό τοπίο με μια ιδιαίτερη πορεία. Του μάρτυρα και του πνευματικού στρατιώτη. Πάλεψε «με τις λέξεις, με το χρόνο, με τα πράγματα». Ομολόγησε «πιστεύω στην ποίηση, στον έρωτα, στο θάνατο». Προφήτευσε «όλο το κόκκινο στις μέρες μας είναι αίμα». Τα οράματά του είτε τα πιστεύει κανείς είτε όχι οδηγούν σε βαθιά κατάδυση στο «είναι.» Γιατί ευλογούν τον έρωτα, την ομορφιά, την αρμονία, την επανάσταση. Γιατί αγάπησε πολύ τον κόσμο και την ποίηση. Πλούτισε τον κόσμο «με μόχθο κι εγκαρτέρηση» και σύστησε την «Αγρύπνια» «να μην πεινάσει φως ο κόσμος», ακολουθώντας πιστά το στίχο του Σολωμού «πάντα ανοιχτά πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου».
Μέσα σε τραγικά οικογενειακά χτυπήματα στάθηκε όρθιος και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας  σύρθηκε σε  τόπους εξορίας με  επιπτώσεις για τον ίδιο και το έργο του. Ώσπου, στις πέντε Ηπείρους, τούτο το έργο  έφτασε στα χείλη πνευματικών ανθρώπων, αναγνωρίστηκε, βραβεύτηκε με επτά Διεθνή βραβεία, προτάθηκε  πέντε  φορές για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, αλλά μολονότι δεν ευτύχησε να λάβει την αναγνώριση αυτή, τη βίωσε από τη  δημόσια δήλωση του Πάμπλο Νερούντα, ο οποίος όταν έλαβε το βραβείο το 1972 είπε «ξέρω κάποιον άλλο με περισσότερα προσόντα γι αυτή την τιμή: το Γιάννη Ρίτσο». Στις αποσκευές του είχε ένα «βραβείο Λένιν», την τιμή μέλους των  περισσοτέρων Διεθνών Ακαδημιών» εκτός της Ελληνικής και το παράσημο της Ιταλικής Δημοκρατίας. Στις αποσκευές μας, άφησε την εργογραφία του σε πιο πολλούς από 140 τόμους με ποίηση, πεζά, αισθητικά και κριτικά κείμενα και θεατρικά έργα.

(απόσπασμα από το αφιέρωμά μου στον Γιάννη Ρίτσο, που υπάρχει στην επίσημη ιστοσελίδα του ποιητή) https://www.yannisritsos.gr Γιάννης Ρίτσος–το έργο του-Μαρία Σκουρολιάκου

Η ραψωδία του γυμνού φωτός
Είμαστε εμείς που κλάψαμε πάνω απ’ τη θάλασσα
εμείς που μετρήσαμε τη θάλασσα σταγόνα τη σταγόνα
εμείς που χαράξαμε τα χνάρια μας πλάι στη βροχή
για να στεριώσουμε τούτο το γεφύρι στις δυό άκρες του ορίζοντα.
 
Όνειρο λέφτερο στην κυριαρχία των ανέμων
όνειρο μοιρασμένο σ’ όλες τις φωνές
για να ξανασυνθέσουμε το πρόσωπο της θάλασσας
πίσω απ’ το τελευταίο σύνορο.
 
Τώρα για να περάσεις τούτο το ακρογιάλι
για να κοιμίσεις το πένθος μετρημένο με τα δάχτυλα της βραδιάς
αγρύπνησε τη φλόγα σου πάνω απ’ τη δόξα
με τις περιπλανήσεις με τις επιστροφές
πάντα στο ίδιο σημείο ενός έκθαμβου αγγέλου
που κάθε τόσο αθετεί μ’ έκταση την πληγή του.
 
Μέσα στο δάσος ονειρεύονται τ’ αγάλματα
και μιλούν τη φωνή μας
και μιλάμε τη φωνή της αυριανής αγάπης
ανάμεσα στα χρώματα του δειλινού και στα νερά
που δε μπορούν να φυγαδέψουν τη μορφή τους απ’ τα χέρα μας.
Μα δε σου φτάνει ο ίσκιος σου στο χώμα.
Το χώμα κι ο ίσκιος σου δεμένα μες στο φώς
κι ο ουρανός που επαληθεύει τα μεγάλα βήματα μες στο τραγούδι μας–
στο ίδιο τραγούδι θάνατος και αθανασία.

 (Δοκιμασία (1935 – 1943)